"W stronę Nowoczesności. II Grupa Krakowska. Z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie
22.04-24.09.2023Wybór prac na wystawę dokumentuje artystyczny rozwój twórców, związanych z powojenną II Grupą Krakowską, i stanowi otwartą „przestrzeń”, w której jest miejsce na wszystkie eksperymenty formalne, twórcze i poszukiwania oraz odtwórcze fascynacje. Przede wszystkim jednak ma to być opowieść o „wykluwaniu” się oryginalnej artystycznej drogi prezentowanych twórców po II wojnie światowej.
Na wystawie można zobaczyć prace malarskie, grafiki i rzeźby powstałe od połowy lat 40. do końca lat 60. Dzięki temu można dostrzec różnorodność form działania artystów, możemy się też przekonać, jak niesamowicie twórcza była II Grupa Krakowska i jak bardzo niepowtarzalna w kreowaniu własnej wizji świata i jego odczuwaniu. Prezentowane prace dokumentują proces krystalizowania się polskiej sztuki po wojnie i podkreślają tropy, jakimi szła. W tym wyborze dzieł można łatwo prześledzić różne drogi twórcze, eksperymenty formalne, poszukiwania i odkrycia. Składają się one na kalejdoskop, w którym co chwila widzimy inną wizję rzeczywistości, inny sposób myślenia o życiu, sztuce i jej interpretowaniu. Wyraźnie można dostrzec, jak różna była to twórczość, jak niezwykle ewoluowała na przestrzeni lat.
Poza twórcami związanymi z II Grupą Krakowską warto zwrócić uwagę na tak znamienite nazwisko jak Wojciech Fangor. Artysta otwiera nam drogę ku abstrakcji geometrycznej swoim obrazem Akt – już mocno syntetycznym.
Na osobną uwagę zasługuje Andrzej Wróblewski - artysta niejednoznaczny, zaangażowany, pełen sprzeczności. Postulował „spotęgowanie realizmu”, istotne dla niego były społeczne zaangażowanie i świadomie kształtowana sztuka zgodna z realiami. Gorliwość młodego zaangażowanego twórcy została dostrzeżona, ale zarówno jego niezwykle przejmujące dzieło Rozstrzelanie poznańskie (1949), jak również prezentowany na wystawie obraz Rewizja (1949), zaprezentowane w Poznaniu, spotkały się z krytyką „czynników opiniotwórczych”. Dzieła nie wzbudziły zachwytu, o ironio zarzucono im „niedostateczny wyraz ideowy i brutalność środków wyrazu”.
Całości prezentacji dopełniają trzy rzeźby Marii Pinińskiej-Bereś i Aliny Szapocznikow – dwóch wspaniałych rzeźbiarek, których twórczość dotyka istoty kobiecości, jej funkcjonowania w społecznych uwarunkowaniach, jak również ciała, któremu obie w nieoczywisty sposób się przyglądają.
Anna Budzałek