Wykonany według projektu Henryka Ittara klucz ma kształt kaduceusza – oplecionej przez dwa węże, opatrzonej skrzydełkami laski Merkurego, zwieńczonej szyszką pinii. Na czworograniastym trzonie widnieje grecki napis, który w języku polskim znaczy: „Otwieram świątynię pamięci”. Po drugiej stronie klucza znajdują się inicjały fundatorki i data: I[sabella]. C[zartoryska]. A[nn]o: MDCCCI (1801). Pióro klucza wskazuje, że pełnił on faktycznie swoją funkcję, otwierając drzwi pierwszego polskiego muzeum narodowego – puławskiej Świątyni Pamięci. Hermes – Merkury odgrywał rolę posłańca bogów, ale także działał jako _psychopompós_ – przewodnik dusz, odprowadzający je w zaświaty. Mógł je również stamtąd wyprowadzić.

 

W 1809 roku wydawało się, że chwila taka nadeszła. Naprzeciw nadciągającym wojskom polskim wyzwalającym tak zwaną Zachodnią Galicję z rakuskiej (austriackiej) niewoli wyruszyła z Puław procesja, której uczestnicy nieśli zebrane przez księżnę Izabelę Czartoryską pamiątki po polskich władcach i wodzach. Pochód zamykała sama księżna, niosąc klucz od Świątyni Sybilli. I tak duchy hetmanów i królów wcielić się miały w szeregi żołnierzy Księstwa Warszawskiego.