Kantor – Matta 13.10-15.09.2013

Roberto Matta (1911–2002), surrealista, wybitny przedstawiciel awangardy XX wieku, urodzony cztery lata przed Tadeuszem Kantorem (1915–1990), wywarł znaczny wpływ na wczesną twórczość tego artysty. Kameralna prezentacja na antresoli Galerii Sztuki Polskiej XX wieku w MNK prac malarskich i rysunkowych Kantora stanowiła próbę pokazania tych inspiracji.

Burzliwe i różnorodne twórcze życie obu artystów wypełniały liczne poszukiwania i eksperymenty w dziedzinie sztuk pięknych. Przyjazd młodego Matty z Chile do Paryża w latach 30. XX wieku pozwolił mu poznać przedstawicieli nowych prądów w sztuce – Salvadora Dalego i Marcela Duchampa czy Pabla Picassa. W 1937 roku André Breton zaprosił artystę do grupy surrealistów. Jednak ten, pod koniec lat trzydziestych, tuż po wybuchu II wojny światowej, przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie spotkał artystów nowojorskich, którzy mieli stać się najbardziej znanymi reprezentantami rodzącego się wówczas ekspresjonizmu abstrakcyjnego, i przybliżył im główne założenia europejskich nurtów artystycznych.

Kantor, przez całe swoje życie podróżując i poznając różne formy artystycznego wyrazu, które zaczynały dominować w powojennym świecie, namawiał do odwagi i swobody twórczej, "sam starał się realizować te postulaty we właściwy sobie sposób: chłonął wszelkie nowinki, umiejętnie asymilował to, co okazywało się przydatne jemu samemu, przetwarzał, modyfikował". Z twórczością Matty, pokazywaną na wystawie surrealistów w Galerii Maeght, zetknął się w 1947 roku podczas swego półtorarocznego pobytu w Paryżu. Zachwyt tym malarstwem znalazł odzwierciedlenie w serii rysunków i obrazów Kantora z końca lat 40. i początku lat 50. Powstała wówczas seria "obrazów metaforycznych". Artysta rezygnował z malarstwa czysto figuratywnego. Zaczął malować prace metaforyczne, pełne dynamizmu, o oszczędnej, chłodnej kolorystyce, w swej treści zbliżone do powstających równolegle dzieł Marii Jaremy i Jonasza Sterna, których przykłady można podziwiać w Galerii Sztuki Polskiej XX wieku.

Słowa kluczowe:

pokaz, Tadeusz Kantor, Roberto Matta, surrealizm, sztuka polska, Anna Budzałek