Na rok 2016 przypadają dwie rocznice niezwykle ważne dla Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego. To 120-lecie śmierci kolekcjonera i 100-lecie śmierci jego żony, Elżbiety. Aby przypomnieć o swoich darczyńcach, MNK organizuje wystawę pamiątek pokazujących związki Czapskich z Krakowem - "Miłość rosła wraz z upływem czasu. Emeryk hr. Hutten-Czapski (1828-1896) i Elżbieta z Meyendorffów Hutten-Czapska (1833-1916). W rocznicę śmierci".

Hrabia Emeryk Hutten-Czapski (1828-1896) był wybitnym kolekcjonerem, twórcą najwspanialszej kolekcji monet i medali polskich, pomysłodawcą stworzenia muzeum hrabiów Czapskich, a jego żona Elżbieta z baronów Meyendorff Hutten-Czapska (1833-1916) to faktyczna twórczyni Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego i następnie sprawczyni jego ofiarowania miastu Kraków. Te rocznice są okazją do przypomnienia niektórych mniej znanych faktów z ostatnich lat ich życia, a także ukazania tego niezwykłego małżeństwa od prywatnej strony.

Czapscy są zazwyczaj, dość bezkrytycznie, kojarzeni jako rodzina mocno związana z Krakowem. Trudno się temu dziwić, skoro tu, a nie gdzie indziej istnieje muzeum imienia Emeryka Hutten-Czapskiego, nieopodal przebiega ulica Czapskich, a sam Emeryk pochowany jest na Cmentarzu Rakowickim. Ich związki z tym miastem były jednakże niewielkie. Emeryk wywodził się bowiem z pomorskiej linii Czapskich, osiadłej w XIX wieku na Białorusi, Elżbieta zaś ze szlachty inflanckiej pochodzenia niemieckiego, z okolic Rygi. Oboje byli poddanymi carów Rosji, więc ich przybycie w 1894 roku z leżącego nieopodal Mińska Stańkowa do Krakowa, w którym chcieli znaleźć swoje „nowe miejsce na ziemi”, było pewną sensacją.

Zarówno rodzinie Czapskich, jak i Emerykowi i Elżbiecie Hutten-Czapskim zostały poświęcone dwie sale w ciągu ekspozycji stałej Pałacyku Czapskich, w których można się zapoznać także ze szczegółowymi informacjami dotyczącymi historii powstania Muzeum.

Na prezentowanej obecnie w sali biblioteki Pałacyku Czapskich wystawie chcemy zatem pokazać przede wszystkim związki Czapskich z Krakowem w latach 1894–1916. Pomagają w tym głównie dokumenty oraz cytaty z listów i wspomnień samych Czapskich, jak i osób im współczesnych. Możemy prześledzić dojrzewanie obojga do decyzji przeniesienia się do Krakowa, reakcję miejscowych na przybycie Czapskich do Galicji i nadzieje z tym związane, wreszcie krakowskie losy Elżbiety Hutten-Czapskiej, która po śmierci męża nie opuściła obcego przecież sobie miasta, ale przybywała tu corocznie, aż do śmierci, by spędzać pod Wawelem zimowe miesiące.

Drugim celem wystawy jest przypomnienie trudnej roli Elżbiety Hutten-Czapskiej jako kontynuatorki dzieła męża i jej zasług dla kultury polskiej, co jest szczególnie warte podkreślenia, wziąwszy pod uwagę niechęć rodów, z których się wywodziła, do Polski i Polaków (m.in. jej dziadek Otto Magnus von Stackelberg (1736–1800) ratyfikował I rozbiór Polski).  

Elżbieta Czapska była też ilustratorką i wydawczynią katalogów zbiorów zgromadzonych przez męża, wreszcie darczyńczynią Muzeum Narodowego w Krakowie.

Jest to wreszcie wystawa o pięknym i niezwykle silnym uczuciu dwojga ludzi, przepełnionym miłością i szacunkiem do rodziny, tradycji, kultury i wreszcie – miłością do Polski, której Emeryk Hutten-Czapski uczył się przez całe życie i dla której zrozumienie przejęła Elżbieta, kontynuując dzieło życia męża. O uczuciu, o którym mówią drobiazgi, takie jak inicjały żony ze zdrobnionym imieniem „Lise” stawiane pieczołowicie przez Czapskiego pod każdym z jej rysunków, zakreślenie „dla Elżbiety” kościoła ewangelickiego na planie miasta Krakowa czy wreszcie przejmujące i przepojone niesłabnącą miłością zapiski hrabiny Czapskiej dotyczące śmierci męża, z którym spędziła ponad 40 lat życia. Jest to wystawa o miłości, która rosła wraz z upływem czasu i której owocem było powstanie w Krakowie Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego.

Kurator: Mateusz Woźniak
Koordynator: Katarzyna Maniak
Aranżacja: Piotr Broda