Siła wiary – moc wiedzy. Amulety i numizmaty w historii medycyny

Wystawa prezentuje rolę drobnych przedmiotów – monet, amuletów, medalików i medali – w historii medycyny. Na ekspozycji prześledzić można ich funkcje od starożytnego Egiptu aż po współczesność, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów Krakowa.

Już w najdawniejszych czasach istniało przekonanie, że przedmioty o przypisywanej im magicznej mocy, wynikającej z materiału wykonania, umieszczonych na nich wizerunków, symboli i słów, gdy noszone blisko ciała odganiają zło i mają właściwości ochronne. Popularnością cieszyły się amulety, a później monety z wyobrażeniami bóstw odpowiedzialnych za dobrostan człowieka. Asklepios i Higieja nawet we współczesnej kulturze pozostają rozpoznawalnymi symbolami Medycyny i Farmacji. Relacje między numizmatyką i medycyną bywały też mniej oczywiste. Złote monety pełniły w czasach średniowiecznych i nowożytnych rolę obiektów transferujących „uzdrawiający dotyk”, wierzono też, że wiele popularnych monet leczy choroby. Dla ochrony stosowano medaliki, amulety oraz tzw. karawaki (krzyże przeciwcholeryczne), na których umieszczano złożony system akronimów modlitw, znaków i kultowych wizerunków. Sami lekarze, ze względu na realną zdolność leczenia, cieszyli się ogromnym szacunkiem. Od wczesnej nowożytności dla ich honorowania i upamiętniania powstawały medale. W XIX i XX w. medale stały się świadectwem rozwoju instytucji medycznych i działalności stowarzyszeń lekarskich. Na wystawie prezentujemy obiekty ze wszystkich kategorii zbiorów Gabinetu Numizmatycznego, poza monetami i medalami są to medaliki religijne, odznaki, wpinki, bony apteczne, żetony i varia. Ekspozycję wzbogacają starodruki i grafika oraz znakomite dzieła rzemiosła artystycznego – puszki i szkło apteczne, apteczki, instrumenty medyczne i wiele innych. Na wystawie zobaczyć można także antyczną monetę, która przeszła przez ludzkie ciało! Większość obiektów pochodzi z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, pozostała część z Muzeum Krakowa, Muzeum Historii Medycyny UJ Collegium Medicum, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Ossolineum oraz z kolekcji prywatnych.

Kuratorka: Agnieszka Smołucha-Sładkowska
Koordynatorka: Ewelina Zając