W zbiorach Gabinetu znajdują się ryciny, rysunki, plany architektoniczne, reprodukcje, płyty graficzne. Kolekcja nie ma wprawdzie stałej odrębnej ekspozycji, lecz ponad 60 obiektów uzupełnia galerię na pierwszym piętrze Pałacu oraz wystawę stałą prezentującą dzieje rodziny Czartoryskich i ich muzeum, pomieszczoną w Klasztorku. Zbiór liczy ponad 46 tysięcy grafik i przeszło 6600 rysunków. Stanowi integralną część historycznej kolekcji gromadzonej przez Czartoryskich od 2. połowy XVIII wieku.

W kolekcji rycin duże znaczenie mają zbiory o charakterze ikonograficznym. Już w drugiej połowie XIX wieku wyodrębnione zostały zespoły portretów osobistości polskich i cudzoziemców, rycin o tematyce historycznej oraz religijnej a także widoki miejscowości polskich i obcych. Wysoką wartością artystyczną odznaczają się wizerunki polskich władców i ich rodzin, wykonane przez wybitnych artystów zachodnioeuropejskich, m.in. Virgila Solisa, Aegidiusa Sadelera, Wolfganga i Lucasa Kilianów oraz Romeyn de Hooghe’a. Grupa rycin tematycznie związanych z Polską stanowi zdecydowanie najlepszy w Europie zbiór poloników.

Na uwagę zasługują liczne zespoły dzieł poszczególnych artystów, obejmujące często znaczną część ich oeuvre graficznego. Do najcenniejszych należą ryciny Jacques’a Callota, Stefano Della Bella, Jean Baptiste Le Prince’a, Jeremiasza Falcka, Daniela Chodowieckiego, Jana Piotra Norblina, Antoniego Oleszczyńskiego i Aleksandra Orłowskiego.

Szczególną wartością odznaczają się: zespół wczesnej grafiki włoskiej z XV i XVI wieku (m.in. miedzioryty Mantegny, Marcantonia Raimondiego i Mistrza z Kostką), zbiór rycin manierystów antwerpskich, a także ryciny Albrechta Dürera, cykl „12 wielkich pejzaży” według Pietera Bruegela Starszego wydany przez Hieronima Cocka oraz Krajobraz z trzema drzewami Rembrandta. Ostatnie trzy wymienione pozycje wywodzą się ze słynnej wiedeńskiej kolekcji Josefa Carla Klinkoscha. Zakupione na aukcji w 1889 roku przez polskiego kolekcjonera Bolesława Wołodkowicza, w 1897 ofiarowane zostały Muzeum Książąt Czartoryskich. Z tego samego daru pochodzą najcenniejsze rysunki obce w kolekcji, w tym: Trzy głowy kobiece Gerarda Davida, Krajobraz z wyspą skalistą Pietera Bruegela Starszego, Wiosna w ogrodzie zamkowym Hansa Bola, Krajobraz z zamarzniętym kanałem Jana van Goyena, 21 rysunków z cyklu „Kupidyni i putta” Giandomenica Tiepola. Ten cenny dar wzbogacił istniejącą już kolekcję rysunków obcych zgromadzoną w Puławach i powiększoną podczas paryskiej emigracji, obejmującą m.in. prace Sinibalda Scorzy, Baltazare Peuzziego, Huberta Roberta, Jacoba Philipa Hackerta, a także niewielki zbiór miniatur wschodnich.

W gabinecie znajdują się także m.in. prace Teofila Kwiatkowskiego, Jacka Malczewskiego czy Tadeusza Kościuszki, a także 600 rysunków i szkiców Jana Piotra Norblina – francuskiego artysty, który sprowadzony został do Polski w roku 1774, by na dworze Izabeli i Adama Kazimierza Czartoryskich objąć stanowisko nauczyciela rysunków ich dzieci. Przez okres dziesięciu lat pełnił równocześnie funkcję nadwornego malarza pary książęcej.

Liczne są także szkice autorstwa członków rodziny Czartoryskich oraz spokrewnionych z nimi rodów.

Przechowywane tu są również plany architektoniczne (ok. 700 obiektów), przede wszystkim kompletny zbiór planów z lat 1875-1906, związany z przebudową kamienic na rogu ulic św. Jana i Pijarskiej, dawnego klasztoru Pijarów oraz Arsenału na kompleks budynków Muzeum i Biblioteki Czartoryskich.

Również w tym Dziale znalazła miejsce niewielka (33 obiekty) grupa płyt graficznych powstałych w okresie od XVI do XIX wieku, reprezentujących większość starych technik, takich jak: miedzioryt, akwaforta, akwatinta czy litografia.

Kierownik działu: Dorota Gorzelany
e-mail: dgorzelany@mnk.pl