Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem
Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem Harmensza Rembrandta van Rijn, 1638, olej na dębowej desce.
Decyzja o podjęciu prac wynikała z bardzo widocznych zmian estetycznych na licu obrazu. Pociemnienie i zmatowienie werniksu, zmienione kolorystycznie retusze oraz powierzchniowe zabrudzenia fałszowały kolorystykę i zmniejszały walory artystyczne obrazu.


Konserwacji towarzyszyły badania fizykochemiczne: wykonano zdjęcie rentgenowskie, w świetle ultrafioletowym i podczerwieni oraz sodowym, badania dendrochronologiczne, a także analizę pigmentów, spoiw, zaprawy. Badania pozwoliły dokładniej poznać technikę i technologię obrazu.
W trakcie konserwacji z lica obrazu usunięto pociemniały wtórny werniks oraz liczne stare retusze, które częściowo zasłaniały oryginał. Prace prowadzone były pod mikroskopem, z wykorzystaniem obserwacji w świetle ultrafioletowym. Założono kity w miejscach ubytków zaprawy, a także deski podobrazia. Podklejono warstwę malarską do podłoża.

Konserwacja estetyczna polegała na uzupełnieniu ubytków warstwy malarskiej w zakresie niezbędnym do jej scalenia.

Przeprowadzona konserwacja przywróciła w pełni pierwotną kolorystykę dzieła, czytelność detali, szczególnie w ciemnej partii obrazu, oraz ukazała głębię i perspektywę.
Czas konserwacji: 2003
Wykonawcy: Katarzyna Novljaković, Anna Grochowska-Angelus

Św. Katarzyna Aleksandryjska
Św. Katarzyna Aleksandryjska Hansa Suessa von Kulmbach, tempera na desce, fragment awersu lewego skrzydła ołtarza z kościoła oo. Paulinów na Skałce w Krakowie, datowanego na rok 1511.

Tryptyk składał się z przedstawień Pokłonu Trzech Króli, postaci św. Barbary na awersie prawego skrzydła oraz umieszczonych na rewersach czterech scen z życia Marii. Ołtarz został zdemontowany, kwatery podzielono na części. Przedstawienie św. Katarzyny Aleksandryjskiej zostało zakupione przez Czartoryskich w roku 1895 od przeora zakonu oo. paulinów. W tym czasie obraz miał kształt owalu.

W 1902 roku obraz poddano konserwacji, którą wykonał ceniony niemiecki fachowiec w tej dziedzinie, Alois Hauser, główny konserwator galerii malarstwa Kaiser-Friedrich-Museum w Berlinie. Przekształcił on owalny kształt malowidła w prostokątny przez dodanie podobrazia i uzupełnienie warstwy malarskiej.

W latach 1999–2001 konserwację tego obrazu wykonała Małgorzata Chmielewska. Wizerunek poddano szczegółowym badaniom – wykonano rentgenogram obrazu oraz zdjęcia w ultrafiolecie i podczerwieni, przeprowadzono analizy pigmentów, spoiw, zaprawy i podobrazia. Przed konserwacją obraz był pokryty kilkoma warstwami pożółkłych werniksów, po których usunięciu uwidoczniły się znacznie pociemniałe uzupełnienia owych werniksów. To było powodem podjęcia decyzji o pozostawieniu jedynie oryginalnego malowidła. W trakcie usuwania zmienionych kolorystycznie retuszy odkryto, iż na jednej z desek owalnego podobrazia znajdują się resztki zupełnie innego malowidła. Badania identyfikacyjne pigmentów wykazały, że fragment ten nie pochodzi z Kulmbachowskiego tryptyku. Przy uzupełnianiu warstwy malarskiej kierowano się zasadą ograniczonego ingerowania w zachowane malowidło. Z tego powodu nie powtórzono Hauserowskich rekonstrukcji. Przyświecająca obecnej konserwacji idea wyeksponowania dzieła Kulmbacha wyłącznie w jego autentycznej części wymagała zaprojektowania nowego obramowania. Owalny kształt obrazu podkreślono przez dodanie nakładki z drewna dębowego – zasłonięta została w ten sposób deska wtórnego prostokątnego podobrazia. Wykonano też wgłębną ramę o kasetonowym profilu, złoconą i polichromowaną w dwóch kolorach, z wybieranym ornamentem. Posłużono się przy tym wzorami z istniejących przykładów XVI-wiecznych ram.