Vilhelm Hammershøi. Światło i cisza

Na wiosnę 2022 roku po raz pierwszy w Krakowie zagości wystawa prezentująca twórczość Vilhelma Hammershøia (1864–1916) – artysty uznawanego za najwybitniejszego duńskiego malarza przełomu XIX i XX stulecia.

Wybór prezentowanych w Muzeum Narodowym w Krakowie dzieł malarskich i rysunkowych Hammershøia oraz fotografii archiwalnych związanych z jego życiem i twórczością pochodzi ze znakomitych kolekcji duńskich (Statens Museum for Kunst, Den Hirschsprungske Samling, Museum Sønderjylland, Fuglsang Kunstmuseum, Randers Kunstmuseum, Kunsten Museum of Modern Art Aalborg, Brandts Kunstmuseum, Det Kongelige Bibliotek), szwedzkich (Malmö Konstmuseum), norweskich (Nasjonalmuseet, Oslo), fińskich (Atheneum Art Museum, Helsinki), francuskich (Musée d’Orsay, Fondation Custodia) oraz holenderskich (Pokój balkonowy w Spurveskjul ze zbiorów Boijmans Museum w Rotterdamie). Wystawa oferuje też możliwość zapoznania się dziełami Hammershøia należącymi do prywatnej kolekcji ambasadora Johna L. Loeba Jr., rzadko prezentowanymi publicznie.

Krakowska ekspozycja obejmuje obrazy oraz prace rysunkowe reprezentatywne dla oeuvre Vilhelma Hammershøia. Ich staranny dobór umożliwia zgłębienie artystycznego rozwoju oraz poznanie najistotniejszych tematów występujących w sztuce duńskiego malarza pauz, ciszy i przestrzeni znajdujących się „pomiędzy”. Układ wystawy zbudowano wokół kluczowych tematów: wnętrz, krajobrazów i miejskich pejzaży, portretów i autoportretów oraz aktów. Jej początek wyznacza część poświęcona tematyce wnętrz i intymności, zgłębianej przez Hammershøia dążącego do utrwalenia atmosfery i nastroju wnętrza. W kolejnej części znalazły się równie niezwykłe pejzaże oraz widoki miejskie, w których artysta utrwalił dawną architekturę Kopenhagi i Londynu z zastosowaniem zmiennej perspektywy oraz intrygującego sposobu kadrowania. Końcowa część ekspozycji prezentuje akty oraz prace na podłożu papierowym. Dzieła te powstały na różnych etapach rozwoju artystycznego Hammerhøia, obejmują zatem zarówno prace i studia z czasów nauki w akademii, jak i kompozycje wnętrz oraz portrety traktowane jako autonomiczne dzieła – taki dobór umożliwia nie tylko prześledzenie tego rozwoju, ale i zgłębienie roli rysunku w procesie twórczym malarza. Narrację wystawy współtworzy wybór fotografii – medium istotnego dla Hammershøia, chętnie eksperymentującego ze sposobem kadrowania oraz efektami świetlnymi charakterystycznymi dla tej techniki. Ważne uzupełnienie ekspozycji stanowią dwa aneksy. Pierwszy z nich poświęcono biografii artysty, drugi zaś – powstały we współpracy z Centre for Art Technological Studies and Conservation w Kopenhadze – umożliwia zgłębienie tajników jego warsztatu.

Wystawa oferuje publiczności Muzeum Narodowego w Krakowie możliwość  zgłębienia oeuvre jednego z najbardziej intrygujących malarzy skandynawskich. Powściągliwa narracyjnie, wyrafinowana kolorystycznie, kontemplacyjna sztuka Hammershøia kryje subtelne treści odnoszące się do codziennego życia malarza i jego najbliższych. Jej wieloaspektowość obejmuje także całą paletę ponadczasowych, intymnych emocji niezmiennie wpisanych w ludzką egzystencję, w tym poczucie samotności, wyalienowania i chęć schronienia się przed niepokojącą rzeczywistością.

Krakowska ekspozycja jest efektem współpracy z Muzeum Narodowym w Poznaniu, w którym miała miejsce pierwsza odsłona wystawy (21 listopada 2021 – 23 stycznia 2022). Projekt wystawienniczy dwóch muzeów narodowych został objęty patronatem wiceprezesa Rady Ministrów RP, ministra kultury i dziedzictwa narodowego prof. dra hab. Piotra Glińskiego. Duńskim partnerem wystawy jest Statens Museum for Kunst, zaś całość przedsięwzięcia wpisano w program „Polen-satsning” Ministerstwa Kultury i Ministerstwa Spraw Zagranicznych Danii.

koncepcja i scenariusz, kuratorka wystawy: Martyna Łukasiewicz
kuratorka edycji krakowskiej: Aleksandra Krypczyk-De Barra
koordynatorka edycji krakowskiej: Ewa Kalita-Garstka
aranżacja: Magdalena Bujak