DET-ART
DET-ART
DET-ART - Metoda nieinwazyjnego obrazowania rozkładu pierwiastków do badań dzieł sztuki.
Celem projektu DET-ART, realizowanego przez interdyscyplinarny zespół pracowników Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie (AGH, WFiIS) oraz Muzeum Narodowego w Krakowie (MNK), jest opracowanie metody obrazowania rozkładu pierwiastków zawartych w pigmentach oraz innych materiałach tworzących dzieła sztuki w oparciu o rentgenowską analizę fluorescencyjną. Opracowana metoda obrazowania będzie odpowiednia do zastosowania w warunkach laboratoriów muzealnych.
W dotychczas stosowanych technikach i urządzeniach dostępnych komercyjnie, wykorzystujących zogniskowaną wiązkę promieniowania do skanowania obrazu, przestrzenna zdolność rozdzielcza jest zdeterminowana rozmiarami wiązki, podczas gdy detektor nie dostarcza żadnej informacji przestrzennej. Proponowana przez nas metoda zakłada wykorzystanie detektora pozycjo-czułego do lokalizacji wzbudzonego promieniowania charakterystycznego przy oświetleniu obrazu szeroką wiązką promieniowania wzbudzającego. Do detekcji promieniowania rentgenowskiego wykorzystany jest pozycjo-czuły detektor oparty na technologii gazowych powielaczy elektronów (Gas Electron Multiplier – GEM). Zastosowany w układzie detektor umożliwia równoczesne obrazowanie obszaru o powierzchni 10 cm × 10 cm. Dzięki zastosowaniu układu opartego na kamerze otworkowej do projekcji wzbudzonego promieniowania, oprócz idealnie płaskich powierzchni mogą być badane także struktury przestrzenne. Badanie jeszcze większych obiektów będzie możliwe dzięki systemowi przesuwu na bazie sześcioosiowego robota przemysłowego, współpracującego z detektorami oraz lampą rentgenowską. Zastosowanie tak uniwersalnego narzędzia pozwoli w przyszłości badać również większe obiekty trójwymiarowe.
Weryfikacja i optymalizacja proponowanej metody będzie przeprowadzona w oparciu o badania przykładowych dzieł malarskich o specyficznych kompozycjach pigmentów, dla których stosowane dotychczas metody dostarczały ograniczonej informacji o ich historii i pochodzeniu. W tym celu budowane są dwa stanowiska testowe. Jedno stanowisko jest przeznaczone do rozwoju i testów ewaluacyjnych poszczególnych elementów systemu. Prace te są prowadzone na Wydziale Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH. Drugie stanowisko, zlokalizowane w laboratorium Muzeum Narodowego w Krakowie, stworzone zostało do prowadzenia systematycznych badań obrazów
RAPORT
PUBLIKACJE
Projekt realizowany w latach 2015-2018.
Projekt jest finansowany ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, w ramach Programu Badań Stosowanych, umowa nr PBS3/A9/29/2015.