Wyspiański. Posłowie

Na wystawie „Wyspiański. Posłowie” zaprezentowane zostaną nowe, dotychczas niepokazywane szerokiej publiczności,  dzieła twórcy „Wesela” oraz jego uczniów, spadkobierców jego idei.

Dopełniają one przestrzeń dwóch „bibliotek”, znanych już z wystawy „Wyspiański. Nieznany”, w których ukazana została wczesna twórczość artysty inspirowana lekturami z zakresu historii sztuki, nowatorska na wskroś działalność Wyspiańskiego na gruncie edytorstwa i typografii oraz jego prywatny księgozbiór zakupiony od wdowy po artyście, Teofili z Pytków Wyspiańskiej.  Z wystawy „Wyspiański. Nieznany” zachowane zostały również dwie przestrzenie pogłębiające opowieść o roli książki w życiu artysty: jedna - z rysunkami do pierwszej księgi „Iliady” Homera uzupełniona dziewiętnastowiecznymi publikacjami, z których Wyspiański czerpał wzory, oraz druga: z projektem witraża „Apollo” do Domu Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie wraz z literaturą źródłową dotyczącą sztuki starożytnej i malarstwa prerafaelitów.

W niewielkiej sali wyeksponowane zostały tkaniny dekorowane ornamentami kwiatowymi zaprojektowanymi przez artystę. Dzieła te dotychczas niepokazywane odsłaniają przed zwiedzającymi istotny rys twórczości Wyspiańskiego: fascynację sztuką ludową.

Barwne batikowane płótna zestawione zostały z wydawnictwami z przełomu wieków: „Poezjami” Lucjana Rydla (1901) i „Wyborem pism” Marii Konopnickiej (1903). Wyspiański był autorem szaty graficznej obu tych książek, a w dekoracjach ich kart zastosował delikatne motywy kwiatowe oparte o wzory wycinanek i haftów ludowych.

Na ścianie pod antresolą oraz w przewiązce zostały zaprezentowane malarskie i rysunkowe prace Wyspiańskiego: olejne obrazy i rysunki ze zbiorów MNK, niektóre z nich jeszcze niepokazywane, jak np. studium kobiety w welonie, będące projektem do dekoracji sali Rudolfinum w Pradze (1890-1891), pastelowy „Portret dzieci Tadeusza Stryjeńskiego” (1894) czy rysunki kostiumów do sztuki Lucjana Rydla „Zaczarowane koło” (1899). Prawdziwym odkryciem są nowe, nieznane dzieła artysty pożyczone od prywatnych kolekcjonerów lub instytucji. Jednym z najpiękniejszych obrazów jest „Portret trzech panien Bobrówien” z 1894 roku. Pastel ten, odnotowany w pierwszej monografii Wyspiańskiego z roku 1925, od zakończenia II wojny światowej był przechowywany poza granicami Polski.  

Odrębną częścią wystawy, zamykającą opowieść o Wyspiańskim, jest niewielki pokaz prac uczniów artysty. Stanisław Wyspiański otrzymał posadę docenta malarstwa dekoracyjnego w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych 12 kwietnia 1902 roku. W przeciągu lat 1902-1907 do pracowni twórcy „Plant o świcie” uczęszczali: Ignacy Bett (1877-1919), Jan Bulas (1878-1917), Antoni Buszek (1883–1954),
Tytus Czyżewski (1880-1945), Filip Demczuk (1879- ?), Wincenty Drabik (1881-1933), Christo Kutew (1868-1943), Jan Lewicki (1881-?), Wilhelm Mitarski (1879–1923), Tymon Niesiołowski (1882-1965), Jan Rembowski (1879-19230, Stanisław Rzecki (1888-1972), Kazimierz Sichulski (1879–1942), Henryk Uziembło (1879-1949), Michał Żuk (1883 – 1964). Artyści ci nie tylko malowali obrazy, ale zajmowali się grafiką artystyczną i użytkową, projektowaniem wnętrz, scenografią, dekorowaniem batików i ceramiki, jak również krytyką artystyczną. Twórczość ich w wyborze zasygnalizowana została pojedynczymi dziełami, którym towarzyszą krótkie cytaty z wspomnień uczniów o ich wielkim nauczycielu.

Kuratorki: Magdalena Laskowska i Łucja Skoczeń-Rąpała
Koordynatorka: Aleksandra Kłaput
Aranżer: Bartosz Haduch.