London calling! 25-27 maja 2022 roku, w ramach realizowanego wraz przez Dział Edukacji MNK Projektu Spektrum w ramach programu Erasmus+, miałyśmy okazję spotkać się w Londynie z naszymi partnerami. Podczas kolejnej wizyty studyjnej w ramach Projektu Spektrum skorzystałyśmy z ciekawego programu i poznałyśmy lepiej muzea stolicy Wielkiej Brytanii. 


odwiedziliśmy Muzeum Komiksu (The Cartoon Museum) i spotkaliśmy się z Ambą Malekin-Goneni, specjalistką do spraw współpracy ze społecznością lokalną (the Community Engagement Officer), która opowiedziała nam o tym, jak uczynić muzeum bardziej przyjaznym dla osób z ASD.

The Cartoon Museum skupia się na eksponowaniu komiksów, rysunków i karykatur. Stała wystawa prezentuje ich historię na osi czasu od XVIII wieku do współczesności. Instytucja została powołana przez grupę brytyjskich rysowników, jako miejsce w którym pokazuje się ich wspaniałe i unikalne zbiory. 

To niewielkie muzeum, o dwóch salach wystawowych oraz - bardzo ważnej - przestrzeni edukacyjnej. Nad programem muzeum pracuje wspólnie tylko siedem osób i kilkoro wolontariuszy. Wszyscy pracownicy korzystają z tego samego miejsca pracy, co ułatwia komunikację - to duże wsparcie w działaniach na rzecz uczynienia muzeum przyjaznym dla osób w spektrum autyzmu. Kolejne zadania Amby to zmiany w sposobie prezentowania kolekcji (np. obecnie dzieła powieszone są na różnych wysokościach, co może zaburzać odbiór niektórym widzom). Rozmawialiśmy o tym, jak ważnym elementem zmian jest używanie prostego języka w oznakowaniu eksponatów. Rada, którą zapamiętamy: zmiany, które pomagają w odbiorze sztuki osobom o zróżnicowanej wrażliwości tak naprawdę nie są działaniem skierowanym tylko do tej grupy osób - czynią one muzeum bardziej dostępnym dla każdego.

Stałym współpracownikiem Muzeum Komiksu jest osoba w spektrum autyzmu, Jadore, który działa w obrębie muzeum jako rysownik-rezydent. Trafił tu dzięki wskazówkom nauczyciela sztuki w jego szkole. Ta współpraca jest procesem, który wymagał od Jadore i instytucji sporo czasu - zaczęło się od bywania w muzeum, pracy we własnym tempie. Amba pokazała nam komiksy, które wykorzystał jako inspirację do własnych prac. Ważnym doświadczeniem dla wszystkich było poznawanie wystawy. W muzealnym sklepie można kupić pocztówki z pracami Jadore. Artysta monitoruje, jak wiele z nich zostało sprzedanych i wyniki dają mu wiele satysfakcji, podobnie jak realizacja szklanego panelu przy wejściu na wystawę, który zaprojektował. W Cartoon Museum powstało kilka wspaniałych rysunków. Na propozycję ich zakupu do kolekcji, Jadore odmówił, mówiąc, że chce je zatrzymać dla siebie. 



Podczas roboczego lunchu w Muzeum Nauki (Science Museum) spotkaliśmy się z Sevincem Kisacikiem, producentem (koordynatorem) ds. partnerstw społecznych (Community Partnerships Producer) i Fioną Slater, dyrektorką ds. dostępności i równouprawnienia (Head of Access & Equity) w Muzeum Nauki, a także z Claire Madge, która jest mamą dwójki dzieci ze spektrum autyzmu, konsultantką muzealną i blogerką.


Sesje Early Birds dla dzieci i młodzieży w wieku od 0 do 16 lat oraz oferta skierowana do młodych dorosłych: Night Owls - w godzinach 18.45-22.00. W ramach programu SENsory Astronights organizowane są również zajęcia, które odbywają się w nocy. Sesje umożliwiają zapewnienie swobodnej atmosfery dla osób z doświadczeniem neuroróżnorodności (np. ASD), ale są otwarte dla każdego, kto chce z nich skorzystać. Science Museum poszukuje kontaktów środowiskowych, dzięki którym dotrą z informacją do większej liczby zainteresowanych. Zajęcia są bezpłatne, choć udział wymaga wcześniejszej rezerwacji biletów. Na każdą sesję wydawanych jest 1 tys. biletów, a aktywny udział bierze około 500 osób. 

To kosztowne działania: pierwsze sesje finansowane były dzięki wsparciu anonimowego darczyńcy. Największym wyzwaniem są dodatkowe godziny pracy personelu. Z drugiej strony "pracownicy uwielbiają tę pracę - wszyscy się zapisują". Muzeum współpracuje z organizacją Ambitious About Autism, zrzeszającą rodziców dzieci z ASD.

Jeśli masz niewielki budżet, wprowadź drobne zmiany, które sprawią, że przestrzenie wystaw staną się bardziej przyjazne. Wystarczy skierowanie widzów w takie miejsca w twoim muzeum, gdzie jest najciszej i które odwiedza mniej osób. Sukces osiąga się dzięki prostym rozwiązaniom, jak dostosowanie oświetlenia i ograniczenie hałasu (wyłączenie suszarek do rąk i mielenie kawy z dala od miejsca, w którym jest podawana). Procesy zaczynają się od zastanowienia się nad czynnikami wywołującymi niepożądane reakcje u osób o większej wrażliwości. Jeżeli masz wątpliwości, co do tego, czy Twoje muzeum może być bardziej przyjazne osobom ze spektrum autyzmu, po prostu spróbuj! I pamiętaj, że nie musisz wymyślać koła na nowo: "czasami robienie tego samego jest w porządku, nie zawsze musisz wywarzać otwarte drzwi". Ważne, by przed wizytą dostarczyć odwiedzającym pakiet informacji o tym, czego mogą się spodziewać. Science Museum robi to poprzez dostarczanie “wizualnej opowieści” (przed-przewodnika) oraz mapy sensorycznej. Science Museum prowadzi 30-minutowe szkolenia na temat spektrum autyzmu, w których udział biorą pracownicy na wszystkich poziomach organizacji. Nie obejmują one szczegółowej wiedzy: najważniejsze, żeby pracownicy czuli się pewnie w kontakcie z osobami w spektrum autyzmu. 

Kolejnym krokiem Science Museum jest otwarcie na neuro-różnorodność w organizacji poprzez staże, wolontariat i zatrudnienie.) W tym roku Muzeum Nauki prowadzi projekt polegający na rekrutacji wolontariuszy - "ambasadorów", którzy będą pracować w muzeum. Współpracowniczką Muzeum Nauki jest Claire Madge, z którą rozmawialiśmy o doświadczeniu muzealnym, dzielonym z jej dziećmi. Działania w muzeach i publikowanie własnych materiałów na temat dostępności było częścią jej prywatnego procesu rozumienia neuroróżnorodności i formą odnalezienia się w sytuacji po diagnozie ASD. 

Wykorzystanie mediów społecznościowych i blogów do podnoszenia świadomości - słuchaliśmy o doświadczeniach Claire w tym zakresie oraz reakcji, z jaką się spotkała, zwłaszcza ze strony rodzin osób z ASD. Claire poleciła nam moduł internetowy Uniwersytetu Otwartego "Zrozumieć autyzm" oraz szereg innych miejsc w internecie, w których można znaleźć opisy doświadczeń i case studies na ten temat.

Częścią procesu tworzenia muzeów przyjaznych osobom ze spektrum autyzmu są "próby i błędy". Nie obawiaj się porażek. "Nawet rodzicom osób z ASD nie zawsze wszystko się udaje. Dlaczego mamy oczekiwać od pracowników muzeów, że zrobią to za pierwszym razem?". Od samego początku procesu zwiększania dostępności należy zaangażować ekspertów. Claire wspomniała o pracy, jaką wykonała, przeprowadzając wywiady z rodzinami, które odwiedziły British Museum, aby uzyskać ich opinie na temat tego, co w ofercie muzeum się sprawdziło, a co nie.



Ostatnim miejscem odwiedzonym tego dnia było The LookOut w Hyde Parku, który jest jednym z miejsc goszczących działania Outside In Pathways w ramach oferty SteppingStones, umożliwiającej młodym osobom z ASD poznanie miejsc związanych z kulturą i wspierających ich w podejmowaniu decyzji dotyczących przyszłości.
Chelsea i Alek oprowadzili nas po ośrodku, pokazując, w jaki sposób zwiedzający mogą odkrywać dziką przyrodę w centrum Londynu. Wyjaśnili, w jaki sposób wspierają młode osoby ze spektrum autyzmu, aby mogły pełnić rolę przewodników dla zwiedzających.
spędziliśmy poranek z Czwartkową Grupą Outside In Pathways w Muzeum Wiktorii i Alberta, obserwując, w jaki sposób można pomóc osobom o złożonych potrzebach sensorycznych znaleźć twórczą inspirację w zbiorach muzealnych. Animatorka z OIP, Shelly Wain, poprosiła członków grupy o wyszukanie w muzeum obiektu, który ich zainteresował, i wykonanie jego szkiców, które mogłyby posłużyć do stworzenia krótkiej animacji. Animacje grupy są regularnie udostępniane w mediach społecznościowych.



Na stronach Outside in Pathways znajdziesz wiele informacji o tym, jak można wykorzystać muzealne zbiory do inspirowania twórczości uczestników zajęć. Dowiesz się też, jak wykorzystać różne media artystyczne. Rady? Zatrudnij kreatywnych profesjonalistów do kierowania tym procesem, pomyśl o sposobach dzielenia się efektami tych działań: wystawach, premierach filmów online, projektowaniu tkanin… Inspiruj się!
Rano odwiedziliśmy Muzeum Poczty (The Postal Museum), nagradzanego w Wielkiej Brytanii za holistyczne podejście do kwestii dostępności. Spotkaliśmy się z pracowniczką muzeum, Hannah Clipson. Opowiedziała nam o współpracy z Ambitious About Autism - organizacją założoną przez rodziców dzieci w spektrum autyzmu 25 lat temu - organizacja pomogła muzeum w tworzeniu materiałów i programu wydarzeń wspierających osoby autystyczne i neuroróżnorodne. Wizyta obejmowała wycieczkę koleją pocztową, starym podziemnym systemem, służącym do przewożenia poczty po Londynie.





Muzeum Poczty to młoda instytucja: ma 5 lat i mieści się w starej części sortowni Mount Pleasant, która do niedawna zarządzała pocztą w Londynie. Możecie zobaczyć w nim między innymi czynny fragment systemu Mail Rail - podziemnej kolejki, która była używana przez Royal Mail od lat 20. do początku XXI wieku, będący częścią interaktywnej wystawy. 

Niedługo po otwarciu muzeum zleciło przeprowadzenie audytu przez Katie Gonzalez-Bell, konsultantkę do spraw dostępności. Po przeprowadzeniu audytu muzeum uznało, że nie jest w stanie zaspokoić wszystkich zidentyfikowanych potrzeb, więc priorytetowo potraktowało potrzeby najbardziej wykluczonych grup: osób z ASD, osób z upośledzeniem sensorycznym i osób niepełnosprawnych fizycznie. Zdecydowano się na podejście oparte na współpracy, tworząc plan dostępności wspólnie z osobami, które mają doświadczenie życiowe. Nawiązano współpracę z organizacją Ambitious About Autism (AAA), której głównym celem jest wspieranie młodych ludzi z ze spektrum autyzmu poprzez rzecznictwo, tworzenie możliwości (np. poprzez zatrudnienie oraz podnoszenie kwalifikacji). Za pośrednictwem AAA muzeum zatrudniło 6 młodych ludzi w wieku 18-24 lat, którzy mieli opracować plan roczny. Co istotne, osoby te dostały wynagrodzenie za swoją pracę - ich wkład został potraktowany jako priorytetowy dla przystosowania ekspozycji i programu. 

Dobrą radą w pracy z osobami z doświadczeniem życiowym związanym ze spektrum autyzmu jest podwojenie czasu, jaki przeznacza się na wykonanie zadań. Zespół młodych ludzi pracuje w muzeum od trzech lat. Zarówno oni, jak i AAA otrzymują wynagrodzenie za swój czas. Młodzi ludzie pracują w muzeum raz w miesiącu - pół dnia współtworząc plan dostępności, a pół dnia wykonując działania artystyczne lub operacyjne (np. katalogowanie). Kierownictwo wyższego szczebla bardzo wspiera pracę Hanny: Jedna rzecz bardzo ułatwiła mi życie - zaangażowanie było od samej góry. To może zdecydować o powodzeniu lub niepowodzeniu programu. 

Warto odnotować, że Muzeum Poczty zapewnia potrzebującym gościom zupełnie wyjątkowe “torby sensoryczne”, wzorowane formą na klasycznych “listonoszkach” Royal Mail:)

Piątkowym popołudniem odwiedziliśmy Kensington Palace, jedną z historycznych siedzib królewskich w Londynie, miejsce partnerskie projektu Steppingstones. Paul Swift oprowadzając nas po pałacu opowiedział nam historię Piotrusiu - Dzikim Chłopcu, którego pobyt na królewskim dworze w pierwszej połowie XVIII wieku był jednym z pierwszych udokumentowanych historycznie momentów, w których ludzie nauki i ważne osoby z otoczenia królów i królowych podjęli refleksję nad odmiennością i różnorodnością “dzikich dzieci”. Historia Piotrusia i inne wątki są dziś punktami odniesienia dla projektów artystycznych i społecznych OIP. 

Londyńskie spotkanie zakończyliśmy wycieczką statkiem z Houses of Parliament (który wraz z sąsiednim Opactwem Westminsterskim jest również miejscem partnerskim Outside In Pathways) w dół Tamizy do Bankside, gdzie znajduje się Tate Modern, Shakespeare's Globe i naprzeciwko Katedry św. Pawła. Bardzo dziękuję wszystkim, którzy sprawili, że była to tak przyjemna wycieczka. W imieniu wszystkich pracowników Outside In Pathways wyrażam nadzieję, że była ona dla Was przydatna i pouczająca. - napisał nasz gospodarz, Paul Swift - dokładnie tak było! 

___
Na podstawie sprawozdania z wyjazdu (Tekst: Paul Swift, 1 czerwca 2022, zdjęcia: uczestnicy i uczestniczki Projektu Spektrum). Przekład: Beata Cichy, redakcja: Agata Jabłońska. Ilustracja: Praca Johna, Alice i Andrew (Outside In Pathways Thursday Group, V&A Museum)