Rękopisy iluminowane i stare druki rzadko opuszczają sejfy. Dlatego wystawa towarzysząca międzynarodowemu kongresowi Association Internationale de Bibliophilie była okazją do zaprezentowania publiczności najcenniejszych skarbów ze zbiorów Biblioteki Książąt Czartoryskich. Na wystawie w Sali Cnót Pałacu Biskupa Erazma Ciołka zobaczyliśmy pięćdziesiąt rękopisów iluminowanych i starych druków od XIII do XVII wieku

To wielkiej urody i wartości dzieła średniowiecznego malarstwa książkowego oraz stare ryciny, często zbytkownie oprawione. Powstały w różnych ośrodkach europejskich: Francji, Niderlandach, Italii. Zarówno okazałe modlitewniki, ufundowane przez dostojników duchownych i świeckich, jak i te skromniejsze, będące własnością osób prywatnych, należą do najcenniejszego dziedzictwa europejskiego.

Tym, co łączy Pontyfikał biskupa Erazma Ciołka (Kraków, 1510-1515), paryskie Godzinki Agnès de Kiqeumberg (ok.1425), służący religijnej, ale też historycznej refleksji Żywot Chrystusa wykonany w 1478 r. dla Burgundczyka, Guillaime’a de Ternay, Brewiarz papieża Sykstusa IV (ok. 1480 ), ofiarowany z czasem królowi Zygmuntowi III Wazie, czy zespół druków Stanisława Polaka z Sewilli, jest piękno dekoracji malarskiej bądź szlachetność nowożytnej typografii.

Celem wystawy w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka było pokazanie różnorodności kolekcji, dlatego obok ksiąg liturgicznych znalazły się dzieła filozoficzne i historyczne. Ich układ pozwolił dostrzec, jak zmieniały się mody kolekcjonerskie, sposoby pozyskiwania dzieł i jak dokonywały się przemiany w ich odbiorze - od romantycznego kultu pamiątek do estetycznego zachwytu nad sztuką. Te kruche i piękne przedmioty, dziś znajdujące schronienie w sejfach, są mało znane publiczności. Wrażliwe na światło, malowane na łamiącym się - po wiekach - pergaminie, wymagają szczególnej opieki konserwatorskiej. Nie trzeba uzupełniać w nich malarstwa: złoto i tempera pozostały bez mała takie, jakie były w chwili powstania. W gorszym stanie zachowały się oprawy i szycia kodeksów. Jednak zabiegi specjalistów przywracają im piękno i mogą nadal cieszyć nasze oczy.

Kurator: Katarzyna Płonka-Bałus
Koordynator: Grażyna Kulawik.

Wystawa towarzyszyła XXVII międzynarodowemu kongresowi Association Internationale de Bibliophilie, który odbywał się w dniach 18-25 września 2011. Członkowie Międzynarodowego Stowarzyszenia Bibliofilów z siedzibą w Paryżu, najbardziej prestiżowej organizacji zrzeszającej znawców i kolekcjonerów starej książki, spotykają się każdego roku w innym państwie świata. Program zjazdu bibliofilów wypełniły sesje naukowe oraz zwiedzanie najważniejszych i najbardziej wartościowych, historycznych zbiorów bibliotecznych i kolekcji archiwalnych danego kraju. Obok Biblioteki Narodowej – współorganizatora tegorocznego Kongresu – wśród instytucji goszczących jego uczestników znajdował się również Pałac Biskupa Erazma Ciołka.