Czasowy pokaz „Neutronikonu poziomego" Jerzego Rosołowicza w XX+XXI. Galerii Sztuki Polskiej
wtorek
Na czas wypożyczenia instalacji Ściana Wandy Czełkowskiej od lipca do końca listopada 2023 na wystawie XX+XXI. Rzeźba prezentujemy fascynujący Neutronikon poziomy (1969) Jerzego Rosołowicza, użyczony przez Muzeum Architektury we Wrocławiu.
Jerzy Rosołowicz (1928-1982) to jeden z pionierów polskiego konceptualizmu. W latach 60. sformułował ideę świadomego działania neutralnego, czyli czynności wykonywanych przez człowieka, które nie przynoszą ani korzyści, ani szkody i są przeciwieństwem działania celowego. Ideałem dla Rosołowicza było stworzenie takiego obiektu, którego funkcją byłoby wyzwolenie myśli, a jej adresatem – jak podkreślał Rosołowicz – miałby stać się człowiek twórczy, a nie użytkownik czy konsument. Artystycznym wyrazem tej koncepcji są szklane kompozycje z soczewek nazwane przez artystę neutronikonami (neutro- – neutralny; ikon – obraz). Ich forma jest szalenie ascetyczna – charakteryzują się ściśle geometrycznym porządkiem i bardziej niż dzieła sztuki przypominają instrumenty optyczne. Neutronikon poziomy z kolekcji Muzeum Architektury należy do największych zachowanych do dziś neutronikonów Rosołowicza. 22 identyczne szklane soczewki umieszczone w poziomej stalowej ramie o długości 191 cm przybliżają, powiększają, multiplikują ale też zniekształcają widok, zachęcając widza do interakcji. Są przykładem optycznych eksperymentów w przestrzeni, które w latach 60. XX wieku były znaczącym nurtem nowej fali awangardy.
Kuratorka pokazu: Agata Małodobry