Idź do treści strony
Dostępny dla niepełnosprawnych wzrokowo Przewijak Kawiarnia Dostępny dla niepełnosprawnych słuchowo facebook flickr googleplus instagram pinterest searchsearch twitterwifi Zakaz fotografowania youtube wheelchair Listgridheart LOGO kir Calendar Calendar Calendar Logo

Pracownia Konserwacji Malarstwa i Rzeźby w Sukiennicach

Pracownia Konserwacji Malarstwa i Rzeźby w Sukiennicach

Pracownia Konserwacji Malarstwa i Rzeźby w Sukiennicach łączy tradycję ze współczesnością. Jest najstarszą z dwunastu pracowni tworzących Dział Konserwacji Muzeum Narodowego w Krakowie – jej historia sięga początku XX wieku. W 2010 r. została całkowicie zmodernizowana i obecnie należy do najnowocześniej wyposażonych pracowni muzealnych w Polsce.

Działalność Pracowni ukierunkowana jest na ochronę i konserwację XIX-wiecznych obrazów znajdujących się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie. Wykonuje się w niej różnorodne prace konserwacyjne: pełne, częściowe i zabezpieczające, a w ramach prewencji sprawuje opiekę konserwatorską nad muzealną kolekcją polskiego malarstwa XIX-wiecznego prezentowanego w Sukiennicach, w Domu Jana Matejki i w Zamku Królewskim w Niepołomicach, a także nad dziełami przechowywanymi w magazynach. W latach 2004–2010 w Pracowni poddano konserwacji kilkadziesiąt obrazów eksponowanych w Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach, w tym wielkoformatowe płótna Jana Matejki oraz obraz Henryka Siemiradzkiego "Pochodnie Nerona".


Zespół Pracowni, Sukiennice, marzec 2017 r. Od lewej:  E Zygier, M. Sieklucka, J. Zwinczak, D. Sarkowicz, G. Banach-Kielanowska





Prace konserwatorskie i badawcze prowadzone są w oparciu o nieinwazyjne i nieniszczące metody fizykochemiczne: zdjęcia w światłach analitycznych VIS, UV, IR, RTG, analizy pigmentów i zapraw z wykorzystaniem spektroskopii fluorescencji rentgenowskiej. Podczas badań konserwatorzy współpracują z Laboratorium Nieinwazyjnych Badań Obiektów Zabytkowych (LANBOZ) działającym w Muzeum Narodowym w Krakowie. W ramach działalności naukowej realizują projekty badawcze dotyczące twórczości artystów aktywnych w XIX wieku.

Historia pracowni

Pracownia związana jest z Sukiennicami niemal od początku powstania Muzeum, chociaż formalnie (przez zatrudnianie pracowników na etatach) funkcjonuje od kilkudziesięciu lat. Jej zorganizowanie było zamknięciem procesu starań o profesjonalną opiekę nad powiększająca się kolekcją i jednocześnie otwierało nowy, ważny dla ochrony zbiorów dział. Zanim doszło do utworzenia pracowni (z etatem konserwatora), zabiegi konserwatorskie zlecano osobom z zewnątrz. Wykonywali je najczęściej artyści malarze. Wśród nich dla muzealnej konserwacji zasłużył się Władysław Pochwalski (1860–1924), który odnawiał obrazy olejne malowane zarówno na płótnach, jak i na podobraziach drewnianych. Wiele obiektów eksponowanych w Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach do dziś nosi ślady tamtych działań, prowadzonych przez samego Pochwalskiego lub pod jego kierunkiem. Zakres prac był różnorodny – od konserwacji zabezpieczającej, przez oczyszczanie powierzchni, aż po werniksowanie warstw malarskich. Do konserwacji wykorzystywano produkty dynamicznie rozwijającej się od XIX wieku chemii przemysłowej. Niektóre z tych historycznych preparatów zachowały się w swoich oryginalnych opakowaniach i są nadal pieczołowicie przechowywane w Sukiennicach, stały się też tematem opracowania naukowego.

W latach 1928–1935 dyrekcja Muzeum zlecała konserwację Mieczysławowi Gąseckiemu (1883–1948). Gąsecki był artystą malarzem i cenionym renowatorem, znanym w środowisku artystycznym m.in. ze względu na przyjaźń łączącą go z Jackiem Malczewskim. Obdarzano go zaufaniem i przekazywano muzealne obrazy do jego prywatnej pracowni, ale wykonywał też prace na miejscu, w galerii w Sukiennicach. Współpracował z Muzeum Narodowym w Krakowie także w czasie, kiedy założono w Muzeum pracownię z własną obsadą konserwatorską.


Pracownia Konserwacji Malarstwa i Rzeźby z etatem konserwatora powstała w 1935 roku.

Pierwszą osobą zatrudnioną na owym etacie była Anna Skraszanka-Szuster (1908–1948) – magister filozofii, historyk sztuki, absolwentka studiów malarskich i konserwacji obrazów na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Archiwalia podają, że pierwszą pracownię zorganizowała w Kamienicy Szołayskich przy ul. Szczepańskiej 11, ale z pewnością zabiegi odnotowane w tym okresie przy dużych obrazach Jana Matejki Kościuszko pod Racławicami oraz Wernyhora prowadzono w Sukiennicach.

Wybuch drugiej wojny światowej zdeterminował działania konserwatorskie na wiele lat. Koniecznością stała się ewakuacja zbiorów i ich zabezpieczenie, a po zakończeniu wojny konserwacja uszkodzonych obiektów.

W 1945 roku najważniejszym zadaniem Pracowni była konserwacja Hołdu pruskiego Jana Matejki. Wykonano ją w Sukiennicach, z udziałem zatrudnionych tam konserwatorek. Przeprowadzone prace cieszyły się dużym zainteresowaniem i zostały udokumentowane przez prasę (Arcydzieło Matejki wraca do świetności, „Przekrój” 14, 15–21 lipca 1945).

Od lat 60. XX wieku wzrastała ranga konserwacji muzealnej, skutkująca rozwojem pracowni. W 1961 roku Maria Niedzielska (1923–2012) zorganizowała w Sukiennicach podręczne laboratorium chemiczne służące badaniom obiektów.

Dzięki środkom z Norweskiego Mechanizmu Finansowego latach 2007–2010 Pracownia Konserwacji Malarstwa i Rzeźby w Sukiennicach została całkowicie zmodernizowana i wyposażona w specjalistyczny sprzęt, potrzebny do badania obiektów i ich konserwacji. W pracach renowacyjnych wykorzystywane są niskociśnieniowy stół dublażowy, mikroskop binokularny Restauro, a także sprzęt fotograficzny i oświetleniowy do zdjęć w świetle VIS oraz komputerowy. Z dawnego wyposażenia pozostała jedynie szafka, w której z muzealną estymą od kilkudziesięciu lat przechowywane były historyczne pigmenty, werniksy, spoiwa i materiały konserwatorskie, świadczące o historii konserwacji w Muzeum.

Projekty badawcze Działu Konserwacji z udziałem konserwatorów z Pracowni Konserwacji Malarstwa i Rzeźby w Sukiennicach.

  • Analiza warsztatu Henryka Siemiradzkiego na podstawie dzieł znajdujących się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie i innych muzeów. W ramach projektu "Korpus dzieł malarskich Henryka Siemiradzkiego".
    Żródło finansowania: NPRH (Narodowy Program Rozwoju Humanistyki - "Tradycja" 1.a – Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego).
    Osoby zaangażowane z Działu DK: D. Sarkowicz, M. Sieklucka, B. Łydżba-Kopczyńska, A. Klisińska-Kopacz, M. Matosz, M. Obarzanowski.  

    Celem projektu jest analiza warsztatu Henryka  Siemiradzkiego na podstawie szczegółowych badań wybranych obrazów olejnych z kolekcji MNK i innych muzeów. Badania polegają na identyfikacji materiałów użytych przez artystę, analizie techniki wykonania. W ramach projektu, została zrealizowana wystawa "Poszukując Arkadii" - sala wystaw zmiennych w Sukiennicach (20 maj - 7 sierpień 2016), na której zaprezentowane zostały obrazy H. Siemiradzkiego z Lwowskiej Galerii Sztuki, poddawane badaniom w MNK. W dn. 22.09.2016 w MNK odbyło się seminarium poświęcone pracy nad projektem.

  • Badania technologiczne obrazów Maksymiliana Gierymskiego w ramach projektu: "Twórczość Maksymiliana Gierymskiego a sztuka polskich monachijczyków w latach 1867-1900 - badania interdyscyplinarne".
    Projekt finansowany przez NCN (DEC-2012/05/B/HS2/03970).
    Realizacja w latach 2013-2017. Osoby realizujące projekt: Aleksandra Krypczyk, Elżbieta Zygier, Anna Klisińska-Kopacz, P. Frączek. (Współpraca Dział N2, K1, Lanboz).

    Wyniki badań  poszczególnych obrazów  są opracowane w formie raportów, ostatecznie zostaną wykorzystane  w planowanej szerokiej publikacji nt. życia i twórczości Maksymiliana Gierymskiego. I etap prac zrealizowano w 2014 r. wraz z wystawą zorganizowaną w MNK, wyniki prac opublikowano w katalogu towarzyszącym wystawie, czytaj: Zygier E., Klisińska-Kopacz A., Frączek P. "Technika i technologia malarska Maksymiliana Gierymskiego" w Maksymilian Gierymski. Dzieła inspiracje recepcja - [kat. wyst.], Muzeum Narodowe w Krakowie, 2014;  s. 257- 301

  • Badania technologiczne obiektów z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie w oparciu o analizy fizykochemiczne. Projekt realizowany przez zespół w składzie: Piotr Frączek, Julio M. del Hoyo, Anna Klisińska-Kopacz, Joanna Sobczyk, Elżbieta Zygier.

  • Opracowanie katalogu oryginalnych prac (obrazy, akwarele, gwasze i rysunki) Elwira Michała Andriollego zachowanych w zbiorach polskich i zagranicznych. Gabriela Banach-Kielanowska jako kontynuacja projektu: Artyści – świadkowie powstania styczniowego 1863 r. W ramach projektu w 2013 r. w MNK zorganizowano wystawę wg. scenariusza Gabrieli Banach-Kielanowskiej.

Zespół:
  • Elżbieta Zygier – kierownik pracowni, ezygier@mnk.pl
  • Dominika Sarkowicz – konserwator
  • Marzena Sieklucka – konserwator
  • Gabriela Banach-Kielanowska – konserwator
  • Joanna Zwińczak - asystent konserwatorski

Kontakt:
Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach
Rynek Główny 3
tel.  + 48  12 433 54 40,  + 48 12  433 54 11
e-mail: dksukiennice@mnk.pl
Kontynuując przeglądanie tej strony, akceptujesz pliki cookies. Więcej na ten temat możesz dowiedzieć się w naszej Polityce Prywatności
Akceptuję