Potęga gór

• W połowie XIX wieku na artystyczno-towarzyskiej mapie pojawiło się nowe miejsce - Zakopane. Było ono nie tylko miejscem wakacyjnym, ale przede wszystkim modnym kurortem, w którym - pod pretekstem leczenia gruźlicy - spotykał się cały parnas artystyczno-intelektualny. Moda ta trwa nieprzerwanie, a Zakopane z czasem staje się, jak to opisywał Stanisław Ignacy Witkiewicz prawdziwym rajem, straszliwą oranżerią (...) generalną wytwórnią specyficznego, zresztą czysto polskiego narkotyku, zakopianiny.
  
  Lista przyjezdnych jest ogromna, a z roku na rok coraz więcej artystów pojawia się w Zakopanem - na dłużej lub krócej, inni na stałe. To stałe było ogromnie niestałe - zauważał Rafał Malczewski.
  
  Efektem tej mody stała się między innymi swoista epopeja tatrzańska malowana przez artystów kolejnych pokoleń, w której podtekście znalazła się zarówno fascynacja potęgą gór, ale również idea, tak ważnej wówczas wolności ukrytej (śpiącej) w skałach.
  
  Prezentujemy motywy tatrzańskie ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie. 
  
  Opracowanie: Urszula Kozakowska-Zaucha - historyk sztuki, kierownik Działu Nowoczesnego Polskiego Malarstwa i Rzeźby MNK.

• 
  Pobierz zdjęcie

  Jan Nepomucen Głowacki, Morskie Oko w Tatrach, 1837

• 
  Pobierz zdjęcie

  Alfred Schouppé, W Dolinie Strążyskiej - rysunek w albumie "Krajobrazy polskie Alfreda Schouppego", 1860

• 
  Pobierz zdjęcie

  Aleksander Kotsis, Wycieczka w Tatry, 1873

• 
  Pobierz zdjęcie

  Walery Eljasz-Radzikowski, Przewodnik i turyści w Tatrach, 1878

• 
  Pobierz zdjęcie

  Walery Eljasz-Radzikowski, Dolina Kościeliska – rysunek z "Raptularza tatrzańskiego Walerego Eljasza z 10 lat od r. 1883 do 1893 włącznie", 1883

• 
  Pobierz zdjęcie

  Wojciech Gerson, Dolina Bramki w Tatrach, 1890

• 
  Pobierz zdjęcie

  Aleksander Mroczkowski, Morskie Oko, 1891

• 
  Pobierz zdjęcie

  Aleksander Mroczkowski, Dolina Małej Łąki, ok. 1892

• 
  Pobierz zdjęcie

  Wojciech Gerson, Pejzaż z Podhala, 1892

• 
  Pobierz zdjęcie

  Stanisław Witkiewicz, Potok w lesie, ok. 1894

• 
  Pobierz zdjęcie

  Stanisław Janowski, Ludwig Boller, Panorama Tatr (fragment), 1894

• 
  Pobierz zdjęcie

  Stanisław Witkiewicz, Źródło, 1896

• 
  Pobierz zdjęcie

  Aleksander Mroczkowski, Widok z Wołoszyna na Hawrań i Murań, 1899

• 
  Pobierz zdjęcie

  Jan Stanisławski, Widok na Osobitę, 1901

• 
  Pobierz zdjęcie

  Leon Wyczółkowski, U Wrót Chałubińskiego, 1905

• 
  Pobierz zdjęcie

  Leon Wyczółkowski, Morskie Oko we mgle, 1911

• 
  Pobierz zdjęcie

  Leon Wyczółkowski, Ranek nad Morskim Okiem w Tatrach, 1920

• 
  Pobierz zdjęcie

  Władysław Skoczylas, Giewont, plansza z "Teki Podhalańskiej", 1921

• 
  Pobierz zdjęcie

  Rafał Malczewski, Krajobraz tatrzański – staw, ok. 1928