Wystawę poświęcona konfrontacji wizji miasta-ogrodu ze współczesnym miastem ogrodzeń. "Za-mieszkanie 2012. Miasto ogrodów - miasto ogrodzeń" to projekt poświęcony zmianom, jakie zaszły w ciągu ostatnich dwóch dekad w architekturze mieszkalnej i ich związkom z tożsamością mieszkańców i przestrzenią miasta. Projekt objął badania socjologiczne oraz przygotowanie ekspozycji.

"Za-mieszkanie 2012" nawiązywał do "Wystawy architektury i wnętrz w otoczeniu ogrodowym", która odbyła się w Krakowie w 1912 r. w sąsiedztwie nieistniejącego wtedy Gmachu Głównego Muzeum Narodowego, na terenach przylegających do Błoń i Parku Jordana. Pokazano wówczas wykonane w skali 1:1 modele domów rodziny rzemieślniczej, robotniczej i rodziny rolnika oraz dworek podmiejski. Opracowano wystrój ich wnętrz i wygląd otoczenia. Jednym z głównych celów ekspozycji było stworzenie i prezentacja typologii budynków mieszkalnych o charakterze modelowym – możliwych do wielokrotnego powielania. Odwołując się do idei miasta-ogrodu brytyjskiego urbanisty Ebenezera Howarda, skupiono się na domach indywidualnych. W stulecie tamtego wydarzenia, które w znacznym stopniu ukształtowało architektoniczny obraz drugiej Rzeczypospolitej, wystawa postawiła pytanie o obecny stan architektury mieszkalnej w Polsce w kontekście przemian zachodzących w miastach, zwłaszcza po 1989 r. Jako przedmiot analizy wybrano Kraków i jego okolice.

Wystawie towarzyszyła instalacja ogrodowa, pt. "Ogródek przydomowy", usytuowana na placu przed Gmachem Głównym Muzeum, czyli "Muzeum Forum".

"Naszą misją jest jak najszersze otwarcie na działania w społeczeństwie, w przestrzeni miejskiej, a zarazem przeciwdziałanie wszelkim podziałom. Ta idea znajduje odbicie w pełnym goryczy podtytule wystawy: "Miasto ogrodów – miasto ogrodzeń". Autorzy proponują, abyśmy się zastanowili, kto odgradza się od kogo i dlaczego niszczymy wspólną przestrzeń? Kraków – miasto, w którym żyjemy, obecnie objęte jest planem zagospodarowania zaledwie w 25 procentach. Resztę niszczy pazerność, chciwość, prywata i brak wyobraźni, a nasze Muzeum – podobnie jak twórcy wystawy – czuje obowiązek stałego uświadamiania ludziom, że otoczenie jest dobrem wspólnym i należy o nie dbać z myślą o jakości życia także przyszłych pokoleń" – zauważyła Zofia Gołubiew, Dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie.

Współczesne problemy społeczno-przestrzenne (gentryfikacje, grodzenie, rozlewanie się przedmieść) połączono na potrzeby wystawy z typowymi dla nich miejscami zamieszkania: kamienicą w centrum miasta, zamkniętym osiedlem, blokowiskiem, mieszkaniem socjalnym, domem na przedmieściu oraz podmiejską rezydencją. Zaprojektowana instalacja stworzyła efekt autentycznego wejścia w przestrzeń architektoniczną, dzięki czemu nawiązała do złudzenia naturalizmu zastosowanego w historycznej ekspozycji.

Makiety domów w skali 1:25 pokazane zostały w kontekście analizy sposobów zamieszkiwania w Krakowie oraz wyobrażeń, jakie w stosunku do swojego domu (mieszkania) mają współcześni mieszkańcy miasta. Analizę przeprowadzono na podstawie badań terenowych, wykonanych dla celów wystawy (wywiady z ekspertami, wywiady z mieszkańcami wybranych lokalizacji, fotograficzny reportaż dotyczący zagospodarowania otoczenia i widoków z okien).

Kuratorzy: Dorota Jędruch (Muzeum Narodowe w Krakowie / Instytut Architektury), Dorota Leśniak-Rychlak, Agata Wiśniewska, Michał Wiśniewski (Instytut Architektury)
Projekt aranżacji: medusa group
Projekt graficzny: Joanna Sowula
Koordynatorka wystawy: Iza Wałek
Projekt "Ogródka przydomowego": Instalacja "Ogród przydomowy" - Marta Strąk - w ramach Akademii Alternatywnej Architektury Krajobrazu
Koordynacja: Anna Komorowska
Instalacja: Bibeloty i imponderabilia
Kuratorzy: Barbara Nawrocka, Tomasz Pałka, Dominika Wilczyńska