Dworek w Jankówce. Pokaz obrazu Józefa Mehoffera ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach

W jesieni 1907 roku, realizując marzenie o własnym domu z ogrodem, Józef Mehoffer zakupił osiemnastowieczny modrzewiowy dwór we wsi Jankówka na Pogórzu Wielickim, który był jego własnością do 1917 roku. Był on usytuowany na wzgórzu, z którego – jak pisze Jadwiga Mehofferowa – „ponad korony zdziczałego sadu rozpościerał się szeroko widok na półkola górskich łańcuchów”: widoczne były szczyty Beskidu, niekiedy też Tatry.

Dwór był z alkierzami, kryty czterospadowym gontowym dachem. Stał na rozległym południowym stoku, na którym Mehoffer założył ogród – opadający tarasami kwiatowymi w stronę sadu i otwierający się na krajobraz. Dominowała w nim roślinność typowa dla polskiego pejzażu. Jednym z jego najbardziej charakterystycznych elementów był owalny klomb z pierścieniem róż pośrodku pierwszego tarasu. „Dziękuję Bogu za ten własny skraweczek ziemi, który mi daje kontakt z naturą, niezbędny dla twórczej wyobraźni” – pisał o ogrodzie artysta.

Posiadłość w Jankówce była dla Józefa Mehoffera i jego żony miejscem spotkań z przyjaciółmi. Odwiedzał ją często Karol Hubert Rostworowski, bywali tu Ferdynand Ruszczyc, Karol Maszkowski, Egon Petri, Zygmunt Dygat, Ludwik Solski czy Zenon Przesmycki (Miriam), który siedzibę artysty  nazwał  „baśnią zaczarowaną”.

Jej „magiczny” charakter sugestywnie oddaje pejzaż Dworek w Jankówce, powstały zapewne około 1910 roku. Widok domu od strony ogrodu, tonącego wręcz w kwiatach, spośród licznych malowanych przez Mehoffera przedstawień tego miejsca wyróżnia szczególny rys intymności. Przywołane zaś na obrazie drobne zdarzenie – spotkanie dwóch kotów na ogrodowej ścieżce – zyskuje w tej scenerii wymiar czegoś niezwykłego, może dziejącej się bajki. Temu właśnie motywowi obraz zawdzięcza swój pierwotny tytuł, który przytacza  Jadwiga Mehofferowa, tak oto  opisując dzieło:

„Na ścieżce wstępującej ze sadu na terasę w zakosach namalowane było Spotkanie kotów. Tak zwany Maciek, ładny, duży, znaczony w czarne pręgi na jasnopopielatym spodzie futra podchodzi z dołu do swego filigranowego brata, czarnego Czarcika, a że koty nigdy nie są pewne wzajemnych dla siebie uczuć, wyciągają z dala ku sobie badawczo pyszczki. Działo się to na tle kwitnących dalii, spiętrzonych słoneczników i piennych róż. W głębi fragment domu  z werandą owiniętą w glicynie pod zębatym trójkątem podniesionej przyłbicy dachu”.

Jeden z przedstawionych kotów – Czarcik – pojawia się też kilkakrotnie na zdjęciach z Jankówki, przedstawiających Jadwigę i Józefa Mehofferów oraz ich syna Zbigniewa.

Pokaz obrazu dopełniają cztery inne Mehofferowskie kompozycje z widokiem ogrodu w Jankówce, eksponowane na stałe w domu biograficznym artysty: pejzaże Burza na wiosnę (1915) i Czerwona parasolka (1917), alegoryczna scena Polska w Wielkiej Wojnie (1917) i słynna symbolistyczna litografia Zuchwały ogrodnik (1912).

                                                                                                         Beata Studziżba-Kubalska

Kurator/koordynator - dr Beata Studziżba-Kubalska
Aranżacja - Ewa Morzyniec