145

W 2024 roku Muzeum Narodowe w Krakowie świętuje kolejną, 145. rocznicę założenia instytucji. Z tej okazji zapraszamy Państwa na niewielką wspomnieniowo-rocznicową wystawę do sali „Malarnia” w  Sukiennicach. Chcemy przypomnieć historię powstania pierwszej narodowej instytucji muzealnej na ziemiach polskich pod zaborami.

Opowieść o Muzeum to historia złożona i wielowątkowa. Przypomnimy osoby tworzące Muzeum Narodowe, w tym postacie wielkich polskich kolekcjonerów sztuki, pamiątek narodowych i zabytków kultury materialnej. Wszyscy znamy zasługi rodziny Czapskich, Edwarda Goldsteina, Feliksa Jasieńskiego i Erazma Barącza. Nasz obecny zasób to efekt ofiarności całego społeczeństwa, w tym wielu kolekcjonerów i artystów.  Znaczny wpływ na rozwój instytucji  miały zmiany społeczno-polityczne: odzyskanie niepodległości, dwie wojny światowe i okres PRL-u. Od 1879 roku Muzeum łączono z Sukiennicami, w kolejnych dekadach  wraz z pomnażaniem zbiorów, Muzeum zostało gospodarzem w Kamienicy Szołayskich (1902), Muzeum  Emeryka Hutten-Czapskiego (1903) i Domu Jana Matejki (1908). W okresie międzywojennym w Krakowie rozpoczęto budowę nowoczesnej siedziby „Nowego Gmachu” (1934),  a ukończenie tej pracy zajęło kolejne pół wieku. W powojennej rzeczywistości, po likwidacji muzeów miejskich i prywatnych Muzeum stało się domem dla części kolekcji Muzeum Przemysłu Artystycznego (dawnego Muzeum Techniczno-Przemysłowego) i Muzeum XX. Czartoryskich (1950). W 4. ćwierci XX wieku powstały kolejne oddziały Muzeum - domy biograficzne: Stanisława Wyspiańskiego (1983), Józefa Mehoffera (1986) oraz zakopiańska „Atma”, dedykowana Karolowi Szymanowskiemu (1976). Kontynuacją tej koncepcji jest otwarcie pawilonu Józefa Czapskiego (2016).

Nasze arcydzieła wypełniają ekspozycje stałe we wszystkich oddziałach. W „Malarni” próbujemy opowiedzieć historię Muzeum pokazując dzieła pochodzące z magazynów, mniej znane lub rzadko pokazywane. Każde z nich to odrębna opowieść o wydarzeniu, kolekcji, oddziale, dyrektorze lub artyście. Opowieść o Muzeum Narodowym w Krakowie.

Alicja Kilijańska
Monika Paś