Pokaz studiów i szkiców do witraży fryburskich Józefa Mehoffera
22.08-20.11.2016
W Domu Józefa Mehoffera prezentujemy dwanaście niezwykle cennych rysunkowych studiów artysty do witraży w katedrze św. Mikołaja we Fryburgu. Jest to druga odsłona pokazu kolekcji studiów i szkiców fryburskich Mehoffera, złożonej z trzydziestu jeden rysunków, którą MNK zakupiło w roku 2016, dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu "Kolekcje muzealne".
Prace tego zespołu dokumentują początkową fazę pracy artysty nad kolejnymi witrażami cyklu fryburskiego, stanowiącego jego najważniejsze osiągnięcie w dziedzinie sztuki witrażowej i zarazem - dzieło życia.
Międzynarodowy konkurs na witraże do kościoła św. Mikołaja we Fryburgu został zorganizowany zgodnie z ideą Bractwa Najświętszego Sakramentu, w roku 1895. Projekt Apostołowie Józefa Mehoffera jury konkursowe wybrało spośród czterdziestu ośmiu nadesłanych prac - polski artysta zdystansował w tej konkurencji twórców z kilku krajów europejskich.
W Domu Józefa Mehoffera prezentujemy dwanaście niezwykle cennych rysunkowych studiów artysty do witraży w katedrze św. Mikołaja we Fryburgu. Jest to druga odsłona pokazu kolekcji studiów i szkiców fryburskich Mehoffera, złożonej z trzydziestu jeden rysunków, którą MNK zakupiło w roku 2016, dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu "Kolekcje muzealne".
Prace tego zespołu dokumentują początkową fazę pracy artysty nad kolejnymi witrażami cyklu fryburskiego, stanowiącego jego najważniejsze osiągnięcie w dziedzinie sztuki witrażowej i zarazem - dzieło życia.
Międzynarodowy konkurs na witraże do kościoła św. Mikołaja we Fryburgu został zorganizowany zgodnie z ideą Bractwa Najświętszego Sakramentu, w roku 1895. Projekt Apostołowie Józefa Mehoffera jury konkursowe wybrało spośród czterdziestu ośmiu nadesłanych prac - polski artysta zdystansował w tej konkurencji twórców z kilku krajów europejskich.
Realizacja witrażowego wystroju fryburskiej świątyni trwała przez czterdzieści jeden lat, od 1895 do 1936; w jej trakcie artysta ściśle współpracował z fryburską firmą witrażowniczą Vinzenza Kirscha i Karla Flecknera. W roku 1919 ukończono prace nad witrażami kaplic naw bocznych, w latach zaś 1926-1936 pięcioma witrażami udekorowano prezbiterium katedry.
Witraże fryburskie przyniosły Józefowi Mehofferowi rozgłos w całej Europie. Najsłynniejszy z zespołu witraż Męczennicy (1898-1901) nagrodzony został złotym medalem na Wystawie Światowej w Paryżu w roku 1900.
Trzy doskonałe, pełne ekspresji studia postaci i ciał męczenników do tego witraża - św. Sebastiana, św. Katarzyny i św. Barbary – na obecnym pokazie rysunków w Domu Józefa Mehoffera eksponowane są centralnie. Na wystawie możemy też zobaczyć studia do witraży: Najświętszy Sakrament (1898-1901), Pokłon Trzech Króli (1903-1905), Święci (1907-1910), Bł. Mikołaj z Flüe (1915?-1919), Fryburg Kościelny (1918-1936) i Fryburg Świecki (1918-1936).
witraż, witraże fryburskie, katedra św. Mikołaja we Fryburgu, Kolekcje muzealne
MNK Mehoffer
ul. Krupnicza 26, 31-123 Kraków- poniedziałek: nieczynne
- wtorek: 10.00-18.00
- środa-niedziela: 10.00-16.00
Niniejszy rysunkowy portret ojca Joachima Berthiera to studium do pierwotnej, niezrealizowanej wersji witraża Fryburg Kościelny, utrwalonej w rysunkowym projekcie z roku 1919 (wł. Muzeum Sztuki i Historii Fryburga) [1] – w jego dolnej partii Mehoffer wyobraził scenę fundacji fryburskiego Uniwersytetu Katolickiego w roku 1889, którą potraktował, "jako portret zbiorowy uwieczniający założycieli głośnej uczelni". Berthiera, współzałożyciela katedry teologii w tejże uczelni i jej profesora w latach 1890-1905, autora opracowań tekstów dominikańskich (L’étude de la Somme théologiques de saint Thomas d’Aquin, 1893), rozpraw o sztuce, przekładów Dantego (La divine Comédie, 1921) przedstawił w eksponowanym miejscu, po lewej stronie, wśród innych twórców Uniwersytetu.
W rezultacie podjętej kilkanaście lat później decyzji wyobrażenie to w witrażu Fryburg Kościelny (1918-1936) zostało ostatecznie zastąpione scenami upamiętniającymi podniesienie kościoła św. Mikołaja we Fryburgu do rangi kolegiaty w XVI wieku oraz do rangi katedry w roku 1924.
[1] - Zob. H. von Roda, Die Glasmalereien von Józef Mehoffer in der Kathedrale St. Nikolaus in Freiburg i. Ue. (Gesellschaft für Schweizerische Kunstgeschichte, Beiträge zur Kunstgeschichte der Schweiz, 7), Bern 1995, poz. 119, il.
[2] - T. Adamowicz, Witraże fryburskie Józefa Mehoffera. Monografia zespołu, Ossolineum, Wydawnictwo PAN, Wroław, Warszawa, Kraków, 1982, s. 84.
Studium do witraża Fryburg Świecki
Litografia
Studium do witraża Bł. Mikołaj z Flü
Rysunek kompozycyjnie bardzo bliski projektowi w skali 1:5, który Józef Mehoffer wykonał w związku z konkursem na witraże do kolegiaty św. Mikołaja we Fryburgu, ogłoszonym z inicjatywy Bractwa Najświętszego Sakramentu w roku 1895.
Koncepcja projektu wyobrażającego cztery pojedyncze postacie świętych wynikała z wymogów jury konkursowego, które ze względu na strukturę witrażowych okien we fryburskiej świątyni zalecało wybór "tematów prostych", w miejsce rozbudowanych, ciągłych scen narracyjnych. Artysta, zgodnie z założeniami konkursowymi, w projekcie witraży do pierwszej kaplicy przy prezbiterium w lewej nawie bocznej kolegiaty, przedstawił kolejno od lewej: św. Piotra, św. Jana, św. Jakuba Starszego oraz św. Andrzeja.
Realizacja lata 1902-1905 - Pracownia witraży artystycznych F. Białkowski i W. Skibiński
Studium do pierwotnej, niezrealizowanej wersji projektu witraża Fryburg Kościelny (1919; ołówek, papier; 128,4 x 33 cm; Muzeum Sztuki i Historii Fryburga). W jej dolnej partii Mehoffer przedstawił scenę fundacji w roku 1889 fryburskiego Uniwersytetu Katolickiego, utrwalając, w wiernych realistycznych wizerunkach, postacie założycieli tej uczelni. W pozbawionej cech oficjalnej sztywności kompozycji wyobraził na pierwszym planie grupę sześciu dziewcząt przypatrujących się uroczystości. Wizerunek pani Bourgknecht to niewątpliwie studium do jednej z tych postaci.
Wczesna, niezrealizowana wersja wyobrażenia św. Marii Magdaleny, inspirowana Ewangelią św. Łukasza, z właściwym jej atrybutem - amforą z wonnościami. Jest to wariant wyobrażenia świętej bardziej swobodny i dynamiczny od znanej z archiwalnych fotografii rysunkowej kompozycji Św. Maria Magdalena "Pogodna". Mehoffer w projekcie witraża ostatecznie odwołał się do późniejszego studium - Św. Maria Magdalena "Tragiczna", nawiązując tym samym do wizerunku Marii Magdaleny ze średniowiecznej Złotej Legendy J. de Voragine'a (zob. T. Adamowicz, "Witraże fryburskie Józefa Mehoffera...", s. 59-60).
Niniejszy rysunkowy portret ojca Joachima Berthiera to studium do pierwotnej, niezrealizowanej wersji witraża Fryburg Kościelny, utrwalonej w rysunkowym projekcie z roku 1919 (wł. Muzeum Sztuki i Historii Fryburga) [1] – w jego dolnej partii Mehoffer wyobraził scenę fundacji fryburskiego Uniwersytetu Katolickiego w roku 1889, którą potraktował, "jako portret zbiorowy uwieczniający założycieli głośnej uczelni". Berthiera, współzałożyciela katedry teologii w tejże uczelni i jej profesora w latach 1890-1905, autora opracowań tekstów dominikańskich (L’étude de la Somme théologiques de saint Thomas d’Aquin, 1893), rozpraw o sztuce, przekładów Dantego (La divine Comédie, 1921) przedstawił w eksponowanym miejscu, po lewej stronie, wśród innych twórców Uniwersytetu.
W rezultacie podjętej kilkanaście lat później decyzji wyobrażenie to w witrażu Fryburg Kościelny (1918-1936) zostało ostatecznie zastąpione scenami upamiętniającymi podniesienie kościoła św. Mikołaja we Fryburgu do rangi kolegiaty w XVI wieku oraz do rangi katedry w roku 1924.
[1] - Zob. H. von Roda, Die Glasmalereien von Józef Mehoffer in der Kathedrale St. Nikolaus in Freiburg i. Ue. (Gesellschaft für Schweizerische Kunstgeschichte, Beiträge zur Kunstgeschichte der Schweiz, 7), Bern 1995, poz. 119, il.
[2] - T. Adamowicz, Witraże fryburskie Józefa Mehoffera. Monografia zespołu, Ossolineum, Wydawnictwo PAN, Wroław, Warszawa, Kraków, 1982, s. 84.
Studium do witraża Fryburg Świecki
Litografia
Studium do witraża Bł. Mikołaj z Flü
Rysunek kompozycyjnie bardzo bliski projektowi w skali 1:5, który Józef Mehoffer wykonał w związku z konkursem na witraże do kolegiaty św. Mikołaja we Fryburgu, ogłoszonym z inicjatywy Bractwa Najświętszego Sakramentu w roku 1895.
Koncepcja projektu wyobrażającego cztery pojedyncze postacie świętych wynikała z wymogów jury konkursowego, które ze względu na strukturę witrażowych okien we fryburskiej świątyni zalecało wybór "tematów prostych", w miejsce rozbudowanych, ciągłych scen narracyjnych. Artysta, zgodnie z założeniami konkursowymi, w projekcie witraży do pierwszej kaplicy przy prezbiterium w lewej nawie bocznej kolegiaty, przedstawił kolejno od lewej: św. Piotra, św. Jana, św. Jakuba Starszego oraz św. Andrzeja.
Realizacja lata 1902-1905 - Pracownia witraży artystycznych F. Białkowski i W. Skibiński
Studium do pierwotnej, niezrealizowanej wersji projektu witraża Fryburg Kościelny (1919; ołówek, papier; 128,4 x 33 cm; Muzeum Sztuki i Historii Fryburga). W jej dolnej partii Mehoffer przedstawił scenę fundacji w roku 1889 fryburskiego Uniwersytetu Katolickiego, utrwalając, w wiernych realistycznych wizerunkach, postacie założycieli tej uczelni. W pozbawionej cech oficjalnej sztywności kompozycji wyobraził na pierwszym planie grupę sześciu dziewcząt przypatrujących się uroczystości. Wizerunek pani Bourgknecht to niewątpliwie studium do jednej z tych postaci.
Wczesna, niezrealizowana wersja wyobrażenia św. Marii Magdaleny, inspirowana Ewangelią św. Łukasza, z właściwym jej atrybutem - amforą z wonnościami. Jest to wariant wyobrażenia świętej bardziej swobodny i dynamiczny od znanej z archiwalnych fotografii rysunkowej kompozycji Św. Maria Magdalena "Pogodna". Mehoffer w projekcie witraża ostatecznie odwołał się do późniejszego studium - Św. Maria Magdalena "Tragiczna", nawiązując tym samym do wizerunku Marii Magdaleny ze średniowiecznej Złotej Legendy J. de Voragine'a (zob. T. Adamowicz, "Witraże fryburskie Józefa Mehoffera...", s. 59-60).
Artykuły powiązane
Projekt dofinansowany ze środków MKiDN
