MAJ Z GMACHEM GŁÓWNYM

Idea budowy nowego gmachu Muzeum Narodowego w Krakowie pojawiła się pierwotnie już w 1910 roku wraz z koncepcją Wielkiego Krakowa, który przewidywał budowę Alei Trzech Wieszczów. Wtedy to u wylotu ulic Wolskiej (późniejszej Piłsudskiego) powstał pomysł budowy Pomnika Wolności, który miał równocześnie mieścić nową siedzibę Muzeum Narodowego.

W następnych latach koncepcji nie porzucano, nowy budynek miał wprowadzić instytucję w nową epokę. Sztuka i pamięć miały znaleźć swój dom w miejscu, z którego w sierpniu 1914 roku wymaszerowała ku granicy z Rosją Pierwsza Kompania Kadrowa. Koncepcję Pomnika Wolności zaczął przygotowywać jeszcze przed końcem I wojny światowej były żołnierz I Brygady Adolf Szyszko-Bohusz – autor projektu również Łuku triumfalnego. Planował obiekt umiejscowić na osi ul. Wolskiej z widokiem w prześwicie na Kopiec Kościuszki. Żadnego z tych planów ostatecznie nie zrealizowano.

W okresie międzywojennym Muzeum Narodowe w Krakowie stanowiło instytucję podległą gminie Kraków, która borykała się z samodzielnym finansowaniem tak olbrzymiej inwestycji, tym bardziej że szalał kryzys finansowy. Dopiero w 1931 roku Zarząd miasta podjął decyzję o ostatecznej lokalizacji Muzeum i postanowił rozpisać konkurs architektoniczny.

Na ogłoszony w 1933 roku konkurs wpłynęło ponad dwadzieścia prac. Główną nagrodę przyznano projektowi warszawskiego zespołu Bolesława Szmidta, Juliusza Dumnickiego, Janusza Juraszyńskiego, choć za budowę, rozpoczętą rok później, odpowiadali już architekci krakowscy, a fundusze na inwestycję w znacznym stopniu pochodziły ze składki publicznej. Jednym z głównych darczyńców był Jan Kiepura, który zorganizował koncert na rzecz budowy nowego gmachu Muzeum. Kamień węgielny 1 czerwca 1934 roku wbudował srebrną kielnią Prezydent Ignacy Mościcki, który podpisał również akt erekcyjny piórem Marii Konopnickiej.

W chwili wybuchu II wojny światowej budowa gmachu była zrealizowana w 60 procentach. W trakcie wojny nową cześć budynku Niemcy postanowili zaadaptować na kasyno, niszcząc gotowe już wnętrza, ich wyposażenie oraz wprowadzając zmiany w wyglądzie elewacji. Po zakończeniu wojny podjęto decyzję o przywróceniu gmachu do stanu pierwotnego, choć nie trzymano się przedwojennego projektu, skutkiem czego budynek jest krótszy o 89 metrów. Pierwsze otwarcie dla widzów nastąpiło 28 listopada 1957 roku (obchody 50-lecia śmierci Stanisława Wyspiańskiego). Następnie dokonano  rozbudowy Gmachu Głównego, którą przerwał brak dofinansowania. Dotacje przeznaczone zostały na budowę Nowej Huty i Huty Katowice. Ostatecznie rozbudowa zakończyła się w 1990 roku według mocno okrojonego projektu.

Obecnie Gmach Główny ma powierzchnię 22 130 metrów kwadratowych, na 7 poziomach pracuje ponad 300 osób. W Gmachu siedzibę ma dyrektor MNK oraz wszystkie biura wspierające pracę najstarszego i największego muzeum w Polsce. Znajdują się tu również pracownie konserwacji malarstwa, tkanin, ubiorów, rzemiosła artystycznego, broni, ram, mebli, pracownie pozłotnicze i tapicerskie oraz Biblioteka MNK.

W Gmachu Głównym znajdują się dwie Galerie Stałe:

• XX + XXI. Galeria Sztuki Polskiej

            https://mnk.pl/wystawy/xx-xxi-galeria-sztuki-polskiej

• XX + XXI Rzeźba (stanowi część Galerii, o której mowa wyżej)

https://mnk.pl/wystawy/xx-xxi-rzezba

• Galeria Rzemiosła Artystycznego

 https://mnk.pl/wystawy/galeria-rzemiosla-artystycznego

oraz dwie sale wystaw zmiennych na parterze i pierwszym piętrze, w których będą miały miejsce najbliższe wystawy:

• 24 maja: „Wilno, Vilnius, Vilne 1918 – 1948. Jedno miasto – wiele opowieści”

https://mnk.pl/wystawy/wilno-vilnius-vilne-1918-1948-jedno-miasto-wiele-opowiesci

• 23 czerwca: „Matejko. Malarz i historia”

https://mnk.pl/wystawy/matejko-malarz-i-historia