W Dziale przechowywane są zabytki pochodzące z trzech zespołów kolekcjonerskich. Największa grupa obiektów z całego basenu Morza Śródziemnego należy do Fundacji Książąt Czartoryskich. Została zakupiona w 2. połowie XIX wieku przez księcia Władysława Czartoryskiego na aukcjach dzieł sztuki lub bezpośrednio z wykopalisk. Są to zabytki egipskie – dwa sarkofagi z mumiami, stele grobowe kamienne i drewniane, zbiór fragmentów papirusów z tekstami „Księgi Umarłych”, niewielki zespół tkanin całunowych, dwa portrety mumiowe, drobne przedmioty związane z kultem: figurki bóstw, skarabeusze, amulety, figurki uszebti, a także przedmioty codziennego użytku: zwierciadła, palety kosmetyczne, biżuteria.

Z Grecji pochodzi ceramika – orientalizująca, czarnofigurowa, czerwonofigurowa, medaliony srebrne stanowiące niegdyś dekorację naczyń, figurki terakotowe głównie z okresu hellenistycznego, lampki, naczynia szklane, monety, biżuteria oraz trzy fragmenty rzeźb marmurowych (głowy posągów i fragment steli grobowej).

Do zabytków etruskich należą trzy sarkofagi gliniane, urna, naczynia bucchero i czarnofigurowe, biżuteria ze złota i brązu, zwierciadła z brązu z przedstawieniami rytymi i bardzo rzadkim reliefowym, a także brązowa tarcza wotywna i terakotowe głowy wotywne.

Zabytki rzymskie to duży zespół (ok. 200 obiektów) Otwiera zewnętrzny odsyłacz w aktualnym oknieszkieł z różnych terenów cesarstwa rzymskiego, fragmenty fresków, mozaika, rzeźby (np. posąg Wenus typu Medici, kilka bardzo cennych fragmentów sarkofagów), przedmioty codziennego użytku – naczynia z brązu i gliny, lampki, monety z okresu republiki i cesarstwa rzymskiego, biżuteria, gemmy. Dział posiada również zabytki z Cypru i Bliskiego Wschodu.

Własnością Muzeum Narodowego w Krakowie są obiekty pochodzące głównie z darów. Ważny zespół stanowią zabytki punickie z wykopalisk w Kartaginie (kamienne stele grobowe i wotywne, naczynia gliniane) z daru dyplomaty austriackiego Antoniego Grubissicha de Keresztur.

Z północnych wybrzeży Morza Czarnego pochodzą zabytki (głównie naczynia greckie) przekazane przez Aleksandra Sulkiewicza i Ignacego Terleckiego oraz innych ofiarodawców. Zespół wczesnych naczyń palestyńskich i cypryjskich pozyskany został po II wojnie światowej przez Władysława i Violet Włochów ze zbiorów Instytutu Archeologii w Londynie. Z bogatej kolekcji Konstantego Schmidta-Ciążyńskiego w dziale XI znajdują się amulety egipskie. Natomiast depozyt Rodziny Potockich z Krzeszowic stanowią przede wszystkim dużej wartości rzeźby i płaskorzeźby rzymskie.

Kierownik działu: dr Dorota Gorzelany
dgorzelany@mnk.pl