Józef Czapski – wojna i sztuka 1939–1945
Józef Czapski dostał się do niewoli sowieckiej na Wołyniu wraz z tysiącami oficerów i żołnierzy Wojska Polskiego broniących ojczyzny zaatakowanej od Wschodu i Zachodu.
Osadzony w obozie w Starobielsku szczęśliwie przetrwał uratowany od zbrodni Stalina w kwietniu 1940 r. W maju tego roku wraz z innymi oficerami trafił do obozu w Pawliszczew Borze, a potem do Griazowca. Z obozów wysyłał dziesiątki listów do rodziny i przyjaciół w kraju niejednokrotnie ilustrowane rysunkami, w tym autoportretami. Są one świadectwem jego wolności wewnętrznej, że nawet w sytuacji beznadziejnej grożącej utratą życia człowiek – śladem wielkich mistyków - może się zdobyć na dystans do otaczającego świata. Ta dewiza towarzyszyła Czapskiemu po uwolnieniu z łagrów i wstąpieniu do Armii Polskiej gen. Władysława Andersa.
Czapski powrócił do pisania dzienników i rysowania po kilkunastomiesięcznej przerwie, które nadal w nowej rzeczywistości stanowiły odskocznię od rzeczywistości wojennej. Po wyjściu Armii Polskiej do Iranu, a później Iraku, Palestyny i Egiptu jako szef Wydziału Informacji i Propagandy Armii Polskiej, a przede wszystkim malarz uczestniczył w życiu artystycznym, poprzez wystawy organizowane przez artystów-żołnierzy Armii Polskiej. Prowadził odczyty oraz pisał o sztuce polskiej i europejskiej nie tylko w swoim dzienniku, ale także w prasie polskiej wydawanej w Armii Polskiej na Wschodzie.
Prowadzenie: Janusz Nowak - starszy kustosz Biblioteki Książąt Czartoryskich MNK