Pozyskiwany do kolekcji Muzeum Motyw ludzki (I), wybitny, uznany na forum międzynarodowym przykład polskiej sztuki schyłku XX wieku, będzie współtworzyć ekspozycję Nowej Galerii Polskiej Sztuki Współczesnej XX i XXI w., której zapowiedź obecnie prezentujemy publiczności w formie wystawy "Sytuacja się zmieniła". Pozyskane właśnie dzieło wzmocni narrację prezentacji nowej przestrzeni wystawienniczej polskiej sztuki II połowy XX w. i będzie silnym ogniwem w jej historii. Będzie również przykładem jej krytycznego charakteru na styku pop-artu i konceptualizmu.

Tradycją Muzeum stało się przygotowywanie nowych odsłon tej Galerii, gdzie na powierzchni 3000 m kwadratowych można się zapoznać z wybranymi zjawiskami sztuki polskiej od schyłku XIX wieku po dzień dzisiejszy. Ostatnia jej odsłona istniała od 2005 roku do lipca 2017.

Motyw ludzki I jest znakomitym, klasycznym już przykładem sztuki zaangażowanej w problemy społeczne, feministyczne, związane z wolnością jednostki w opresyjnym otoczeniu. Powstała w 1989 roku., przełomowym momencie historii Polski. Wielka kompozycja przypomina wschodni turecki dywan. Jednak zamiast obojętnych abstrakcyjnych wzorów wypełniona jest wyobrażeniami konkretnymi, takimi jak zwielokrotniony Pałac Kultury i Nauki (do dziś przedmiot kontrowersyjnych ocen), czy postać nagiego modela – mężczyzny z draperią wykonującego alfabet gestów. Kulik dokonuje tutaj odwrócenia tradycyjnych ról. W sztuce motywem zbanalizowanym do tego stopnia, że już niezauważalnym i nie budzącym zdziwienia, jest naga kobieta. Nagi mężczyzna jako motyw dekoracyjny ujawnia absurd, bezsensowność sytuacji nagiego ciała jako części alegorycznej kompozycji.

Na indywidualną twórczość Zofii Kulik składają się przede wszystkim fotograficzne, czarno-białe, często wielkoformatowe, zazwyczaj łączące się w cykle kolaże, budowane przez artystkę w technice wielokrotnego naświetlania. Ich struktura porównywana bywa do witraży lub orientalnych dywanów. Budują je setki mniejszych fotografii, jednocześnie składając się na skomplikowaną ikonografię tych przedstawień. Najczęściej powtarzają się motywy draperii, grotów, ostrzy, imperialnej architektury, a nade wszystko - modela przyjmującego określone pozy. Unieruchomiony w swych pozach model tracił swe indywidualne cechy. Przez kilka lat do fotografii Kulik pozował artysta Zbigniew Libera, który przed obiektywem artystki wykonał szeroki alfabet gestów.

Fotokolaże Zofii Kulik często w większości odnoszą się do problemu władzy i dominacji systemu nad jednostką. Ich tematem jest nie tylko słabość ludzkiej jednostki, ale także dwuznaczność dekoracyjnej struktury, w którą jest wpleciona. Jako klocki tej układanki często występują wszystkie symbole dominacji i władzy, z którymi żyliśmy w czasach komunizmu (iglice, sztandary, obeliski, pociski, girlandy, gwiazdy). Oddziaływanie prac Zofii Kulik opiera się na kontraście pomiędzy dekoracyjnością wzorów, w które układają się poszczególne elementy, oraz drastycznością pojawiających się na nich motywów, czytelnych dopiero w zbliżeniu, gdy widz rezygnuje z oglądu całości na rzecz poszczególnych motywów ikonograficznych. Motywy z fotomontaży układają się w struktury, których funkcją jest to, że zdobią, ale też gniotą, chwytają w potrzask ludzkie ciało.

Sztuka Kulik wywarła duży wpływ na artystów, którzy zaczęli tworzyć w latach 90. XX wieku. Dzieła tej artystki, poza Polską, znajdują się w najważniejszych światowych muzeach sztuki współczesnej, w tym w szczególności w Tate Gallery of Modern Art (2015 r.), MoMA MOMA (2016 r.) i Centre Pompidou (2017 r.).


Zakup dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach Programu "Regionalne kolekcje sztuki współczesnej", w ramach zadania pt. "Zofia Kulik. Wstęp do Galerii Sztuki XXI wieku"