Wystawa prezentuje ponad 300 dzieł znakomitych artystów czynnych we Francji schyłku XIX i początku XX wieku w kręgu impresjonizmu, symbolizmu, postimpresjonizmu i art nouveau. Pochodzą one z największej w Polsce kolekcji francuskiej grafiki nowoczesnej, liczącej około 1100 prac, którą tworzył przez blisko ćwierć wieku wielki jej miłośnik - Feliks Jasieński.

Wśród autorów są m.in. Pierre Bonnard, Félix Bracquemond, Jules Chéret, Maurice Denis, Paul Gauguin, Auguste Lepère, Édouard Manet, Camille Pissarro, Odilon Redon, Auguste Renoir, Henri Rivière, Paul Sérusier, Paul Signac, Alfred Sisley, Théophile Alexandre Steinlen, Henri de Toulouse-Lautrec, Félix Vallotton i Édouard Vuillard. Pokaz osnuto wokół kilku zasadniczych wątków.

W atmosferę ówczesnego Paryża wprowadzają liczne widoki miasta, scenki rodzajowe i satyryczne oraz wizerunki sław, postaci z wyższych sfer i zwykłych mieszkańców. Zgromadzone obiekty swym zróżnicowaniem stylistycznym odpowiadają wielości nurtów we francuskiej sztuce tego czasu.

Obok prezentujemy twórców zasłużonych dla odnowy akwaforty – prace założycieli i członków powstałej w 1862 roku Société des aquafortistes, artystów francuskich i obcych współpracujących z towarzystwem. Większość tych dzieł, poprzedzających impresjonizm, wyróżniają walory malarskie i świeże podejście do techniki akwaforty - traktowanej impresyjnie i szkicowo, eksponującej grę świateł i cieni.

W dalszej przestrzeni eksponujemy prace członków ruchu impresjonistów uczestniczących w słynnych ośmiu wystawach z lat 1874–1886 oraz ich prace późniejsze, dające wyobrażenie o indywidualnych drogach twórczych. Do pokazu włączono także kilka sławnych akwafort Maneta, który choć nie uczestniczył w wystawach impresjonistów, stworzył w owym czasie kilka grafik ściśle z impresjonizmem związanych.

Następna sala pokazuje bujny rozwój grafiki oryginalnej, który był m.in. wynikiem działalności powstałych u schyłku XIX stulecia licznych stowarzyszeń grafików i malarzy-grafików. Dzieła ilustrują ewolucję grafiki w sferze technik, warsztatu i tematów. Dominuje barwa, która w znacznym stopniu pod koniec wieku zaważyła na sukcesie rynkowym grafiki, tak artystycznej, jak i reklamowej. Uwagę zwraca zespół prac neoimpresjonistów, operujących charakterystyczną techniką puentylizmu.

Zjawisko ówczesnego inspirowania się drzeworytem japońskim oddają przykłady prac silnie japonizujących. Pokazują m.in. nowy sposób komponowania, odchodzenie od iluzjonizmu, specyficzne ujęcia i kadrowanie, nowe podejście do barwy, a w odniesieniu do ikonografii – podejmowanie tematów zwyczajnych oraz zapożyczenia motywów, np. fali, góry Fuji, świata fauny i flory czy ekspresyjnych wizerunków.

Wątek poświęcony rozmaitym nurtom symbolizmu, zdominowany przez grafikę czarno-białą, prezentują ewokujące sugestywny nastrój wizerunki i krajobrazy, dzieła Odilona Redona z jego niepowtarzalnym językiem operującym tworami niezwykłej wyobraźni, prace eksponujące demoniczną lub idealizowaną kobietę oraz ujęcia o charakterze fantastycznym i symbolistyczno-egzystencjalnym.

Niewielką salę przeznaczono dla Bretanii, popularnego miejsca pobytu i pracy artystów różnych nacji. Ważne miejsce zajmują tu twórcy związani z Pont-Aven, których dzieła uzupełniają prace innych peintres-graveurs tworzących wizerunki mieszkańców i okolic Bretanii.

Wydzielono związane z symbolizmem dzieła nabistów, "proroków nowej sztuki", którzy znacząco wpłynęli na jej rozwój na przełomie wieków. Ich prace, uwolnione od funkcji mimetycznych, dekoracyjne i japonizujące, nasycone pierwiastkiem duchowym i osobistymi emocjami, do dziś pozostają dla odbiorców jednymi z najbardziej atrakcyjnych w tym czasie.

Głównym bohaterem kolejnej sali został Henri de Toulouse-Lautrec, twórca niezwykle nowatorski, autor ekspresyjnych, przesyconych humanistycznymi wartościami artystycznych dokumentów z życia paryskich gwiazd i lokali. Towarzyszą mu prace innych artystów opowiadających o rozrywkach oferowanych przez Paryż.

Wystawę zamykają przykłady Art Nouveau, czerpiącej z wielu źródeł. Łączy je upraszczanie form i stosowanie płaskiej plamy kojarzonej z giętkim konturem oraz japonizowanie, w sferze ikonografii – stworzenie nowego kanonu kobiecości, a w aspekcie społecznym – demokratyzacja, co uwidoczniło się na przykład w upowszechnianiu wielkonakładowych, tanich druków dekoracyjnych.


Kurator: Krystyna Kulig-Janarek
Koordynator: Grażyna Kulawik
Aranżacja: Anna Bojarowicz