Idź do treści strony
Dostępny dla niepełnosprawnych wzrokowo Przewijak Kawiarnia Dostępny dla niepełnosprawnych słuchowo facebook flickr googleplus instagram pinterest searchsearch twitterwifi Zakaz fotografowania youtube wheelchair Listgridheart LOGO kir Calendar Calendar Calendar Logo

Czerwiec z Domem Jana Matejki

Czerwiec z Domem Jana Matejki

Stała ekspozycja mieści się w domu rodzinnym Jana Matejki (1838-1893) najwybitniejszego polskiego malarza nurtu historyzmu, kolekcjonera, miłośnika zabytków w szczególności Krakowa. Stara, krakowska kamienica (przebudowywana w XVIII i XIX w.) jest miejscem, w którym urodził się, mieszkał z rodziną, tworzył i zmarł Jan Matejko.

Artysta przyszedł na świat w 1838 roku w rodzinie o polsko-czeskich korzeniach. Dom, w którym spędził dzieciństwo i lata młodzieńcze, pierwotnie należał do jego dziadka Jana Piotra Rossberga, krakowskiego kupca. Ostatecznie budynkiem miało podzielić się najmłodsze pokolenie Rossbergów. Majątek w postaci typowego krakowskiego domu mieszczańskiego wniosła do małżeństwa przyszłych rodziców malarza, Joanna Karolina Rossberg. Jej ślub z pochodzącym z Czech Franciszkiem Matejką odbył się 22 listopada 1826 roku.

Jan Matejko był najsilniej związany z rodzinnym domem. Dlatego też wykupił od swojego rodzeństwa udziały w ich wspólnym majątku. Wyłączne prawo do budynku uzyskał 8 grudnia 1871 roku. Zanim urządził w nim swoją pracownię, zlecił gruntowny remont i rozbudowę, aby dostosować budynek do swoich potrzeb.

Jednym z najważniejszych przekształceń dokonanych przy bezpośrednim udziale Jana Matejki było symboliczne przedstawienie przeznaczenia obiektu. Zamiast umieszczenia na fasadzie herbu rodowego, artysta zdecydował się zrealizować w osi środkowej rzeźbę obrazującą atrybuty malarza: paletę, pędzle oraz dwie książki. Wymienione elementy znajdowały się na kamiennej poduszce osłoniętej wyrzeźbionym baldachimem.

Rodzina Matejków ponownie „zadomowiła” się w kamienicy już w 1873 roku. Na wysokości pierwszej kondygnacji urządziła duży salon, nieco mniejszy dodatkowy pokój przeznaczony do wypoczynku, jadalnię oraz sypialnię Teodory z Giebułtowskich Matejkowej. Malarz zajmował pokój na następnym piętrze. Obok znajdowały się sypialnie jego syna i córek. Najwyższa dobudowana kondygnacja budynku została zaadaptowana na pracownię artysty.

Matejko zmarł 1 listopada 1893, dzień po pogrzebie artysty w krakowskim „Czasie” ukazał się artykuł pióra Mariana Sokołowskiego, który powołując się na przykłady domów – muzeów np. Rafaela w Urbino czy Michała Anioła we Florencji apelował, by w podobny sposób upamiętnić postać i zasługi Jana Matejki. Książę Eustachy Sanguszko, stojący na czele Towarzystwa im. Jana Matejki, przystąpił do gromadzenia poprzez zbiórkę odpowiednich funduszy. 7 listopada 1895, w drugą rocznicę pogrzebu malarza, odkupiono od rodziny artysty kamienicę przy ulicy Floriańskiej wraz z częścią zbiorów. 1 maja 1896 udostępniono dla zwiedzających salon i sypialnię jako pierwszą część tworzonego muzeum. I tak powstało najstarsze muzeum biograficzne na ziemiach polskich, dziś zbiory Domu Jana Matejki liczą około 6000 eksponatów.

Znajdują się w nich przedmioty codziennego użytku i pamiątki po artyście i jego najbliższych: żonie Teodorze z Giebułtowskich Matejkowej (1846-1896), dzieciach: Tadeuszu (1865-1911), Helenie Unierzyskiej (1867-1932), Beacie Kirchmayerowej (1869-1926), Jerzym (1873-1827) i Reginie (1878-1878). Zbiory obejmują listy, oficjalne dokumenty, pamiątki jubileuszowe, wyrazy uznania, a przede wszystkim prace olejne i rysunkowe, obiekty z kolekcji Matejki, którą gromadził przez całe życie, dzieła innych twórców, fotografie rodzinne oraz wykonane w XIX wieku fotografie obrazów mistrza oraz należący do niego zbiór książek i nut.

Dom Jana Matejki popularyzuje nieznane aspekty życia i twórczości artysty, jak również jego bogate zbiory rzemiosła, tkanin i militariów. Służą temu: stała ekspozycja, która prezentuje zbiory działu Muzeum Dom Jana Matejki, a także liczne wystawy czasowe w samym oddziale jak również na terenie całej Polski dzięki współpracy z licznymi ośrodkami muzealnymi z kraju i zagranicy.
Zbiory Jana Matejki zawierają eksponaty, które wiążą się z osobą artysty i jego twórczością. W dużej części jest to kolekcja rzemiosła artystycznego, tkanin, broni i zbiorów etnograficznych, którą artysta gromadził przez całe życie.
Słowa kluczowe: Czerwiec, Dom Jana Matejki