Specjalistyczny sprzęt został przewieziony do Sukiennic z LANBOZ-u (Laboratorium Analiz i Nieniszczących Badań Obiektów Zabytkowych). Projekt badawczy poprzedzał wielką, monograficzną, międzynarodową wystawę prac Henryka Siemiradzkiego (1843–1902), która jest organizowana przez Państwową Galerię Trietiakowską w Moskwie, Muzeum Narodowe w Krakowie i Muzeum Narodowe w Warszawie.

5 lipca 2013 zaprosiliśmy przedstawicieli mediów do Sali Siemiradzkiego, gdzie specjaliści, metodą spektroskopii fluorescencji rentgenowskiej, przy pomocy urządzenia Artax firmy Bruker, prowadzili badania sławnego dzieła. Pokazaliśmy też autoportret artysty, na przykładzie którego opowiedzieliśmy o projekcie badawczym.



Projekt "Analiza warsztatu Henryka Siemiradzkiego na podstawie dzieł znajdujących się w zbiorach MNK i innych kolekcji" trwa od 2012 roku.  Ma on na celu rozpoznanie warsztatu malarskiego artysty, materiałów jakich używał, palety, budowy technologicznej i technicznej oraz historii wytypowanych obrazów. Dotychczas przeanalizowano 19 olejnych prac artysty, a obecnie podjęte zostały działania określające technikę wykonania czołowego dzieła sławnego malarza. W ramach badań wykonane zostały fotografie całego obrazu w promieniowaniu analitycznym (rentgen, podczerwień, ultrafiolet), przeprowadzone analizy składu pierwiastkowego warstwy malarskiej nieinwazyjną metodą XRF oraz pobrane mikropróbki do badań innymi metodami,  co pozwala na określenie rodzaju pigmentów i innych materiałów użytych przez artystę w malowidle.

Ze względów technicznych oraz bezpieczeństwa, zdjęcia zostały wykonane w czasie, gdy Galeria nie była  dostępna dla zwiedzających. Inne badania goście Muzeum mogli obserwować podczas zwiedzania. Analizy przeprowadzili pracownicy MNK Lanbozu - (dr Anna Klisińska-Kopacz, mgr Piotr Frączek, mgr Michał Obarzanowski) i Pracowni Konserwacji Malarstwa i Rzeźby w Sukiennicach (mgr Dominika Sarkowicz, mgr Marzena Sieklucka) we współpracy z naukowcami z innych instytucji: ASP w Krakowie oraz UJ.

Koordynacja projektu: Dominika Sarkowicz

Badania wsparte są analizą z zakresu historii sztuki przeprowadzoną przez Beatę Studziżbę-Kubalską, kustosz MNK.

Zespół prowadzący badania pragnie podziękować firmie BRUKER za użyczenie spektrofotometru Tracer do przeprowadzenia nieinwazyjnych analiz warstwy malarskiej "Pochodni Nerona" Henryka Siemiradzkiego.
 
WIĘCEJ O PROJEKCIE

Celem projektu "Analiza warsztatu Henryka Siemiradzkiego na podstawie dzieł znajdujących się w zbiorach MNK i innych kolekcji" jest rozpoznanie warsztatu malarskiego artysty, w tym identyfikacja budowy technologicznej i technicznej wytypowanych obrazów, ich historii oraz zastosowanych materiałów i palety malarza. Istotną częścią badań jest określenie cech charakterystycznych opracowania malarskiego w pracach olejnych H. Siemiradzkiego.

Metody badawcze: analiza wizualna, fotografia analityczna (RTG, IR, UV) i w świetle widzialnym, badania metodami spektralnymi (XRF, FTIR, SEM EDS, RS, XRD ) i mikroskopowymi (analiza przekrojów poprzecznych warstw stratygraficznych, analiza mikrochemiczna), analiza z zakresu historii sztuki, badania archiwalne, kwerendy.

Realizacja

Wykonano szczegółowe badania 16 prac olejnych (finalnych i szkicowych) z kolekcji MNK. Analizy zostały poszerzone o trzy obiekty z Muzeum Narodowego w Warszawie oraz badania czołowego dzieła Henryka Siemiradzkiego należącego do zbiorów MNK – "Pochodni Nerona".

 Efekty

Wyniki badań dla każdego obrazu zawarte są w osobnej dokumentacji zawierającej również (dotyczy większości obiektów): opis techniki wykonania, sposobu malowania, opis inwentaryzacyjny oraz analizę malowidła z zakresu historii sztuki.

Na podstawie dotychczasowych badań można podjąć próbę określenia warsztatu H. Siemiradzkiego - rysują się jego cechy charakterystyczne, rozpoznano zindywidualizowany sposób malowania, zebrano spory materiał na temat palety artysty i stosowanych materiałów malarskich.

O HENRYKU SIEMIRADZKIM

W 2012 roku minęło 110 lat od śmierci Henryka Siemiradzkiego (1843 – 1902). Pod koniec XIX wieku był jednym z najsławniejszych polskich malarzy, znanym w Polsce i Europie, ówczesnym celebrytą, odwiedzanym i przyjmowanym przez osobistości, uroczyście witanym w miastach, do których przybywał. Dziś, choć jego sława przygasła, to jego dzieła nadal są cenione, eksponowane w wielu muzeach i zbiorach prywatnych. Trafiają też na aukcje, osiągając wysokie ceny.

Prace Siemiradzkiego najczęściej przedstawiają sceny z życia starożytnych Rzymian, historii Rzymu czy też z dziejów pierwszych chrześcijan, ilustracje antycznych mitów, sceny biblijne – wątki pojawiające się w twórczości wielu malarzy akademickich tworzących w II połowie XIX wieku. To Siemiradzki, jakiego znamy najlepiej. Jego obraz "Pochodnie Nerona" – scena palenia chrześcijan w ogrodach Nerona - wystawiany w wielu miastach Europy odniósł wielki sukces. Został m.in. nagrodzony złotym medalem na Wystawie Powszechnej w Paryżu w 1878 roku przynosząc artyście sławę. Autor miał wtedy 33 lata.

W 1879 roku Siemiradzki, ofiarowując "Pochodnie Nerona" polskiemu narodowi, zapoczątkował zbiory Muzeum Narodowego w Krakowie – najstarszego z polskich muzeów narodowych.