Muzeum Narodowe w Krakowie posiada drugą pod względem wielkości kolekcję dawnego uzbrojenia i umundurowania w Polsce. Najcenniejsze eksponaty, pamiątki po postaciach historycznych oraz rzemieślnicze dzieła sztuki są na co dzień prezentowane na stałej ekspozycji "Broń i Barwa w Polsce". Wystawa ta stanowi jednak tylko przedsmak bogatych zbiorów muzealnych.
Magazyny muzealne kryją tysiące skarbów m.in. uzbrojenie wschodnie z terenów Turcji, Persji, Kaukazu, Indii i Malezji, a także broń zachodnioeuropejską, od czasów średniowiecza po wiek XX. Te najcenniejsze eksponaty uczestniczą w licznych wystawach czasowych lub są przedmiotem badań i kwerend naukowych. Uzupełnieniem kolekcji jest bogaty zbiór falerystyki gromadzący ordery i odznaki wojskowe oraz cywilne z terenów całej Europy.
Opracowanie merytoryczne: Michał Dziewulski - kustosz kolekcji militariów MNK, członek Zarządu International Committee for Museums of Arms and Military History (ICOMAM), prezes krakowskiego oddziału Stowarzyszenia Miłośników Dawnej Broni i Barwy, autor wystaw i katalogów.
Szyszak i tarcza wykonane w Persji na przełomie wieków XVIII i XIX Uderzające swoim egzotycznym wyglądem, są przykładem mistrzowskiego warsztatu kowalskiego, budzącego w tym okresie podziw na całym świecie.
Tasak tzw. kalendarzowy, wykonany przez monachijskiego mistrza Ambrożego Gemlicha Na głowni został wytrawiony, a następnie pozłocony kalendarz na rok 1528. Niezwykle interesujący przykład praktycznego wykorzystania dekoracyjnej broni paradnej w wieku XVI.
Dwuzamkowy pistolet kołowy wykonany w Niemczech ok. 1625 r. Choć technologia zamka zwanym kołowym powoli odchodziła do lamusa, umieszczenie aż dwóch mechanizmów w niewielkim oraz pięknie zdobionym łożu, stanowiło dowód na wspaniałe zdolności techniczne rusznikarza.
Dwuzamkowy pistolet kołowy wykonany w Niemczech ok. 1625 r. Kurki zamków kołowych, których zadaniem było utrzymywać krzemień potrzebny do wykrzesania iskry mające spowodować zapłon, ozdobione zostały we wzór karpiej łuski, dzięki czemu przypominają legendarne smoki.
Topór perski z wyobrażeniem Alego i jego synów Używany przez derwiszów dzisiaj stanowi jeden z najpiękniejszych wyrobów perskich w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie.
Żeleźca włóczni perskich (dzisiejszy Iran) z przełomu XVIII i XIX wieku, wykonane ze słynnej stali bułatowej Zdobienie srebrem dodatkowo kontrastuje z ciemnoszarym kolorem szerokich, ostro zakończonych grotów
Uzbrojenie perskie i indoperskie składające się z tarczy, dwóch noży oraz stalowej maczugi, nabitej ostrymi kolcami Bogate zdobnictwo złotem i srebrem wskazują raczej na zastosowanie paradne tej groźnie wyglądającej broni.
Noże kaukaskie, tzw. "kamy" z połowy wieku XIX Charakterystyczna i tradycyjna broń m.in. Czerkiesów, Szapsugów i Gruzinów. Noże tego typu stały się popularne także w wojsku Rosyjskim oraz w Turcji i Persji.
Nepalskie miecze ceremonialne: ram-dao oraz kora Używane w świątyniach najczęściej do składania ofiar zwierzęcych, są jednymi z najciekawszych przykładów broni etnograficznej zachowanej w muzeach.
Karabela darowana księciu Adamowi Sapieże w roku 1868 Ozdobiona herbami kresowych rodzin ziemiańskich - jedna z najpiękniejszych szabel w zbiorach polskich.
Ładownica po generale Józefie Auguście Ilińskim z lat 1792-1794 Wprawdzie przyczynił się on do zwolnienia polskich więźniów politycznych z więzień rosyjskich (w tym Tadeusza Kościuszki), ale uznany został za zdrajcę przyjmując rosyjski tytuł generalski i zaszczyty w okresie polskich walk o niepodległość.
Napierśnik husarski z połowy XVII w. Stalowa ochrona najsłynniejszej polskiej jazdy, zdobiona charakterystycznymi, mosiężnymi lamówkami, których wzornictwo oparte zostało na sztuce ludowej.
Bechter polski z końca XVI wieku To jeden z najbardziej oryginalnych i najciekawszych przykładów sztuki pancerniczej, związanej z polską husarią. Zapożyczony ze wschodu typ zbroi, wykonany został na kształt modnego w Europie, męskiego wamsu.
Zasłona twarzy z hełmu należącego do najpotężniejszego władcy XVI-wiecznej Europy - Karola V Habsburga Wykonana na kształt mitycznej meluzyny należała do hełmu znajdującego się obecnie w zbiorach w Madrycie.
Polska szabla husarska z końca wieku XVII Uważana za jedną z najpiękniejszych szabel w zbiorach polskich. Szable husarskie w tym typie, z kabłąkiem i tzw. "paluchem" przy rękojeści, uważane są do dziś za jeden z najdoskonalszych wynalazków w dziedzinie uzbrojenia zaczepnego w okresie nowożytnym, który miał odmienić polską szkołę walki bronią białą.
Szyszak turniejowy w typie tureckim Wykonany w Niemczech, stosowany był w tzw. turnieju węgierskim. Szyszaki tego typu rozproszone obecnie po muzeach całego świata są także dowodem na liczne fascynacje Europy kulturą orientalną w wieku XVI.
Jatagan bałkański z pochwą Broń używana pod panowaniem osmańskim na Bałkanach w wiekach XVIII i XIX, często pięknie zdobiona, charakteryzuje się nietypowym kształtem głowni i rękojeści. Broni tej przypisywano również znaczenie społeczne i apotropeiczne, wzmocnione przez inkrustowane srebrem napisy i znaki na głowni.
Order Orła Białego nadany w roku 1762 Franciszkowi Kostce Czapskiemu Wysadzany diamentami order wykonany został jeszcze w duchu epoki Saskiej, jego wygląd zmienił się za panowania króla Stanisława Augusta. Order Orła Białego nadawany jest w Polsce do dziś, jako najwyższe cywilne odznaczenie.
