Polska orientalna

Hürrem w istocie nazywała się Anastazja czy Aleksandra Lisowska i pochodziła ze znajdującego się wtedy na terytorium Królestwa Polskiego Rohatynia. "Orientalne klimaty" stanowią część kultury polskiej, którą zwłaszcza w XVII-XVIII wieku, charakteryzowały dwie cechy: orientalność oraz orientalizacja. O orientalności kultury polskiej w okresie od II połowy XVI do końca XVII wieku, można mówić ze względu na uwarunkowania geopolityczne i historyczne (położenie na Wschodzie Europy, ekspansja państwa w kierunku wschodnim), oraz kulturowe (połączenie wpływów Orientu z Sarmatyzmem w II połowie XVII wieku), natomiast o orientalizacji kultury polskiej od końca XVII wieku i w wieku XVIII można mówić ze względu na importowaną zwłaszcza z Anglii, Francji i Niemiec "modą na Orient", która znajdując pożywkę w XIX-wiecznym romantyzmie i sentymentalizmie przetrwała aż do współczesności.

Mimo zachodzącej od końca XVI i w XVII wieku asymilacji przez kulturę polską elementów Oriens islamicus, nie przetrwały one w tak widocznej postaci do dzisiaj, jak te związane z "modą na Orient", której elementem była m.in. moda na chińszczyznę czy fantastyczne wyobrażenia o baśniowym Wschodzie. Wydaje się, że powierzchowna fascynacja Orientem (orientalizm) bardziej wpłynęła na kształtowanie się nowoczesnej polskiej tożsamości narodowej, niż zaakceptowany autentyczny Orient (orientalność sarmacka).

Jeżeli zaś tak jest, to "Wspaniałe stulecie" nie tylko wpłynie na kształtowanie się wyobrażenia o Turcji w kulturze popularnej, lecz także elementy propagowanych w nim postaw, wartości, modelu władzy, czy też mody i kuchnia, mogą zostać zaadaptowane i odbić się w zmieniających się cechach naszej tożsamości. 

Wykład towarzyszący wystawie "Ottomania. Osmański Orient w sztuce renesansu".

Prowadzenie: Ewa Domańska  - dr hab., profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w tamtejszym Instytucie Historii, oraz od 2002 visiting associate professor w Department of Anthropology, Stanford University. Zajmuje się współczesną teorią i historią historiografii, a w szczególności nowymi tendencjami w badaniach historycznych (m.in. historią antropologiczną, historią postkolonialną, nową historią materialną, historia środowiskową). Autorka i redaktorka kilkunastu książek w tym ostatnio: Historia egzystencjalna (2012); Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki (red. 2010); Historia – dziś (red. z R. Stobieckim i T. Wiśliczem, 2014).

Miejsce: sala audiowizualna U Samurajów, Gmach Główny MNK.

ZOBACZ INNE WYKŁADY TOWARZYSZĄCE WYSTAWOM