Od ostatniej konserwacji i oczyszczania lica minęło niemal 50 lat. Przez ten czas obraz zdążył się mocno zabrudzić, pokrywające go werniksy pożółknąć, a retusze przebarwić, odznaczając się brzydkimi plamami w obrębie warstwy malarskiej. Nawarstwienia te zmieniały wygląd dzieła i odbierały mu jego wybitne walory artystyczne. Ich przywrócenie stało się celem i głównym założeniem podjętej konserwacji. Od lipca 2020 roku realizowano trudny i długotrwały proces oczyszczania malowidła. Ze względu na gabaryty dzieła, a  także, by uniknąć ponownego zdejmowania płótna z krosna i nawijania na wałek, prace konserwatorskie wykonywano w przestrzeni wystawy, w obecności zwiedzających. Konserwatorki oczyściły malowidło, usunęły pożółkłe werniksy, uzupełniły oraz wyretuszowały ubytki zaprawy i warstwy malarskiej. Na koniec położyły werniks zabezpieczający całe lico. Znów można podziwiać wyszukane odcienie i  zestawienia kolorów, zostały przywrócone kontrasty walorowe i głębia przestrzeni w obrazie. Konserwacji poddano też ramę, która również zyskała nowy blask.

Równolegle z konserwacją przeprowadzono wnikliwe badania „Czwórki”. Wykonano fotografie w różnych rodzajach promieniowania: UV, IR, RTG. Najciekawszych informacji dostarczył rentgenogram, który ukazuje dynamiczny proces tworzenia dzieła i zmiany decyzji autora. Poza obrazowaniem w różnych zakresach promieniowania wykonano badania z zastosowaniem innych metod nieinwazyjnych – analizy wizualnej i spektroskopii, fluorescencji rentgenowskiej (XRF). Uzyskane wyniki uzupełniono poprzez analizę próbek pobranych z obrazu technikami MO, SEM-EDS, FTIR, GC/MS. Dzięki badaniom rozpoznano budowę technologiczną, technikę wykonania obrazu, zastosowane przez artystę pigmenty oraz sposób ich łączenia, a także skład zaprawy, rodzaj płótna i spoiwa farb. Ujawniono nieznane dotąd etapy powstawania dzieła, rzucając nowe światło na ewolucję procesu twórczego. Zauważyliśmy, że paleta pigmentów jak na taki duży obraz jest stosunkowo niewielka, co wiąże się z ograniczoną kolorystyką kompozycji. W sumie zidentyfikowano około piętnastu pigmentów. Niektóre z nich występują jednak tylko w warstwach podmalowania. Wiemy, że nie od razu obraz wyglądał tak, jak go ostatecznie widzimy. Artysta pracował etapami, nanosząc kolejne warstwy malarskie, wprowadzał poprawki
i zmiany koncepcyjne, stopniowo budował kolorystykę kompozycji. Nie zawsze dbał, aby nałożone wcześniej warstwy zdążyły dobrze wyschnąć, używał też dużo spoiwa. Dlatego
w wielu miejscach warstwa malarska, schnąc, zmarszczyła się, gdzieniegdzie powstały jej spękania, odsłaniając kolor leżącej pod spodem zaprawy lub podmalowania – mówi Dominika Sarkowicz, kierowniczka Pracowni Konserwacji Malarstwa i Rzeźby w Sukiennicach.

Chełmoński namalował „Czwórkę” w Paryżu w 1881 roku, przedstawia ukraiński pejzaż z pędzącymi na wprost widza czterema końmi ciągnącymi zaprzęg. Płótno mające ponad 6,5 metra szerokości i ponad 2,7 metra wysokości jest nie tylko jednym z kluczowych obrazów w kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, ale i należy do najbardziej rozpoznawalnych, wręcz ikonicznych dzieł polskiego malarstwa. Umieszczone obecnie na południowej ścianie  budynku, na wprost wejścia do Sali Realizmu, widoczne z drugiego końca stanowi jeden
z filarów stałej ekspozycji w Sukiennicach, w których jest prezentowana dziewiętnastowieczna sztuka polska. Dzieło w swej niebywałej dynamice i sile wyrazu odzwierciedla wielki temperament artystyczny Chełmońskiego, ukazując zarazem jego odwagę twórczą i malarski rozmach.

Konserwację obrazu wykonały specjalistki z Pracowni Konserwacji Malarstwa i Rzeźby w Sukiennicach. Badania tego dzieła przeprowadzono w ramach interdyscyplinarnego projektu badawczo-wystawienniczego związanego z przygotowaniem monograficznej wystawy Józefa Chełmońskiego (1849–1914). Prace zostały zrealizowane przez konserwatorki z Pracowni Konserwacji Malarstwa i Rzeźby w Sukiennicach, Laboratorium Analiz
i Nieniszczących Badań Obiektów Zabytkowych Muzeum Narodowego w  Krakowie, we współpracy z Muzeum Narodowym w Poznaniu oraz naukowcami z innych instytucji.

Muzeum Narodowe w Krakowie wspólnie z Muzeum Narodowym w Warszawie i Muzeum Narodowym w Poznaniu zrealizowało projekt badawczy poświęcony twórczości Józefa Chełmońskiego. Jego celem było m.in. przygotowanie obszernej monografii Chełmońskiego obejmującej jego biografię oraz krytyczne omówienie dorobku twórczego. Projekt badawczy trzech polskich muzeów narodowych zakończy się wystawami w każdej z uczestniczących instytucji. Szczegółowe wyniki badań nad obrazem zostaną opublikowane i  zaprezentowane na ekspozycji dotyczącej konserwacji i badań „Czwórki”, która jest planowana w Sukiennicach równolegle do krakowskiej odsłony monograficznej wystawy dzieł Chełmońskiego w  terminie od 8 sierpnia do 30 listopada 2025 roku.