Muzeum biograficzne Józefa Mehoffera

Dom Józefa Mehoffera reprezentuje formułę muzeum-domu artysty, w tym wypadku z bogatym, autentycznym wyposażeniem. Wnuk malarza, Ryszard Mehoffer (1922-2010), przekazał na ten cel – jako darowiznę bądź depozyt - liczne obiekty z dawnego wyposażenia domu: wiele zabytkowych mebli, wyrobów rzemiosła artystycznego, bibliotekę, kolekcję japońskich drzeworytów, rzeźby, fotografie, rodzinne pamiątki oraz przede wszystkim prace Józefa Mehoffera: obrazy olejne, rysunki, grafiki, projekty dekoracyjne, witraże.

Do ekspozycji od początku włączono też wybrane eksponaty z kolekcji własnej Muzeum. Zestaw prac artysty stale zresztą podlega pewnym zmianom, m.in. ze względów konserwatorskich. Jest także uatrakcyjniany przez wypożyczenia z innych źródeł.

W rozplanowaniu ekspozycji nawiązano do idei artysty, który parter od strony południowej przeznaczył na cele reprezentacyjno-rekreacyjne (duży pokój stołowy, bibliotekę, salon z wyjściem na taras i do ogrodu), na piętrze zaś urządził pomieszczenia bardziej kameralne.

Na podstawie ikonografii i dokumentów pisanych oraz wspomnień rodziny ustalono dawny wygląd tych wnętrz. Ich charakter w znacznej mierze ukształtował się już wcześniej w kolejnych aranżacjach poprzednich mieszkań Jadwigi i Józefa Mehofferów wypełnianych tymi samymi stylowymi meblami, rodzinnymi pamiątkami i innymi wartościowymi elementami wyposażenia, a także oczywiście dziełami artysty. Dom na Krupniczej połączył cechy tradycyjnego polskiego domu z świadomie i w sposób artystyczny zastosowanymi elementami historycznymi oraz z pewnym rysem estetyki lat 30. XX w. Indywidualny wyraz zawdzięczał zawsze bogatej kolekcji dzieł Mehoffera. Ekspozycja muzealna specyfikę tę odzwierciedla.

Już w sieni dostrzec można pewne charakterystyczne i niebanalne akcenty, jak stare lampy, oryginalny rysunek krat, kamienny portal. Z kolei jasną, w sposób reprezentacyjny zaaranżowaną klatkę schodową z drewnianymi schodami i ładną drewnianą balustradą zdobią liczne, pomysłowo tu zastosowane elementy barokowej snycerki i kopie kamiennych zworników z katedry na Wawelu, jak również specjalnie do tego wnętrza zaprojektowane: kasetony świetlika oraz obudowa pieca na koks, przypominająca ozdobny kominek.

W pobliżu, nad drzwiami do salonu i pokoju stołowego widnieją kartusze z herbami Mehofferów i Janakowskich oraz portrety przodków. Efektu dopełniają umieszczone na ścianach nad schodami barwne, wielkoformatowe projekty Józefa Mehoffera. Również pokoje, zaaranżowane stosownie do ich wskazanych funkcji, są zarazem miejscem szczególnej galerii prac Mehoffera z różnego czasu, poczynając od jego młodzieńczych lat, poprzez wspaniały akord Młodej Polski, aż po okres międzywojnia i okupacji, kiedy to niemłody już malarz tutaj żył i tworzył.

Opracowanie: Anna Zeńczak - historyk sztuki, emerytowany kustosz MNK. Specjalizuje się w sztuce przełomu XIX i XX wieku. Autorka opracowań na temat twórczości Józefa Mehoffera.