Współpraca polsko-norweska w Muzeum Narodowym w Krakowie
Współpraca polsko-norweska w Muzeum Narodowym w Krakowie
Nasze Muzeum od wielu lat aktywnie uczestniczy w kontaktach polsko-norweskich, ale szczególnie intensywnie ta współpraca rozwija się w ostatnim dziesięcioleciu.
W roku 2000, jeszcze przed wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej, Muzeum wzięło udział w projekcie badawczym 5 Programu Ramowego Komisji Europejskiej- IMPACT (EVK4-CT-2000-00031) „Innowacyjne modelowanie poziomu zanieczyszczeń i konserwatorskich warunków granicznych w muzeach”, którego koordynatorem był University College London. Wśród Partnerów realizujących projekt znalazły the Norwegian Institute for Air Research (NILU) z Kjeller i Muzeum Narodowe w Krakowie.
Głównym celem projektu IMPACT było skonstruowanie programu komputerowego, dostępnego w sieci internetowej, wspomagającego muzea, galerie i archiwa w podejmowaniu właściwych decyzji wobec zagrożeń związanych z zanieczyszczeniami powietrza we wnętrzach.
Kolejnym wspólnym projektem badawczym z zakresu konserwacji prewencyjnej był MASTER- (EVK4-CT-2002-00093) „Strategie konserwacji prewencyjnej dla ochrony obiektów pochodzenia organicznego w muzeach”, realizowany w latach 2002-2004, również w ramach 5 Programu Ramowego Komisji Europejskiej. Koordynatorem projektu był Norwegian Institute for Air Research (NILU) z Kjeller, a Partnerami między innymi Trøndelag Folk Museum z Trondheim i Muzeum Narodowe w Krakowie.
Projekt zakładał stworzenie System Wczesnego Ostrzegania dla bezpiecznego przechowywania obiektów pochodzenia organicznego. Innowacyjną częścią projektu było opracowanie prototypu sensora wczesnego ostrzegania dla materiałów organicznych (EWO-sensor), który reaguje na korozyjne środowisko. EWO-sensory dają muzeum stosunkowo tani i prosty sposób na ocenę warunków środowiska, w jakich przechowywane są obiekty organiczne, a uzyskane w ten sposób informacje pozwoalją na podjęcie szybkich działań przed tym jak uszkodzenia samych obiektów staną się widoczne..
www.nilu.no/master
W latach 2006-2008 wspólnie z norweskimi instytucjami Norwegian Institute for Air Research (NILU) z Kjeller i Mycoteam AS z Oslo, uczestniczyliśmy w projekcie A-BIOS (nr 03219) „Innowacyjna technologia oparta na promieniowaniu UV, mająca na celu znaczne obniżenie drobnoustrojowej aktywności powietrza w magazynach instytucji ochrony dziedzictwa kulturowego”
www.abios.eu
Poczynając od 2000 roku, Muzeum stale rozwija skalę i zakres współpracy z Norwegią. W chwili obecnej realizowane są równolegle kolejne, cztery projekty z udziałem norweskich i polskich specjalistów w dziedzinie kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
Projekt PROPAINT (SSPI-044254) – „Poprawa ochrony obrazów podczas wystaw, przechowywania i transportu” w ramach 6 Programu Ramowego Komisji Europejskiej w kategorii Ochrona Dziedzictwa Kulturowego, koordynowany jest przez Norwegian Institute for Air Research (NILU) z Kjeller, a Muzeum Narodowe w Krakowie uczestniczy w projekcie jako partner i użytkownik końcowy.
Podstawowym zadaniem projektu jest opracowanie innowacyjnych działań z zakresu konserwacji prewencyjnej w celu ochrony obrazów podczas ekspozycji, magazynowania i transportu, w oparciu o wykorzystanie gablot mikroklimatycznych.
http://propaint.nilu.no
FIBER- projekt w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego- „Bezpośrednie monitorowanie odkształceń tkanin w celu ochrony zabytkowych obiektów tekstylnych i podobrazi”, realizowany przez Muzeum w partnerstwie z Instytutem Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego (koordynator) i Norweskim Uniwersytetem Nauki i Technologii w Trondheim
Głównym celem jest poprawa ochrony zabytkowych tkanin przez opracowanie światłowodowego czujnika, który służyć będzie do bezpośredniego, precyzyjnego i punktowego monitorowania odkształceń, deformacji i uszkodzeń tkanin. Ponadto konsorcjum planuje szersze wdrożenie opisanej techniki w konserwacji prewencyjnej przez opracowanie systemu pomiarowego, zintegrowanego z systemami monitorowania środowiska pracującymi w muzeach.
W 2008 roku Muzeum Narodowe w Krakowie nawiązało współpracę partnerską z Vigeland-Museet w Oslo. Rezultatem tej kooperacji jest dwuletni projekt „Gustav Vigeland a rzeźba Młodej Polski”, który jako jedyne przedsięwzięcie wystawiennicze otrzymał dofinansowanie w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego.
Celem projektu jest zorganizowanie wystawy „Na drogach duszy. Gustav Vigeland a rzeźba polska 1890 – 1914”, pokazywanej w czerwcu 2010 w Oslo, a następnie od października do grudnia 2010 w Krakowie. To pierwsza wystawa podejmująca temat wpływu Vigelanda na polskich artystów i podkreślająca rolę, jaką w upowszechnieniu twórczości rzeźbiarskiej Vigelanda spełnił Stanisław Przybyszewski.
Wyżej wymienione działania są z pewnością dobrym przykładem na dynamiczny rozwój owocnej i ciekawej współpracy polsko-norweskiej prowadzonej przez Muzeum Narodowe w Krakowie. Jednak szczególne i najważniejsze miejsce na tej liście zajmuje jeszcze inny projekt, realizowany w latach 2006-2010: „Remont i modernizacja Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w krakowskich Sukiennicach”, współfinansowany przez Norweski Mechanizm Finansowego i Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP.
To jedna z największych inwestycji konserwatorskich w Polsce i nielicznych tego typu w Europie, prowadzona na tak dużą skalę i w tak ważnym historycznie obiekcie. I właśnie dzięki norweskiemu wsparciu zabytkowy budynek Sukiennic, siedziba najstarszej w Polsce Galerii Sztuki stanie się po remoncie najnowocześniejszym obiektem muzealnym w kraju, spełniającym najwyższe standardy ochrony dzieł sztuki i wymagania odbiorcy sztuki i turysty XXI wieku.
Ustanowione dotychczas dobre kontakty pomiędzy instytucjami uczestniczącymi w projektach, a szczególnie pomiędzy ludźmi dają wielką nadzieję na kontynuowanie i dalszy rozwój naszych wspólnych działań i planów.
Janusz Czop
Główny Konserwator Muzeum Narodowego w Krakowie
Głównym celem projektu IMPACT było skonstruowanie programu komputerowego, dostępnego w sieci internetowej, wspomagającego muzea, galerie i archiwa w podejmowaniu właściwych decyzji wobec zagrożeń związanych z zanieczyszczeniami powietrza we wnętrzach.
Kolejnym wspólnym projektem badawczym z zakresu konserwacji prewencyjnej był MASTER- (EVK4-CT-2002-00093) „Strategie konserwacji prewencyjnej dla ochrony obiektów pochodzenia organicznego w muzeach”, realizowany w latach 2002-2004, również w ramach 5 Programu Ramowego Komisji Europejskiej. Koordynatorem projektu był Norwegian Institute for Air Research (NILU) z Kjeller, a Partnerami między innymi Trøndelag Folk Museum z Trondheim i Muzeum Narodowe w Krakowie.
Projekt zakładał stworzenie System Wczesnego Ostrzegania dla bezpiecznego przechowywania obiektów pochodzenia organicznego. Innowacyjną częścią projektu było opracowanie prototypu sensora wczesnego ostrzegania dla materiałów organicznych (EWO-sensor), który reaguje na korozyjne środowisko. EWO-sensory dają muzeum stosunkowo tani i prosty sposób na ocenę warunków środowiska, w jakich przechowywane są obiekty organiczne, a uzyskane w ten sposób informacje pozwoalją na podjęcie szybkich działań przed tym jak uszkodzenia samych obiektów staną się widoczne..
www.nilu.no/master
W latach 2006-2008 wspólnie z norweskimi instytucjami Norwegian Institute for Air Research (NILU) z Kjeller i Mycoteam AS z Oslo, uczestniczyliśmy w projekcie A-BIOS (nr 03219) „Innowacyjna technologia oparta na promieniowaniu UV, mająca na celu znaczne obniżenie drobnoustrojowej aktywności powietrza w magazynach instytucji ochrony dziedzictwa kulturowego”
www.abios.eu
Poczynając od 2000 roku, Muzeum stale rozwija skalę i zakres współpracy z Norwegią. W chwili obecnej realizowane są równolegle kolejne, cztery projekty z udziałem norweskich i polskich specjalistów w dziedzinie kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
Projekt PROPAINT (SSPI-044254) – „Poprawa ochrony obrazów podczas wystaw, przechowywania i transportu” w ramach 6 Programu Ramowego Komisji Europejskiej w kategorii Ochrona Dziedzictwa Kulturowego, koordynowany jest przez Norwegian Institute for Air Research (NILU) z Kjeller, a Muzeum Narodowe w Krakowie uczestniczy w projekcie jako partner i użytkownik końcowy.
Podstawowym zadaniem projektu jest opracowanie innowacyjnych działań z zakresu konserwacji prewencyjnej w celu ochrony obrazów podczas ekspozycji, magazynowania i transportu, w oparciu o wykorzystanie gablot mikroklimatycznych.
http://propaint.nilu.no
FIBER- projekt w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego- „Bezpośrednie monitorowanie odkształceń tkanin w celu ochrony zabytkowych obiektów tekstylnych i podobrazi”, realizowany przez Muzeum w partnerstwie z Instytutem Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego (koordynator) i Norweskim Uniwersytetem Nauki i Technologii w Trondheim
Głównym celem jest poprawa ochrony zabytkowych tkanin przez opracowanie światłowodowego czujnika, który służyć będzie do bezpośredniego, precyzyjnego i punktowego monitorowania odkształceń, deformacji i uszkodzeń tkanin. Ponadto konsorcjum planuje szersze wdrożenie opisanej techniki w konserwacji prewencyjnej przez opracowanie systemu pomiarowego, zintegrowanego z systemami monitorowania środowiska pracującymi w muzeach.
W 2008 roku Muzeum Narodowe w Krakowie nawiązało współpracę partnerską z Vigeland-Museet w Oslo. Rezultatem tej kooperacji jest dwuletni projekt „Gustav Vigeland a rzeźba Młodej Polski”, który jako jedyne przedsięwzięcie wystawiennicze otrzymał dofinansowanie w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego.
Celem projektu jest zorganizowanie wystawy „Na drogach duszy. Gustav Vigeland a rzeźba polska 1890 – 1914”, pokazywanej w czerwcu 2010 w Oslo, a następnie od października do grudnia 2010 w Krakowie. To pierwsza wystawa podejmująca temat wpływu Vigelanda na polskich artystów i podkreślająca rolę, jaką w upowszechnieniu twórczości rzeźbiarskiej Vigelanda spełnił Stanisław Przybyszewski.
Wyżej wymienione działania są z pewnością dobrym przykładem na dynamiczny rozwój owocnej i ciekawej współpracy polsko-norweskiej prowadzonej przez Muzeum Narodowe w Krakowie. Jednak szczególne i najważniejsze miejsce na tej liście zajmuje jeszcze inny projekt, realizowany w latach 2006-2010: „Remont i modernizacja Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w krakowskich Sukiennicach”, współfinansowany przez Norweski Mechanizm Finansowego i Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP.
To jedna z największych inwestycji konserwatorskich w Polsce i nielicznych tego typu w Europie, prowadzona na tak dużą skalę i w tak ważnym historycznie obiekcie. I właśnie dzięki norweskiemu wsparciu zabytkowy budynek Sukiennic, siedziba najstarszej w Polsce Galerii Sztuki stanie się po remoncie najnowocześniejszym obiektem muzealnym w kraju, spełniającym najwyższe standardy ochrony dzieł sztuki i wymagania odbiorcy sztuki i turysty XXI wieku.
Ustanowione dotychczas dobre kontakty pomiędzy instytucjami uczestniczącymi w projektach, a szczególnie pomiędzy ludźmi dają wielką nadzieję na kontynuowanie i dalszy rozwój naszych wspólnych działań i planów.
Janusz Czop
Główny Konserwator Muzeum Narodowego w Krakowie