Pierwsza fotografia 

Opis ogólny: Czarno-biała fotografia przedstawia grupę młodych ludzi podczas ulicznego protestu. Na pierwszym planie widoczni są studenci ubrani w kostiumy z worków i kartonów. Na ubraniach widnieją napisy z hasłami odnoszącymi się do ich postulatów lub komentującymi sytuację polityczną. W tle tłum niesie transparenty z wyrazistymi napisami, w tym powtarzające się słowo „PRZEPRASZAMY”. 

Opis szczegółowy: Czarno-biała fotografia przedstawia grupę młodych ludzi biorących udział w ulicznym proteście. Na pierwszym planie widać kilka osób idących w jednym rzędzie. Ubrania, które mają na sobie, są wykonane z worków lub kartonów. Na jednym z nich widnieje napis „ZABRAŁEŚ NAM MARZENIA”, a na innym „ZA CO PRZEPRASZAMY?”. Tło fotografii ukazuje większy tłum demonstrantów, którzy idą zwartą grupą przez ulicę Krakowa. W rękach trzymają duże transparenty z napisami. Najbardziej widoczny to wielokrotnie powtarzające się słowo „PRZEPRASZAMY”. 

Zdjęcie Tomasza Łojewskiego dokumentuje jeden z wielu studenckich protestów, które miały miejsce w Krakowie pod koniec lat 80. XX wieku. Był to kluczowy moment transformacji ustrojowej w Polsce. Czas, kiedy młodzi ludzie, zwłaszcza studenci, aktywnie angażowali się w działania przeciwko systemowi komunistycznemu, walcząc o wolność słowa i prawa obywatelskie.

Improwizowane kostiumy i hasła na transparentach były charakterystyczne dla studenckich manifestacji. Często przyjmowały one formę happeningów – łączyły polityczny przekaz z elementami sztuki i humoru. Fotografia jest zapisem ducha tamtych czasów – z jednej strony pełnych napięć i nadziei na zmiany, z drugiej charakteryzujących się kreatywnym, ironicznym podejściem młodych ludzi do oporu wobec władzy. 

Druga Fotografia 

Opis ogólny: Czarno-biała fotografia ukazuje grupę studentów zgromadzonych na zaśnieżonym placu w Krakowie. W centralnej części obrazu znajdują się osoby trzymające duży transparent. Łączy on nazwy partii politycznych i zestawia je z ideami pokoju, zdrowia i rozwoju. W tle widać więcej osób oraz elementy miejskiej architektury. 

Opis szczegółowy: Czarno-biała fotografia przedstawia grupę studentów na zaśnieżonym placu w Krakowie. W centrum widnieje duży transparent wykonany ręcznie. Widnieje na nim hasło: „NIECH ŻYJE PPS + PPR RACZE” z dopiskiem: „POSTĘP, ZDROWIE, POKÓJ, ROZWÓJ”. Litery są grube i czarne. W tle widać innych studentów ubranych w zimowe kurtki. Trzymają mniejsze transparenty z mniej wyraźnymi napisami.

Zdjęcie Tomasza Łojewskiego jest dokumentem z czasów studenckich protestów, które miały miejsce w Krakowie pod koniec lat 80. XX wieku. Transparent będący centralnym punktem zdjęcia jest przykładem humorystycznej krytyki władzy i oficjalnych haseł propagandowych. Zestawienie nazw partii z abstrakcyjnymi wartościami, takimi jak „pokój” czy „zdrowie”, uwypuklało absurd retoryki stosowanej przez komunistyczne władze.

Fotografia oddaje atmosferę końca epoki PRL-u, kiedy młode pokolenie odegrało istotną rolę w procesach demokratycznych przemian. Ich działania, choć często prześmiewcze i niepozbawione artystycznego charakteru, były wyrazem odwagi i determinacji w walce o wolność słowa i zmianę systemu. 

Tekst audiodeskrypcji: Emilia Szymańska

Konsultacja audiodeskrypcji: Adrian Wyka