{baseAction::__('GO_TO_CONTENT')}
Dostępny dla niepełnosprawnych wzrokowo Przewijak Kawiarnia Dostępny dla niepełnosprawnych słuchowo facebook flickr googleplus instagram pinterest searchsearch twitterwifi Zakaz fotografowania youtube wheelchair Listgridheart LOGO kir Calendar Calendar Calendar Logo

Karawaka

Karawaka

Rycina przedstawia czarno-białą karawakę. Karawaka to dwuramienny krzyż. Znany jest również jako Krzyż św. Zachariasza lub krzyż choleryczny. Stosowano go jako amulet ochronny przed epidemiami. Krzyż składa się z jednej pionowej i dwóch poziomych belek, z których górna jest krótsza. Krawędzie krzyża są bogato ozdobione roślinnym ornamentem.

Nad krzyżem znajduje się napis w języku łacińskim, który po polsku oznacza: „Mocą tego znaku Tau, którym zostali opieczętowani mężowie synów Izraela, od choroby epidemicznej wybaw nas Boże nasz Amen”.

Na rycinie znajduje się łącznie dwanaście medalionów. Dwa z nich umieszczone zostały na skrzyżowaniach ramion karawaki – jeden na górnym, drugi na dolnym.

Górny medalion jest okrągły. Monogram to znak powstały z jednej lub kilku liter. Najczęściej są to inicjały danej osoby. W środku medalionu znajduje się monogram utworzony z liter alfabetu łacińskiego: “I”, “H” i “S”. Na środkowej literze stoi mały krzyż. Pod monogramem znajdują się trzy gwoździe, połączone ze sobą ostrą końcówką. Monogram otoczony jest pierścieniem. Znajduje się w nim tekst w języku łacińskim, który oznacza: ”Jezus Nazarejczyk Król Żydów. Słowo stało się ciałem i zamieszkało między nami”.

Dolny medalion ma owalny kształt. W środku znajduje się trójramienny krzyż. Na górnym ramieniu ukazana jest postać w chmurze. Unosi prawą dłoń do góry. Na środku krzyża znajduje się ptak z rozpostartymi skrzydłami. Pod krzyżem znajdują się trzy postacie. Wyrastają one z łodyg kwiatów. Ich głowy otaczają nimby. Środkowa postać ma otwarte ramiona. Medalion otoczony jest pierścieniem. W środku pierścienia znajduje się napis w języku łacińskim. Jego tłumaczenie brzmi: „Jezus Maria Józef Potrójna Jedność”.

Każde ramię karawaki dzieli na dwie części podłużna linia. Na każdej z tych części umieszczone zostały ciągi liter. Są to pierwsze litery słów różnych zdań w języku łacińskim. Na pionowej belce skróty znajdują się po obu jej częściach. Tak samo wygląda to na belkach poziomych.

Skróty łączą się ze sobą. Należy czytać je od góry do dołu – osobno stronę lewą, a osobno prawą. Od lewej strony pionowej belki do połowy dolnego ramienia układa się jeden skrót. Po jego rozwinięciu odczytać można Błogosławieństwo Aarona w łacinie. W tłumaczeniu brzmi ono: „Niech cię Pan błogosławi i strzeże. Niech Pan rozpromieni oblicze swe nad tobą, niech cię obdarzy swą łaską. Niech zwróci ku tobie swoje oblicze i niech cię obdarzy pokojem”.

Od połowy dolnego ramienia do końca pionowej belki tworzy się kolejny ciąg liter. Są to pierwsze litery słów rozpoczynających modlitwy przeciw zarazie. Jest to Błogosławieństwo Zachariasza.

Następny skrót tworzy się od prawej strony pionowej belki do połowy górnego ramienia. Jego przetłumaczone rozwinięcie brzmi następująco: „Oto Krzyż Pański. Ustąpcie, wrogowie Jego. Lew z pokolenia Judy, Potomek Dawida zwyciężył. Alleluja”. Jest to Modlitwa św. Antoniego.

Litery od prawej strony dolnego ramienia do końca pionowej belki są pierwszymi literami Błogosławieństwa św. Agaty. Po polsku oznacza ono: “(Miała) świętą, oddaną duszę, (oddała) chwałę Bogu i wyzwolenie ojczyźnie. Chroń nas przed ogniem i zniszczeniem Pobożna Agato Amen”.

Na samym środku krzyża między medalionami znajduje się skrót sentencji: “Tau niech Was Bóg błogosławi”.

Na krawędziach ramion krzyża znajdują się małe zawieszki. Przypominają kształtem gruszki. Suplikacja to katolicka pieśń błagalna. Zawieszki przymocowane do poziomych ramion karawaki zawierają pierwsze litery suplikacji: “Święty Boże, Święty mocny, Święty a nieśmiertelny, zmiłuj się nad nami”.

Kolejna zawieszka znajduje się na samym dole. Przymocowana jest do pionowej belki krzyża. Znajdują się na niej pierwsze litery imion: Kacpra, Melchiora i  Baltazara.

Nad ramionami krzyża po obu stronach znajdują się medaliony. Mają owalny kształt. Przedstawiają wizerunki świętych. Pierwszy z lewej przedstawia św. Joachima. Ma długą brodę. Jego wzrok skierowany jest ku niebu. Nimb to świetlisty obłok otaczający głowę świętego. Otacza on głowę św. Joachima. Święty nosi długą szatę. W prawej ręce trzyma długą laskę.

Drugi medalion znajduje się po prawej stronie krzyża. Przedstawia wizerunek św. Anny. Jej głowa jest delikatnie pochylona i otoczona nimbem. Nosi welon i długą szatę. Dłonie ma złożone na piersi.

Pomiędzy górnymi i dolnymi ramionami również znajdują się owalne medaliony ze świętymi. Pierwszy znajduje się po lewej stronie. Przedstawia św. Jana Ewangelistę. Jego głowę otacza nimb. Nosi długą szatę. Do piersi przyciska księgę. W lewej ręce trzyma kielich, nad którym unosi się wąż. Po prawej stronie świętego stoi orzeł.

Medalion po prawej stronie przedstawia św. Benedykta. Wokół jego głowy świeci nimb. Wzrok świętego skierowany jest ku górze. Ma on brodę. Ubrany jest w habit. Pastorał to długa laska o zawiniętym do środka zakończeniu. Św. Benedykt trzyma taki pastorał w prawej ręce, w prawej dzierży kielich, nad którym unosi się wąż.

Pod dolnymi ramionami krzyża znajduje się sześć owalnych medalionów, po trzy z każdej strony. Trzy medaliony tworzą układ trójkąta z podstawą umieszczoną w pionie. Po lewej stronie jeden medalion znajduje się skrajnie z lewej, tworząc wierzchołek trójkąta. Dwa kolejne medaliony ustawione są jeden pod drugim wzdłuż pionowej belki krzyża. Po prawej stronie układ jest symetryczny – dwa medaliony są bliżej środka, jeden pod drugim, wzdłuż pionowej belki krzyża. Trzeci umieszczony jest po prawej stronie pomiędzy nimi.

Pierwszy medalion po lewej stronie krzyża przedstawia głowę św. Anastazego. Jego oczy są zamknięte. Ma on brodę, a na głowie kaptur. Medalion zdobi wieniec z dwóch gałązek palmowych.

Drugi medalion od góry przedstawia św. Sebastiana. Jego głowę otacza nimb. Przywiązany jest do drzewa. Wokół bioder ma przepasaną tkaninę. Jest nagi. W jego ciało wbite są strzały.

Medalion pod spodem ukazuje św. Ignacego. Biret to sztywna kwadratowa czapka. Ma wyraźnie zaznaczone trzy lub cztery grzbiety na górnej powierzchni. Jest tradycyjnym nakryciem głowy noszonym przez duchownych. Święty Ignacy nosi biret, za którym roztacza się nimb. Nosi długą szatę i płaszcz. W prawej ręce trzyma laskę, którą unosi do góry. Grozi nią smokowi znajdującemu się po lewej stronie. W drugiej ręce trzyma różaniec.

Pierwszy medalion po prawej stronie krzyża przedstawia św. Rocha. Ma on brodę i kapelusz, za którym znajduje się nimb. Nosi szatę długą do kolan. W ręce trzyma laskę. Za nim stoi pies. Pod spodem znajduje się medalion ukazujący św. Floriana. Jego głowę otacza nimb. Ubrany jest w zbroję rycerską. W lewej ręce trzyma dużą chorągiew, a w prawej wiadro. Za świętym stoją dwa domy, z których jeden płonie.

Medalion po prawej stronie przedstawia krzyż św. Benedykta. Medalion posiada uszko umożliwiające powieszenie. Ramiona krzyża są zaokrąglone. Rozszerzają się od środka. W medalionie umieszczone zostały różne ciągi liter. Są to pierwsze litery różnych zdań w języku łacińskim. W pionowym ramieniu krzyża znajdują się litery: “C”, “S”, “S”, “M”,”L”, które oznaczają: “Krzyż święty niech mi będzie światłem”. W poziomym ramieniu litery: “N”, “D”, “S”, “M”, “D” oznaczają: “Diabeł (smok) niech nie będzie mi przewodnikiem”. Środkowa litera “S” jest elementem łączącym oba skróty. Między ramionami znajdują się kolejno litery “C”, “S”, “P” oraz “B”. Skrót ten oznacza: “ Krzyż Ojca Świętego Benedykta”. Medalion otoczony jest pierścieniem. Znajduje się w nim monogram “I”, “H”, “S” oznaczający: “Jezus Chrystus Zbawiciel”. W pierścieniu znajduje się kolejny ciąg liter. Rozwinięcie tego skrótu po przetłumaczeniu oznacza: “Idź precz, szatanie! nie kuś mnie do próżności, złe jest to co podsuwasz, sam pij truciznę”.

Po obu stronach krzyża znajdują się monogramy złożone z liter opartych na znaku Tau. Sąsiadują z medalionami przedstawiającymi św. Joachima oraz św. Annę. Nie jest jasne, z jakich liter składają się te monogramy ani co oznaczają. Monogram po lewej stronie składa się z kilku liter. Centralna przypomina literę “T”, na którą nałożoną literę “D”. Jest ona dwa razy dłuższa od reszty. Przecina ją w połowie poziomy krzyż. Po prawej stronie monogram składa się z litery przypominającej “T”, na którą nałożono literę “S”. Znak w połowie przecina poziomy krzyż. Prawdopodobnie prawy monogram oznacza “pestis”, czyli zarazę.

Pod krzyżem znajduje się napis w języku łacińskim. Jego tłumaczenie brzmi: “Przeciw zaklęciom i zarazie. Przeciw ogniowi i burzom. Oto Krzyż Pański. Ustąpcie, wrogowie Jego. Lew z pokolenia Judy, Potomek Dawida zwyciężył. Alleluja, alleluja, alleluja”. Jest to modlitwa świętego Antoniego. Używana była w trakcie egzorcyzmów.