Lorenzo Lotto Adoracja Dzieciątka ze świętymi
Lorenzo Lotto Adoracja Dzieciątka ze świętymi
Obraz autorstwa Lotta Lorenzo
Tytuł: Adoracja Dzieciątka ze świętymi: Janem Chrzcicielem, Józefem (?), Franciszkiem i Katarzyną
Data powstania: około 1508
Wymiary: wysokość: wysokość: 40 cm, szerokość: 29 cm; z ramą: wysokość: 52,5 cm, szerokość: 42 cm, głębokość: 8 cm
farba olejna na drewnie
Tytuł: Adoracja Dzieciątka ze świętymi: Janem Chrzcicielem, Józefem (?), Franciszkiem i Katarzyną
Data powstania: około 1508
Wymiary: wysokość: wysokość: 40 cm, szerokość: 29 cm; z ramą: wysokość: 52,5 cm, szerokość: 42 cm, głębokość: 8 cm
farba olejna na drewnie
Obraz namalowany w pozycji pionowej przedstawia grupę świętych skupionych wokół Marii trzymającej na kolanach Dzieciątko. Postaci łącznie jest sześć. Ukazane zostały na tle zielonej, pofałdowanej kotary odsłaniającej po lewej stronie wąskie pasmo nieba. Patrzymy na scenę na wprost. Światło pada z góry, z lewej strony. Artysta zastosował intensywne, żywe barwy, w szczególności zieleń, błękit i czerwień, tworzące harmonijną kompozycję kolorystyczną.
W centrum obrazu znajduje się Maria z małym Jezusem na kolanach. Na ich postaci pada najmocniejsze światło. Maria siedzi ze złożonymi do modlitwy rękami. Jest odwrócona delikatnie w lewo. Nimb to świetlisty pierścień otaczający głowę świętego. Jej głowa otoczona jest nimbem i pochylona do dołu.
Wzrok skierowany jest na Dzieciątko. Maria ma ciemne włosy. Boczne partie włosów zostały związane w dekoracyjny warkocz, który oplata ją wokół tylnej części głowy. Dolna partia włosów jest rozpuszczona do tyłu. Nosi szatę w kolorze intensywnej czerwieni, a na niej błękitny płaszcz. Podszewka płaszcza jest złota, co widać przy podwijających się na rękach krawędziach materiału. Maria siedzi na kamiennej ławie. Na brzegu ławy znajduje się sygnatura artysty: „LLO[T]US”.
Na kolanach Marii leży śpiące Dzieciątko. Oparte jest plecami o prawe udo Marii, z nogami opartymi o jej drugą nogę. Jego głowa, odchylona i uniesiona do góry, zwrócona jest w prawą stronę. Dzieciątko ma krótkie, ciemnobrązowe włosy. Po bokach jego głowy, u góry i na środku, znajdują się złote promienie. Dzieciątko dotyka lewą ręką piersi. Leży w białym welonie znajdującym się na kolanach Marii. Materiał przewieszony jest przez prawe ramię kobiety i przez zgiętą lewą rękę. Tworzy to rodzaj kołyski.
Po lewej stronie, na środku pionowej krawędzi, znajduje święty Franciszek z Asyżu. Jest delikatnie odwrócony w prawo, prawym bokiem do widza. Jego włosy są ciemne, podobnie jak jego zarost. Jego głowę otacza nimb. Święty Franciszek ma ciemne oczy. Jego wzrok skierowany jest na Marię. Ubrany jest w ciemnobrązowy habit z kapturem. Jego dłonie są złożone do modlitwy.
Obok św. Franciszka, po prawej stronie, znajduje się starzec. Widzimy tylko jego głowę. Stoi na wprost widza. Na głowę nałożony ma ciemny kaptur. Jego głowę otacza nimb. Oczy są zamknięte. Starzec ma długie, siwe wąsy. Postać tę interpretuje się jako św. Hieronima lub św. Józefa.
Pod postacią świętego Franciszka, po lewej stronie obok Dzieciątka, znajduje się chłopiec. Jest to św. Jan Chrzciciel. Jest odwrócony w prawą stronę. Ma bujne, brązowe kręcone włosy. Wokół jego głowy roztacza się nimb. Patrzy przymrużonymi oczami na Marię. Palcem prawej ręki wskazuje na znajdujące się obok śpiące Dzieciątko. Mały Jan Chrzciciel lewą rękę przyłożoną ma do prawego ramienia. Trzyma w niej ciemny krzyż. Ubrany jest w ciemnobrązową skórę przewiązaną między ramionami i w pasie.
Za Marią, z prawej strony, stoi św. Katarzyna Aleksandryjska. Kobieta spogląda na Dzieciątko przez lewe ramię Marii. Jej twarz jest oświetlona. Włosy świętej są złote, splecione w gruby warkocz i upięte wokół głowy. Na głowie znajduje się wieniec z liści oraz cienka opaska ze sznurka. Sznurek poprowadzony został wokół głowy, na czoło. Na środku sznurka znajduje się niebieski kwiat, a po bokach dwa mniejsze, czerwone. Głowę świętej otacza nimb. Kobieta ma wysokie czoło i pulchną twarz z dwoma podbródkami. Jej oczy są skierowane w dół, zwrócone na Dzieciątko. Jej szyję zdobią złote naszyjniki. Prawą dłonią dotyka dekoltu. W lewej trzyma złotą palmę, symbol męki. Nosi bogatą ciemną suknię z bufiastymi, czerwonymi rękawami. Lewy rękaw spięty jest złotą broszką oraz niebiesko-różowymi wstążkami. Przy jej nogach, za Marią, znajduje się duże drewniane koło. Jest to narzędzie, które stosowano do torturowania świętej Katarzyny.
W lewym górnym rogu widoczny jest fragment błękitnego nieba z jasnymi, puszystymi obłokami. Postacie umieszczono na tle ciemnozielonej, pofałdowanej draperii, która kontrastuje z centralnymi czerwonymi i błękitnymi barwami. Zieleń pełni rolę neutralnego tła, podkreślając symboliczne kolory postaci. Harmonię kompozycji uzyskano dzięki zastosowaniu barw komplementarnych (czerwień–zieleń, błękit–pomarańcz), tworzących dynamiczne kontrasty i eksponujących kluczowe elementy obrazu. Stonowane odcienie habitów i draperii wzmacniają intensywność czerwieni i błękitu szat Maryi, równoważąc kolorystykę i czyniąc kompozycję barwną, lecz nie przytłaczającą.
Obraz pochodzi z wczesnego okresu twórczości weneckiego artysty Lorenza Lotta. Adoracja Dzieciątka była często poruszanym tematem w szesnastowiecznym malarstwie weneckim. Autor zdołał jednak przedstawić go w oryginalny sposób. Biała tkanina, w której spoczywa Dzieciątko, tworzy nie tylko wrażenia kołyski. Przywodzi również na myśl całun, w którym Chrystus zostanie złożony do grobu. Sen Dzieciątka jest także aluzją do śmierci Jezusa na krzyżu. Maria trzymająca Dzieciątko kojarzy się również z pietą, czyli wizerunkiem Marii trzymającej ciało zmarłego Chrystusa.
Audiodeskrypcja: Emilia Szymańska
Konsultacja: Adrian Wyka
Konsultacja merytoryczna: Miłosz Kargol
W centrum obrazu znajduje się Maria z małym Jezusem na kolanach. Na ich postaci pada najmocniejsze światło. Maria siedzi ze złożonymi do modlitwy rękami. Jest odwrócona delikatnie w lewo. Nimb to świetlisty pierścień otaczający głowę świętego. Jej głowa otoczona jest nimbem i pochylona do dołu.
Wzrok skierowany jest na Dzieciątko. Maria ma ciemne włosy. Boczne partie włosów zostały związane w dekoracyjny warkocz, który oplata ją wokół tylnej części głowy. Dolna partia włosów jest rozpuszczona do tyłu. Nosi szatę w kolorze intensywnej czerwieni, a na niej błękitny płaszcz. Podszewka płaszcza jest złota, co widać przy podwijających się na rękach krawędziach materiału. Maria siedzi na kamiennej ławie. Na brzegu ławy znajduje się sygnatura artysty: „LLO[T]US”.
Na kolanach Marii leży śpiące Dzieciątko. Oparte jest plecami o prawe udo Marii, z nogami opartymi o jej drugą nogę. Jego głowa, odchylona i uniesiona do góry, zwrócona jest w prawą stronę. Dzieciątko ma krótkie, ciemnobrązowe włosy. Po bokach jego głowy, u góry i na środku, znajdują się złote promienie. Dzieciątko dotyka lewą ręką piersi. Leży w białym welonie znajdującym się na kolanach Marii. Materiał przewieszony jest przez prawe ramię kobiety i przez zgiętą lewą rękę. Tworzy to rodzaj kołyski.
Po lewej stronie, na środku pionowej krawędzi, znajduje święty Franciszek z Asyżu. Jest delikatnie odwrócony w prawo, prawym bokiem do widza. Jego włosy są ciemne, podobnie jak jego zarost. Jego głowę otacza nimb. Święty Franciszek ma ciemne oczy. Jego wzrok skierowany jest na Marię. Ubrany jest w ciemnobrązowy habit z kapturem. Jego dłonie są złożone do modlitwy.
Obok św. Franciszka, po prawej stronie, znajduje się starzec. Widzimy tylko jego głowę. Stoi na wprost widza. Na głowę nałożony ma ciemny kaptur. Jego głowę otacza nimb. Oczy są zamknięte. Starzec ma długie, siwe wąsy. Postać tę interpretuje się jako św. Hieronima lub św. Józefa.
Pod postacią świętego Franciszka, po lewej stronie obok Dzieciątka, znajduje się chłopiec. Jest to św. Jan Chrzciciel. Jest odwrócony w prawą stronę. Ma bujne, brązowe kręcone włosy. Wokół jego głowy roztacza się nimb. Patrzy przymrużonymi oczami na Marię. Palcem prawej ręki wskazuje na znajdujące się obok śpiące Dzieciątko. Mały Jan Chrzciciel lewą rękę przyłożoną ma do prawego ramienia. Trzyma w niej ciemny krzyż. Ubrany jest w ciemnobrązową skórę przewiązaną między ramionami i w pasie.
Za Marią, z prawej strony, stoi św. Katarzyna Aleksandryjska. Kobieta spogląda na Dzieciątko przez lewe ramię Marii. Jej twarz jest oświetlona. Włosy świętej są złote, splecione w gruby warkocz i upięte wokół głowy. Na głowie znajduje się wieniec z liści oraz cienka opaska ze sznurka. Sznurek poprowadzony został wokół głowy, na czoło. Na środku sznurka znajduje się niebieski kwiat, a po bokach dwa mniejsze, czerwone. Głowę świętej otacza nimb. Kobieta ma wysokie czoło i pulchną twarz z dwoma podbródkami. Jej oczy są skierowane w dół, zwrócone na Dzieciątko. Jej szyję zdobią złote naszyjniki. Prawą dłonią dotyka dekoltu. W lewej trzyma złotą palmę, symbol męki. Nosi bogatą ciemną suknię z bufiastymi, czerwonymi rękawami. Lewy rękaw spięty jest złotą broszką oraz niebiesko-różowymi wstążkami. Przy jej nogach, za Marią, znajduje się duże drewniane koło. Jest to narzędzie, które stosowano do torturowania świętej Katarzyny.
W lewym górnym rogu widoczny jest fragment błękitnego nieba z jasnymi, puszystymi obłokami. Postacie umieszczono na tle ciemnozielonej, pofałdowanej draperii, która kontrastuje z centralnymi czerwonymi i błękitnymi barwami. Zieleń pełni rolę neutralnego tła, podkreślając symboliczne kolory postaci. Harmonię kompozycji uzyskano dzięki zastosowaniu barw komplementarnych (czerwień–zieleń, błękit–pomarańcz), tworzących dynamiczne kontrasty i eksponujących kluczowe elementy obrazu. Stonowane odcienie habitów i draperii wzmacniają intensywność czerwieni i błękitu szat Maryi, równoważąc kolorystykę i czyniąc kompozycję barwną, lecz nie przytłaczającą.
Obraz pochodzi z wczesnego okresu twórczości weneckiego artysty Lorenza Lotta. Adoracja Dzieciątka była często poruszanym tematem w szesnastowiecznym malarstwie weneckim. Autor zdołał jednak przedstawić go w oryginalny sposób. Biała tkanina, w której spoczywa Dzieciątko, tworzy nie tylko wrażenia kołyski. Przywodzi również na myśl całun, w którym Chrystus zostanie złożony do grobu. Sen Dzieciątka jest także aluzją do śmierci Jezusa na krzyżu. Maria trzymająca Dzieciątko kojarzy się również z pietą, czyli wizerunkiem Marii trzymającej ciało zmarłego Chrystusa.
Audiodeskrypcja: Emilia Szymańska
Konsultacja: Adrian Wyka
Konsultacja merytoryczna: Miłosz Kargol