Tadeusz Kościuszko - inżynier wojskowy dwóch kontynentów

"Był Kościuszko naczelnikiem państwa, wodzem w skali strategicznej, operatorem, miał także wkład jako inżynier-architekt. Było w nim nowatorstwo w zakresie dynamiki umocnień, będące wynikiem osobliwej wyobraźni przestrzennej, geograficznej, topograficznej i tej najdrobniejszej skali..."
/ Stanisław Herbst - Z dziejów wojskowych powstania kościuszkowskiego, Warszawa 1983, s. 408. /

Postać Tadeusza Kościuszki – naczelnika, wodza, polityka, rzadko stawiana jest w szeregu naukowców i wynalazców takich jak Lazare Carnot czy James Watt. Tymczasem to właśnie Kościuszko rozpropagował w świecie polską myśl wojskową i techniczną. Jego wyjątkowe zdolności obserwacji i umiejętność twórczej analizy zostały rozwinięte dzięki edukacji w Szkole Rycerskiej. Kościuszko zaistniał w elitarnym świecie twórców fortyfikacji jako zwolennik rozwiązań racjonalnych i skutecznych, a swoją pracą torował drogę dla nowego, poligonalnego systemu fortyfikacji. Znaczenie jego pracy zostało docenione w korpusie inżynieryjnym rodzących się Stanów Zjednoczonych, zwłaszcza po skutecznej przebudowie Twierdzy West Point. Jednak była to praca w niekorzystnych okolicznościach i mało przyjaznym środowisku oraz wymagająca sprzeciwianiu się autorytetom.

Powstanie w 1794 roku było przygotowane pod względem inżynieryjnym na racjonalnym, elastycznym i nowatorskim podejściu do fortyfikacji. Trudny egzamin najlepiej zdały fortyfikacje Warszawy, lecz najdłuższy żywot miały kościuszkowskie umocnienia Krakowa, które w pośredni sposób wpłynęły na współczesną strukturę urbanistyczną miasta. Pośrednikiem tym okazała się późniejsza o ponad pół wieku wielka austriacka Twierdza Kraków, która, paradoksalnie, utrwaliła dzieło i ideę Tadeusza Kościuszki. Ślady te warto eksponować i promować.

prowadzenie: dr Krzysztof Wielgus - pracownik naukowy Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej, członek Krakowskiego Oddziału Towarzystwa Przyjaciół Fortyfikacji, autor licznych publikacji poświęconych fortyfikacjom i architekturze krajobrazu.