W realizacji projektu weźmie udział zespół kuratorów, konserwatorów, chemików oraz innych specjalistów związanych z trzema muzeami narodowymi: w Warszawie, Krakowie i Poznaniu. Planowana wystawa zrealizowana zostanie na przełomie lat 2024–2025, w trzech odsłonach: w Muzeum Narodowym w Warszawie, Muzeum Narodowym w Poznaniu oraz Muzeum Narodowym w Krakowie. Uzyskane wyniki zostaną również opublikowane w katalogu raisonné, towarzyszącym ekspozycji.

Badania obrazu Czwórka

W ramach projektu zostały zrealizowane badania technologiczna wielkoformatowego obrazu Józefa Chełmońskiego Czwórka, 1881. Wykonano obrazowanie w różnych zakresach promieniowania: VIS, UV, IR, RTG. Najciekawszych informacji dostarczył rentgenogram, który ukazuje dynamiczny proces tworzenia dzieła i zaskakujące zmiany decyzji autora.

Przeprowadzono badania składu pierwiastkowego warstwy malarskiej i zaprawy za pomocą nieinwazyjnej techniki fluorescencji rentgenowskiej (XRF). Ponadto wykorzystano inne, komplementarne  metody takie, jak analiza wizualna, a także badania próbek pobranych z obrazu przy użyciu mikroskopii optycznej i technikami SEM-EDS, FTIR i GC/MS. Pozwoliło to na rozpoznanie budowy technologicznej, techniki wykonania malowidła oraz zastosowanych przez artystę materiałów. Zidentyfikowano paletę pigmentów użytych w warstwie malarskiej i sposób ich łączenia, a także skład zaprawy, rodzaj płótna i spoiwa farb. Ujawniono nieznane dotąd etapy powstawania dzieła rzucając nowe światło na proces twórczy. W najbliższym czasie wyniki badań zostaną  opublikowane.

Badania Czwórki, jednego z najsłynniejszych dział Józefa Chełmońskiego, są częścią analiz wybranej grupy obrazów artysty przeprowadzonych w celu określenia cech jego warsztatu twórczego. Badania były prowadzone równolegle z konserwacją obrazu Czwórka.

Autorzy badań

Dominika Sarkowicz, Marzena Sieklucka (Pracownia Konserwacji Malarstwa i Rzeźby w Sukiennicach, Muzeum Narodowe w Krakowie)

Anna Klisińska-Kopacz, Aldona Kopyciak, Paulina Krupska-Wolas, Michał Obarzanowski, Anna Ryguła, Karolina Skóra, Tomasz Wilkosz (LANBOZ, Muzeum Narodowe w Krakowie)

Gaja Gąsecka (Muzeum Narodowe w Poznaniu)

Bartłomiej Witkowski, Tomasz Gierczak (Wydział Chemii, Uniwersytet Warszawski)

Kamila Zielińska (Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie)

 

Nazwa zadania: Kontynuacja działań przygotowawczych do wystawy Józefa Chełmońskiego
Przyznana kwota – 144 687,68 zł
Całkowity koszt zadnia – 144 796,60 zł