Karol z Atmy. Siła muzyki

Muzyka Lassaków „Heliosów” z Zakopanego kontynuuje bogate, wielopokoleniowe tradycje gry muzyki góralskiej z regionu Skalnego Podhala. W rodzinie Lassaków prapradziadek Szymon Lassak z Zębu był cieślą, grał na basach, w 1904 r. budował zabytkową Kaplicę w Jaszczurówce według projektu Stanisława Witkiewicza. Jeden z jego synów, Franciszek Lassak „Helios” z Zakopanego (1902-1983) – wybitny prymista, cieśla i krawiec „portek” góralskich – przekazał swoje umiejętności synom i wnukom (Tomaszowi, Janowi, Stanisławowi). W rodzinie Maciatów, muzykant, prymista Józef Maciata z Białego Dunajca (1925-1998) nauczył grać swoje dzieci (Halina Maciata-Lassak, Stanisław Maciata, Janina Lassak z domu Maciata, Anna Maciata). Był wszechstronnie utalentowanym stolarzem, grał w zespołach regionalnych i uczył dzieci z Białego Dunajca gry na skrzypcach. Pierwsza wzmianka źródłowa o rodzie Maciata z Białego Dunajca pojawia się w 1621 roku. Mówiąc o tradycjach muzycznych w rodzinie Maciatów wydaje się celowe podkreślenie wartości zabytku ikonograficznego, pochodzącego z 1809 roku. Jest to rycina autorstwa Blumenfelda, która przedstawia dwóch muzykantów z Białego Dunajca o nazwisku Maciata. Są to Jan Maciata grający na piszczałce i Tomasz Maciata grający na kozie (dudach podhalańskich).

Katarzyna Lassak jest wybitną prymistką najmłodszego pokolenia, kultywuje tradycje gry muzyki góralskiej jako piąte pokolenie w rodzinie. Od najmłodszych lat przejawiała nieprzeciętny talent: była laureatką konkursów ludowych jako solistka-instrumentalistka: Przegląd „Berdowe Muzykowanie” w Poroninie (2012, I nagroda), Międzynarodowy Konkurs Kapel, Śpiewaków i Instrumentalistów Ludowych odbywający się w ramach 44. Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem (2012), Konkurs „Stefaniokowe nuty” w Leśnicy (I nagroda, 2022). Jest też laureatką konkursów śpiewu pasterskiego solo (Jesień Tatrzańska) i tańca góralskiego (I. Artystyczny Memoriał Jana Fudali, 2009). Od kilku lat jest konferansjerką na Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem. Artystka jest absolwentką Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie skrzypiec prof. Janusza Wawrowskiego, pod którego kierunkiem w 2022 r. obroniła z wyróżnieniem swoją pracę doktorską; nagrała z Orkiestrą Polskiego Radia zapomniany II Koncert skrzypcowy „Góralski” J. Maklakiewicza i przedstawiła też nagrania tradycyjnych „nut” góralskich, które były inspiracją dla kompozytora, w wykonaniu swojej rodzinnej kapeli. Dodatkowo załączyła archiwalne, niepublikowane wcześniej nagrania „nut” góralskich w wykonaniu pradziadka Franciszka Lassaka „Heliosa” i dziadka Józefa Maciaty, którzy żyli w czasach kompozytora. Katarzyna Lassak zdobyła pierwsze miejsce w XVII Ogólnopolskim Konkursie Wokalnym „Pamiętajmy o Osieckiej”.

W 2022 r. Muzyka Rodziny Lassaków „Heliosów” wzięła udział w koncercie „Inspiracje kompozytorów folklorem góralskim” w Zakopanem, podczas którego zagrała tradycyjne „nuty” góralskie, będące ludowymi źródłami inspiracji kompozytorów, a Katarzyna Lassak wykonała z Orkiestrą Polskiego Radia w Warszawie pod dyr. Michała Klauzy II Koncert skrzypcowy „Góralski” Jana A. Maklakiewicza. Katarzyna Lassak dokonała pierwszego nagrania tego nieznanego koncertu z Orkiestrą Polskiego Radia w Warszawie. Utwór ten, inspirowany folklorem górali podhalańskich, wykonała również jako solistka z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Zielonogórskiej na 30. Festiwalu Smyczkowym „Mistrzowie polskiej wiolinistyki”.

Muzyka Rodziny Lassaków „Heliosów” z Zakopanego, kontynuująca wielopokoleniowe tradycje muzykowania, zagra tradycyjną muzykę góralską z regionu Podhala. Przedstawi różne rodzaje „nut” góralskich: wierchowe, ozwodne, Sabałowe, krzesane, drobne, do zbójnickiego, balladowe, Janosikowe, marsze. Zabrzmią tradycyjne instrumenty: złóbcoki, piszczałki, skrzypce, basy podhalańskie. Zaprezentowane zostaną „nuty”, które były inspiracją dla kompozytorów muzyki klasycznej, takich jak m.in. Karol Szymanowski.

10 lat temu rodzina w takim składzie wygrała Nagrodę główną na „Przednówku w Polanach” w Kościelisku (2013). W ostatnim czasie Rodzinna Muzyka Katarzyny Lassak „Helios” z Zakopanego wygrała: I miejsce w Spotkaniach Muzyk Podhalańskich „Dziadońcyne Granie” w Bukowinie Tatrzańskiej (2022), I miejsce w Konkursie Muzyk Podhalańskich w Nowym Targu (2023) oraz I miejsce w Konkursie „Muzykowanie na Duchową nutę” w Czarnym Dunajcu (2023). W tym roku zostali nominowani do 57. Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym, którego laureatami w starszym pokoleniu była zarówno rodzina Lassaków „Heliosów” (wnuki Franciszka Lassaka „Heliosa”: Jan i Tomasz Lassak), jak i rodzina Maciatów (Józef Maciata z dziećmi: Haliną, Stanisławem, Janiną).

Słowo o muzyce góralskiej w twórczości Karola Szymanowskiego:
dr hab. Małgorzata Janicka-Słysz, prof. AMKP w Krakowie
Kurator do spraw programowych „Atmy”

Halina Maciata-Lassak jest prymistką, etnomuzykologiem, jurorem konkursów ludowych (m.in. Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem), pedagogiem, wieloletnim instruktorem muzyki i prymistką zespołów regionalnych oraz nauczycielem gry muzyki góralskiej na skrzypcach. Swoją pracę magisterską na Uniwersytecie Jagiellońskim poświęciła piszczałce bezotworowej na Podhalu. W wieku 10 lat wygrała „Sabałowe Bajania”. Jest też laureatką: „I Dziadońcynego Grania” (2005) w Bukowinie Tatrzańskiej, Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu, Konkursu Kapel „Na Góralską Nutę” w Chicago. Należała do zespołów regionalnych: „Małe Podhale” (gdzie była prymistką), Zespołu im. A. Skupnia Florka z Białego Dunajca, Studenckiego Zespołu „Skalni” z Krakowa (gdzie przez 9 lat była prymistką i instruktorem muzycznym zespołu) oraz „Hyrni” z Chicago.

Tomasz Lassak to muzykant i bardzo ceniony śpiewak, znany z pięknego śpiewu pytackiego. Jako pytac weselny, prowadził na koniu wiele tradycyjnych orszaków weselnych na Podhalu. Jest absolwentem Technikum Budownictwa Regionalnego, wiernie kontynuującym góralskie tradycje architektoniczne. Należał do zespołów góralskich „Budorze”, „Hyrni”. Wygrywał odbywające się przy Jesieni Tatrzańskiej w Zakopanem konkursy śpiewu pytackiego i konkursy dorożkarskie. W 2023 r. wygrał Złoty Polaniorski Zbyrcok w konkursie śpiewu pasterskiego solo na „Przednówku w Polanach”.

Anna Lassak studiuje śpiew solowy w Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie oraz prawo na UKSW. Należy do Zespołu Regionalnego im. Klimka Bachledy z Zakopanego i wspólnie z grupą śpiewaczą tego zespołu jest laureatką „Przednówka w Polanach” w Kościelisku (I miejsce, 2017) oraz Międzynarodowego Konkursu Kapel, Śpiewaków i Instrumentalistów Ludowych im. Władysława Trebuni-Tutki (2019), odbywającego się przy MFFZG w Zakopanem.

Rodzina Lassaków „Heliosów” z Zakopanego bierze czynny udział w uroczystościach kościelnych, działalności Związku Podhalan i w licznych wydarzeniach kulturalnych na Podhalu, a także w kraju i za granicą. Występowali jako Muzyka Rodziny Lassaków „Heliosów” z Zakopanego między innymi: w Pałacu Prezydenckim; na Festiwalu Kolęd, Pastorałek i Pieśni Bożonarodzeniowych „Dobrze ześ sie Jezu pod Giewontem zrodził” w Zakopanem; w Teatrze Muzycznym ROMA w Warszawie podczas Koncertu Galowego 19. Konkursu i Festiwalu „Pamiętajmy o Osieckiej”; podczas Międzynarodowych Spotkań Kolędników „Do szopy hej pasterze-dudziarze!” w Poznaniu; w koncercie „XI Wypominki Tischnerowskie” w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN; w Wieczorze muzyczno-poetyckim „Matusi Ludźmierskiej” podczas XI Rekolekcji z ks. Tischnerem w Ludźmierzu; podczas premiery spektaklu „Wariacje Tischnerowskie” w Teatrze Polskim w Szczecinie; na 37. Balu góralskim w Mostach koło Jabłonkowa; na Festiwalu „Champs et cultures du monde recevra la Pologne” we Francji.

Serdecznie zapraszamy na kolejne koncerty w Atmie – wstęp wolny!

• 3 sierpnia (czwartek) 2023; 18:00 – „To idzie młodość!”

Zuzanna Sejbuk – fortepian (Johann Sebastian Bach, Fryderyk Chopin, Ignacy Jan Paderewski)

Laureatka 7. Ogólnopolskiego Konkursu Indywidualności Muzycznych „Atma” 2023

• 7 września (czwartek) 2023; 18:00 – Romantyczność

Katarzyna Vernet – fortepian (Fryderyk Chopin, Ferenc Liszt)

• 3 października (wtorek) 2023; 18:00 – 141. urodziny Karola Szymanowskiego. Nadzwyczajny recital fortepianowy: Jakub Kuszlik (Fryderyk Chopin, Karol Szymanowski)