Pejzaż malowniczy, pejzaż tonalny w XVII-wiecznej Holandii

Na najbliższym spotkaniu, rozpoczynającym trzecią edycję kontynuowanego cyklu, prowadzący zamierzają bliżej przyjrzeć się artystycznemu fenomenowi związanemu z malarstwem holenderskim „Złotego Wieku”- XVII stulecia, w kulturze tego państwa. Ówcześnie rozwijające się malarstwo krajobrazowe, w pierwszej połowie stulecia zatraciło już swój pierwotny „panoramiczny” charakter. W miejsce na poły fantastycznych panoram lub stylizowanych widoków utrzymanych w duchu malarstwa manierystycznego, pojawiła się zupełnie inna „topografia patriotyczna” – obrazowanie autonomicznej Republiki Zjednoczonych Prowincji-Holandii, na sposób realistyczny, a jednocześnie na wskroś nowoczesny. Sztuka tego niewielkiego kraju, przeżywającego swój rozkwit gospodarczy jak i kulturalny, w drugiej oraz trzeciej ćwierci wieku XVII znalazła się pod urokiem tzw. monochromatycznej maniery, malarstwa tonalnego, operującego ograniczoną gamą kolorystyczną. Spróbujemy odpowiedzieć na zasadnicze pytania-wraz z zaproszonym gościem, p. Alicją Jakubowską z warszawskiego Zamku Królewskiego-czy owa maniera, tak charakterystyczna dla pejzażu holenderskiego, była wynikiem wyrafinowanej mody artystycznej oraz kolekcjonerskiej (na niewielkie, sprawnie malowane obrazy, zaliczane do tzw. „snelle techniek” – czyli szybkiej techniki), czy też spowodowana została uwarunkowaniami rynkowej natury. Przede wszystkim jednak, obrazy takich mistrzów pejzażu „tonalnego” jak Hercules Seghers, Jan van Goyen, Salomon van Ruysdael, czy maryniści-Simon de Vlieger oraz Jan van de Capelle (niekiedy uważane za artystyczne „kaprysy”), ukazywały-za pomocą niezwykłej techniki, wymagającej wielkiej sprawności-nowy porządek świata i nowy ład. Można tutaj mówić o specyficznym sposobie obrazowania, swoistej „rekonstrukcji świata” w wyobraźni holenderskich twórców, przy tej okazji eksponujących wygląd i walory swego niewielkiego kraju, wydzieranego morzu. Na najbliższym spotkaniu zaprezentowane zostaną przykłady dzieł reprezentujących malarstwo monochromatyczne- „tonalne”, ze zbiorów krakowskiego Muzeum Narodowego (min. autorstwa Jana van Goyena), w tym – rzadki i oryginalny widok górski, niegdyś uważany za krajobraz alpejski (z jeźdźcem na górskiej drodze).

Prowadzą:  prof. dr hab. Juliusz A. Chrościcki, Dr Filip Chmielewski;

zaproszony gość:  Alicja Jakubowska  (Zamek Królewski w Warszawie, Ośrodek Sztuki)

Alicja Jakubowska - historyk sztuki, kustosz-pracownik naukowy Zamku Królewskiego w Warszawie, kurator wystaw tamże. Specjalizuje się w zagadnieniach związanych z kulturą i sztuką niderlandzką czasów nowożytnych, szczególnie – w malarstwie i grafice holenderskiej  „Złotego Wieku”, XVII stulecia.