Utkane w Zakopanem. Serwety z koronkami Marii Bujakowej

W kameralnym wnętrzu willi „Atma”, Muzeum poświęconym Karolowi Szymanowskiemu, pojawia się tkanina. Odrębna, choć także kameralna, wystawa czasowa przedstawia 21 tkanin użytkowych. Są to różnej wielkości i kształtu serwety wykonane z płótna oraz z koronek utkanych w technice klockowej. Każda z nich jest przemyślaną, estetyczną kompozycją, a koronki prezentują wzory zarówno mniej jak i bardziej skomplikowane.

Powstały najprawdopodobniej w okresie od 1945 do lat 50. XX wieku. Nie są sygnowane. Choć widać na nich upływ czasu, to niosą cenny przekaz – materialny dowód wyobraźni                 i umiejętności kreacji, ideę wprowadzenia do szkolnictwa zawodowego wytwórczości koronek, tkanin wyrafinowanych, o wyrazistej, ażurowej strukturze, kojarzących się                       z potrzebami wyższymi człowieka.

Serwety wykonano w Zakopanem, w Krajowej Szkole Koronkarskiej – nieistniejącej obecnie instytucji uczącej rzemiosła tkackiego, powstałej w 1883 roku z inicjatywy Heleny Modrzejewskiej. Przez lata działalności kilkakrotnie zmieniającej nazwę, jednak z niezmiennie wielką energią prowadzonej przez kolejne dyrektorki. W latach 1946–1969 funkcję tę pełniła Maria Bujakowa. Według niej najistotniejszym zadaniem było stwarzanie młodym ludziom warunków do rozwoju, a także umożliwienie zdobycia przez nich znawstwa zawodu.
 
Urodzona w 1901 roku, w Kołomyi, wykształcenie zdobyła w Państwowej Szkole Przemysłu we Lwowie, gdzie wykazała specjalne uzdolnienia w kierunku tkactwa. Konsekwentnie, do końca życia podążała drogą znawstwa i tworzenia tkanin, dzielenia się wiedzą na ich temat                i inspirowania. W tkaninie wyraziła swój talent i ekspresję. Projektowała kilimy, koronki, jednak to haft był jej namiętnością, barwny, wielkoformatowy, wyszywany przędzą wełnianą. Każdej z tych haftowanych, unikatowych tkanin poświęcała zapis procesu powstawania.

Na wystawie pokażemy po raz pierwszy w willi „Atma” pracę zatytułowaną „Szymanowskiemu”, ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem, zaprojektowaną i wyhaftowaną przez Marię Bujakową w latach 1981–1982 na konkurs zorganizowany w 100. rocznicę urodzin kompozytora. Wśród drzew, ulubionego motywu artystki, rozbrzmiewa melodia skomponowanego przez Karola Szymanowskiego mazurka na fortepian op. 50 nr 11 (Allegretto).

Serwety są darem p. Magdaleny Bujak-Lenczowskiej z 2022 roku.

Kuratorka: Agnieszka Kwiatkowska