Teściowa i Synowa. Dwie księżne Czartoryskie

O świetności rodu decydują jego wybitni przedstawiciele: postaci wyróżniające się w życiu społecznym i politycznym. Zwykle też właśnie te osoby pozostawiają najtrwalszy ślad w dorobku kulturalnym narodu. Takimi postaciami w rodzie Czartoryskich byli niewątpliwie książę Adam Jerzy i jego syn Władysław. Ale ród ten, jak każdy inny, zbudowało wiele osób i powiązań między nimi. Losy dwóch niezwykłych kobiet, Teściowej i Synowej, połączyła osoba Władysława Czartoryskiego – syna i męża. Splecione, tworzą obraz trudnej, choć nie pozbawionej wsparcia relacji

Anna Zofia z książąt Sapiehów księżna Czartoryska (1799–1864) znana jest ze swojej działalności społecznej i filantropijnej. Zmuszona do emigracji w Paryżu, powołała do życia Towarzystwo Dobroczynności Dam Polskich, kierowała Instytutem Panien Polskich i otworzyła Dom św. Kazimierza, który istnieje do dziś. Z niespożytą energią organizowała życie społeczne i kulturalne dla tysięcy polskich emigrantów we Francji, kojarzone z działalnością ugrupowania Hôtel Lambert.

Przede wszystkim była jednak matką, która doświadczyła straty małego synka, ucieczki z okupowanego kraju i niepewności jutra. Trudom musiała sprostać sama, czasowo pozbawiona mężowskiej rady i pomocy, wsparcie znalazła u teściowej. Anna spotkała się z krytyką wielu, jednak niespecjalnie się nią przejmowała. Żyła bardzo intensywnie i nadzwyczaj pracowicie, zmarła szykując kolejne wydarzenie charytatywne.

Maria Amparo Desamparados Muñoz, hrabina Vista Alegre i księżna Czartoryska (1834–1864) urodziła się jako owoc miłości królowej regentki i prostego żołnierza. 1 marca 1855 poślubiła księcia Władysława Czartoryskiego i zamieszkała w Paryżu. Jej jedyny syn, August Franciszek, jest błogosławionym Kościoła katolickiego. Żyła krótko, doświadczona nieuleczalną wówczas chorobą, zmarła przedwcześnie, pozostawiając dziecko i ukochanego męża.

Relacja teściowej i synowej, w którą – nie z własnego wyboru – wchodzą dwie dorosłe kobiety, należy do najtrudniejszych. Przekaz kulturowy dodatkowo utrwala negatywne schematy. Są jednak pewne elementy, które mogą łączyć, jak miłość do dzieci, dbałość o ich wychowanie, w tym także patriotyczne, umiejętne gospodarowanie majątkiem, wspólne zabawy, staranne prowadzenie domu i zainteresowania własne.

Teściową Annę i Synową Marię Amparo połączyła relacja zaskakująca, niespodziewana, utkana z wydarzeń i przypadków, jak nici w misternej i pięknej koronce.

Kurator: Justyna Łukaszewska-Haberko