Podtytuł: Turcica w zbiorze starodruków Muzeum Narodowego w Krakowie

Prezentacja druków o tematyce tureckiej i dotyczących stosunków polsko-tureckich z XV – XVIII wieku, uzupełniona o mapy i plany obrazujące tę tematykę.

Po pierwszych kontaktach Królestwa Polskiego z Imperium Osmańskim, nawiązanych w imieniu polskiego monarchy w 1414 roku, dopiero śmierć Władysława III pod Warną w 1444 roku w sposób bezpośredni zetknęła Polaków z ekspansywną polityką wojenną Turcji. Jednak stosunki polsko-tureckie na przestrzeni XV i XVI wieku układały się raczej pokojowo. Oba państwa, doceniając wzajemną siłę, starały się unikać bezpośrednich konfliktów. Różniły je systemy sprawowania władzy i religia. Monarchia turecka, zarządzana centralnie, realizowała wojenne imperialne cele, zaś Królestwo Polskie, gwarantujące prawa i swobody swoim szlacheckim obywatelom, nie stawiało wojny na pierwszym planie. Oba państwa, obejmując swym zasięgiem ogromne obszary, były organizmami wielonarodowościowymi i wielokulturowymi, zamieszkałymi przez ludność wyznającą różne religie.

Imperium tureckie osiągnęło apogeum swojej wielkości w połowie XVI wieku, za panowania sułtana Sulejmana Wspaniałego. Kolejni władcy z dynastii Osmanów podporządkowali sobie tereny Azji Mniejszej, południowo-zachodniej Azji, północnej Afryki i południowo-wschodniej Europy. Wiek XVII przyniósł burzliwy okres wojen, walk i potyczek zwieńczonych zwycięstwem Jana III Sobieskiego pod Wiedniem i pokojem w Karłowicach w 1699 roku kończącym wojenne zmagania. W XVIII wieku stosunki polsko-tureckie stały się jedynie elementem politycznych starć i wojen między Turcją a Rosją.

Upadek państwa polskiego w końcu XVIII wieku to kres formalnych kontaktów z Turcją, która nigdy nie uznała rozbiorów Polski. „Czy przybył już poseł z Lechistanu?” ― tym demonstracyjnym pytaniem, według XIX-wiecznej tradycji, miano rozpoczynać oficjalne audiencje u sułtana tureckiego, oczekując posła z Rzeczypospolitej, nieistniejącej już wówczas na mapie Europy.

Kurator: Iwona Długopolska ― kustosz w Dziale Starych Druków, Rękopisów i Kartografii MNK