Koncert: In Memoriam Kodály Zoltán 2017

WYSTĄPIĄ:

• Jeremy Findlay – wiolonczela
• Per Rundberg – fortepian

W programie:

• Z. Kodály
• J.S. Bach
• J. Brahms

Koncert realizowany jest w ramach Roku Kultury Węgierskiej w Polsce oraz Roku Zoltána Kodály’a.


W bieżącym roku obchodzimy 50. rocznicę śmierci węgierskiego kompozytora i pedagoga – Zoltána Kodálya. Warto poznać tę postać choćby dlatego, że nieprzerwanie czerpiemy z opracowanej przez niego metody nauczania muzyki, a jego dzieła do dziś są chętnie słuchane na całym świecie. W ramach Roku Kultury Węgierskiej Polacy mają szansę poznać twórczość tego kompozytora dzięki licznym koncertom organizowanym w całej Polsce.

Zoltán Kodály urodził się 16 grudnia 1882 roku w węgierskim mieście Kecskemét. Jako dziecko nauczył się grać na skrzypcach. Był kompozytorem, pedagogiem, muzykologiem, filozofem, pisarzem i etnografem. W 1905 roku odbył liczne etnograficzne podróże docierając do najodleglejszych wsi, by zebrać utwory i nagrać je na wałkach fonograficznych. W 1906 roku napisał pracę o węgierskiej pieśni ludowej, "Budowa stroficzna w węgierskiej pieśni ludowej". W tym samym mniej więcej czasie poznał kompozytora i rodaka Bélę Bartóka, którego wziął pod swoje skrzydła i wprowadził do niektórych metod zbierania muzyki ludowej.

Jego twórczość wykazuje dużą oryginalność formy i treści, bardzo interesującą mieszankę bardzo wyrafinowanego, mistrzowskiego stylu muzyki zachodnioeuropejskiej wywodzącej się z klasycznej, późno-romantycznej, impresjonistycznej i modernistycznej tradycji. Z drugiej strony, a z drugiej strony Zoltán Kodály wykazuje się głęboką wiedzą i szacunkiem dla muzyki ludowej na Węgrzech oraz na zamieszkałych przez Węgrów terenach na Słowacji i w Rumunii. Po części z powodu Wielkiej Wojny, a następnie dużych zmian geopolitycznych w regionie, a częściowo ze względu na niewielki temperament w młodości, Kodály do 1923 roku nie odniósł znaczącego sukcesu publicznego, kiedy to po raz pierwszy wykonany został jeden z najbardziej znanych utworów z okazji pięćdziesiątej rocznicy połączenia Buddy i Pesztu. Jego twórczość bazowała na węgierskiej muzyce ludowej. Komponował głównie pieśni, ale także utwory instrumentalne i opery. Jako pedagog zreformował system nauczania muzyki w szkolnictwie węgierskim, a jego metoda jest znana i ceniona na całym świecie. Głównym założeniem stworzonej przez niego koncepcji edukacji muzycznej było podniesienie poziomu węgierskiej kultury muzycznej i zmniejszenie analfabetyzmu muzycznego na Węgrzech. W związku z tym artysta stwierdził, że szkoły powinny powszechnie uczyć czytania i pisania muzyki. W praktyce działo się to poprzez naukę śpiewu. Do dziś w tzw. szkołach kodaly’owskich na Węgrzech dzieci uczą się śpiewu codziennie, a wyniki osiągane w tych szkołach w pozostałych przedmiotach przewyższają rezultaty uzyskiwane w szkołach tradycyjnych.