"Leguny". Wystawa w setną rocznicę Czynu Legionowego
"Leguny". Wystawa w setną rocznicę Czynu Legionowego
Galeria Kordegarda w Warszawie, ul. Krakowskie Przedmieście 15/17
Mijająca setna rocznica wymarszu I Kompanii Kadrowej z krakowskich Oleandrów do walki przeciw rosyjskiemu zaborcy stała się okazją do zaprezentowania warszawskiej publiczności wyboru rysunków wykonanych przez Leopolda Gottlieba oraz obrazu Jacka Malczewskiego "Pytia" ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie.
Leopold Gottlieb (1879-1934) był jednym z najpłodniejszych artystów służących w legionach. W stopniu chorążego tytularnego otrzymał przydział do 1 pułku piechoty Legionów Polskich w październiku 1914 roku, następnie od grudnia 1914 roku przy sztabie I Brygady.
W swych pracach dokumentował życie codzienne Legionów, miejsca walk oraz ludzi którzy je tworzyli. Prezentowany portret legionowy powstał w latach 1915- 1917.
Wybór prac ukazuje całe spektrum żołnierzy legionowych. Najwcześniejszym w tym zespole jest portret rotmistrza Władysława Beliny-Prażmowskiego powstały podczas krótkiego odpoczynku I Brygady Legionów Polskich w Rajbrocie w styczniu 1915 roku po zimowych walkach 1914 roku pod Limanową i Łowczówkiem. Podczas letnich walk I Brygady Legionów Polskich z powstałych wówczas portretów przedstawiono popiersie brygadiera Józefa Piłsudskiego z maja 1915 roku oraz portret dr. Felicjana Sławoj-Składkowskiego, lekarza w 7. pułku piechoty. W tym też okresie dowódca 5. pułku piechoty mjr. Leon Berbecki przydzielił służącemu w nim Gottliebowi osobne pomieszczenie przy swojej kwaterze, zamieniając je na polową pracownię artystyczną. Zaowocowało to kolejnymi portretami. W czasie walk kampanii wołyńskiej 1915-1916 Legionów Polskich, w okresie przerw operacyjnych w zimie i na wiosnę 1916 roku, Gottlieb wykonał wiele rysunków żołnierzy z pozostałych pułków i formacji Legionów Polskich. Z tego okresu wyeksponowane zostały m.in. portrety oficerów i żołnierzy 1. i 2. pułku ułanów i kompanii sztabowej.
Zaprezentowany obraz Jacka Malczewskiego z 1917 roku "Pytia" należy do cyklu jego alegorycznych prac powstałych w latach 1914-1918. W dziele tym widoczne jest oczekiwanie, co wyrocznia przepowie, jaki los czeka Polskę. Obraz powstał zapewne po kryzysie przysięgowym z lipca 1917 roku, kiedy legiony zostały rozbite. Pochylony u stóp Pytii nagi mężczyzna z narzuconym płaszczem wojskowym ma zaciśniętą w geście rozpaczy pięść.
Uzupełnieniem prac malarskich i rysunkowych jest pokaz godła żołnierskiego, odznak pamiątkowych Brygad Legionów Polskich i pułków wchodzących w ich skład. W Muzeum Narodowym w Krakowie od 6 sierpnia 2014 do 30 września 2015 roku na wystawie "Legiony Polskie 1914-1918" zaprezentowany zostanie pełny zbiór pamiątek legionowych uzupełniony o wprowadzającą do wystawy historię I wojny światowej.
Piotr Wilkosz
Leopold Gottlieb (1879-1934) był jednym z najpłodniejszych artystów służących w legionach. W stopniu chorążego tytularnego otrzymał przydział do 1 pułku piechoty Legionów Polskich w październiku 1914 roku, następnie od grudnia 1914 roku przy sztabie I Brygady.
W swych pracach dokumentował życie codzienne Legionów, miejsca walk oraz ludzi którzy je tworzyli. Prezentowany portret legionowy powstał w latach 1915- 1917.
Wybór prac ukazuje całe spektrum żołnierzy legionowych. Najwcześniejszym w tym zespole jest portret rotmistrza Władysława Beliny-Prażmowskiego powstały podczas krótkiego odpoczynku I Brygady Legionów Polskich w Rajbrocie w styczniu 1915 roku po zimowych walkach 1914 roku pod Limanową i Łowczówkiem. Podczas letnich walk I Brygady Legionów Polskich z powstałych wówczas portretów przedstawiono popiersie brygadiera Józefa Piłsudskiego z maja 1915 roku oraz portret dr. Felicjana Sławoj-Składkowskiego, lekarza w 7. pułku piechoty. W tym też okresie dowódca 5. pułku piechoty mjr. Leon Berbecki przydzielił służącemu w nim Gottliebowi osobne pomieszczenie przy swojej kwaterze, zamieniając je na polową pracownię artystyczną. Zaowocowało to kolejnymi portretami. W czasie walk kampanii wołyńskiej 1915-1916 Legionów Polskich, w okresie przerw operacyjnych w zimie i na wiosnę 1916 roku, Gottlieb wykonał wiele rysunków żołnierzy z pozostałych pułków i formacji Legionów Polskich. Z tego okresu wyeksponowane zostały m.in. portrety oficerów i żołnierzy 1. i 2. pułku ułanów i kompanii sztabowej.
Zaprezentowany obraz Jacka Malczewskiego z 1917 roku "Pytia" należy do cyklu jego alegorycznych prac powstałych w latach 1914-1918. W dziele tym widoczne jest oczekiwanie, co wyrocznia przepowie, jaki los czeka Polskę. Obraz powstał zapewne po kryzysie przysięgowym z lipca 1917 roku, kiedy legiony zostały rozbite. Pochylony u stóp Pytii nagi mężczyzna z narzuconym płaszczem wojskowym ma zaciśniętą w geście rozpaczy pięść.
Uzupełnieniem prac malarskich i rysunkowych jest pokaz godła żołnierskiego, odznak pamiątkowych Brygad Legionów Polskich i pułków wchodzących w ich skład. W Muzeum Narodowym w Krakowie od 6 sierpnia 2014 do 30 września 2015 roku na wystawie "Legiony Polskie 1914-1918" zaprezentowany zostanie pełny zbiór pamiątek legionowych uzupełniony o wprowadzającą do wystawy historię I wojny światowej.
Piotr Wilkosz