Broń palną możemy podziwiać począwszy od najstarszych okazów szesnastowiecznych, poprzez rzadkie i cenne dzieła niemieckich, francuskich i polskich rusznikarzy tworzących w wiekach następnych. Nie brak wyrobów sygnowanych nazwiskami najwyższej klasy rzemieślników: Andrzeja Kownackiego, Eligiusza Colette'a, Szomańskiego z Tulczyna, Ignacego Höfelmajera. Znajdziemy tu zabytki zaskakujące budową i konstrukcją, a nawet wywołujące niekiedy lekki uśmiech na twarzy: kombinowane z bronią palną topory i maczugi, strzelające laski czy robiące wrażenie olbrzymie kilkulufowe muszkiety.

Broń myśliwską, ulubioną przez naszych przodków, reprezentują ciekawe okazy tasaków, kordelasów, herbowych bandolierów, ładownic, a przede wszystkim strzelby „cieszynki”, interesujące ze względu na piękne zdobienie i ciekawą konstrukcję, odróżniającą je od innych okazów broni palnej.

Ważny element kolekcji stanowią mundury. Wśród nich są te pochodzące z czasów dramatycznych walk o niepodległość: od insurekcji kościuszkowskiej, poprzez powstanie listopadowe i styczniowe aż po rok 1918, a stanowiące pamiątki po wielu znanych dowódcach: Benedykcie Kołyszce, Franciszku Paszkowskim, Henryku Dembińskim, a nade wszystko – po Józefie Piłsudskim. W zbiorach działu odnaleźć można także mundury urzędnicze oraz mundury i elementy mundurowe używane w innych krajach europejskich. Na osobną uwagę zasługuje zbiór falerystyki obejmujący najważniejsze polskie odznaczenia – Ordery Orła Białego, Św. Stanisława, Virtuti Militari, a także olbrzymią liczbę odznaczeń dwudziestowiecznych o charakterze wojskowym, cywilnym i pamiątkowym.

Na szczególną uwagę zasługuje najcenniejszy w Polsce i jeden z najlepszych na świecie, zbiór broni tureckiej i perskiej, obejmujący wszelkiego rodzaju lustrzane zbroje, kolczugi, rogate szyszaki, szable o głowniach damasceńskich, noże i tarcze. Zbiór prezentowany jest we fragmentach na wystawach w Polsce i na świecie. Obok niego na wspomnienie zasługują okazy broni afrykańskiej.

Znaczną część zbiorów Działu Militariów można oglądać w stałej galerii "Broń i Barwa w Polsce” w Gmachu Głównym Muzeum.

Opracowanie: Michał Dziewulski

Kierownik działu: Michał Dziewulski
mdziewulski@mnk.pl