Idź do treści strony
Dostępny dla niepełnosprawnych wzrokowo Przewijak Kawiarnia Dostępny dla niepełnosprawnych słuchowo facebook flickr googleplus instagram pinterest searchsearch twitterwifi Zakaz fotografowania youtube wheelchair Listgridheart LOGO kir Calendar Calendar Calendar Logo

PŁONĄCA ŻYRAFA W EUROPEUM

29.09-19.11.2017 PŁONĄCA ŻYRAFA W EUROPEUM

Pokaz pracy Marii Pinińskiej-Bereś zakupionej do zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie. Rzeźba w charakterystycznej dla artystki technice, wykonana z gąbki powleczonej tkaniną, samym swoim tytułem jasno sygnalizuje źródło inspiracji. Słynny obraz Salvadora Dalí Płonąca żyrafa (dziś w Muzeum Sztuki w Bazylei) powstał w 1937 roku. Dali namalował go pod wpływem wydarzeń wojny domowej w Hiszpanii oraz własnych lęków i obsesji.

Natłok symboli, które artysta umieścił w obrazie, Pinińska-Bereś stłumiła minimalistyczną formą. Rzeźba składa się z dwóch oddzielnych elementów: mniejszy symbolizuje kobiecą cielesność, większy zaś, podłużny i skierowany ku górze, kojarzy się ze smukłą sylwetką żyrafy, przywołując równocześnie skojarzenia falliczne. U jego podstawy została umieszczona otwarta drewniana szufladka – jako czytelne nawiązanie do obrazu hiszpańskiego surrealisty. Malarz, objaśniając swój obraz, stwierdził bowiem, że od czasów Zygmunta Freuda wiadomo, że ludzkie ciało zawiera tajemne szufladki, które może otworzyć jedynie psychoanaliza. W kompozycji dominują organiczne, krzywe linie i łagodne walorowe przejścia różowej barwy – subtelne aluzje do sfery erotycznej. Starannie kaligrafowany tytuł (jak w wypadku wielu innych rzeźb Marii Pinińskiej- Bereś), żartobliwie odnosi się do problemu hermetyczności sztuki współczesnej i wyprzedza pytanie, "co przedstawia to dzieło", zadawane niejednemu artyście przez zagubionych odbiorców.

Biorąc na warsztat obraz z kanonu sztuki XX wieku, krakowska rzeźbiarka sprowadziła surrealistyczną epopeję do haiku, pozostawiając te wątki, które sama podejmowała w swojej niezwykłej twórczości. Spojrzenie z kobiecej perspektywy na to, co osobiste i zmysłowe, jest centralnym zagadnieniem sztuki Marii Pinińskiej-Bereś. Tematykę prac podkreśla ich forma. Artystka uznała, że aby sztuka była w pełni kobieca, należy sięgnąć do odwiecznie kobiecych technik. Lekkość i miękkość użytych materiałów – tekstyliów i gąbki – odwołuje się więc do tradycyjnych domowych zajęć kobiety: przygotowywania pościeli, szycia poszew i wypełniania ich miękkimi kołdrami i poduszkami. W "przytulną" formę Pinińska-Bereś wplata jednak nieoczekiwane treści.

Prace Marii Pinińskiej-Bereś należą dziś do kanonu współczesnej rzeźby. Akcentując odrębność losu kobiety-artystki, stanowią jeden z najlepszych przykładów nurtu feministycznego w sztuce XX wieku.

Rzeźbę Płonąca żyrafa Muzeum Narodowe w Krakowie zakupiło dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu operacyjnego "Regionalne kolekcje sztuki współczesnej". Rzeźba uzupełniła cenny zespół siedmiu prac Marii Pinińskiej-Bereś z różnych okresów jej twórczości: począwszy od statuarycznej rzeźby Narodziny (1957), w której po raz pierwszy pojawia się różowa barwa, aż po prace najpóźniejsze, w których w pełni wyraził się charakterystyczny styl artystki. Warto również podkreślić, że zakup rzeźby wzbogacił kolekcję prac członków II Grupy Krakowskiej, uświetniając przypadającą na 2017 rok 60. rocznicę powstania Stowarzyszenia.

Maria Pinińska-Bereś (1931 – 1999)
Uprawiała rzeźbę i sztukę performansu. Ukończyła studia na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni Xawerego Dunikowskiego, będąc jedną z najbardziej cenionych przez profesora studentek. Zadebiutowała w roku 1955 na wystawie "Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi", uważanej za pokoleniowy manifest artystów, których młodość przypadła na lata II wojny światowej. W 1962 r. wspólnie z Jerzym Beresiem artystka zainicjowała cykl niezależnych wystaw konkursowych "Rzeźba Roku". Wystawy te odbywały się regularnie przez niemal 20 lat, stanowiąc alternatywę dla akademickiego obiegu sztuki, który w PRL był silnie upolityczniony. Artystka, od 1979 roku członkini Grupy Krakowskiej, tworzyła ze swoim mężem, Jerzym Beresiem, duet wybitnych rzeźbiarzy o odmiennych temperamentach artystycznych, jednak nieustannie wzajemnie się inspirujących. Rzeźba, która z powodu konieczności często siłowego zmagania się z twardym materiałem tradycyjnie uważana jest za męską dyscyplinę artystyczną, w wykonaniu Pinińskiej – Bereś staje się emanacją kobiecości. Zmysłowa aura jej obiektów przestrzennych jest efektem zastosowania specyficznych materiałów i technik - pikowanych tkanin wypełnianych miękką gąbką. Miękkie, krągłe formy i dominująca różowa barwa – znak rozpoznawczy krakowskiej rzeźbiarki – wiążą się z kobiecą niewinnością, lecz także z miłością cielesną. W jej dziełach na pierwszy plan wysuwają się odważne wątki erotyczne, jednak zinterpretowane subtelnie i dowcipnie, a także krytyczny namysł nad konwencjonalnie pojętą rolą kobiety. Kwestie stereotypów dotyczących kobiecości Pinińska-Bereś poruszała w swojej sztuce już na przełomie lat 60. i 70. XX wieku, co pozwala uznać ją za jedną z prekursorek nurtu feministycznego w sztuce światowej. Jej specyficzna wrażliwość ma swoje korzenie w twórczości kobiet surrealistek: Meret Oppenheim, Toyen (Marii Čerminovej), Kay Sage.

Autor: Agata Małodobry

MNK Wyspiański

pl. Sikorskiego 6, 31-115 Kraków
  • poniedziałek: nieczynne
  • wtorek: 10.00-17.00
  • środa - czwartek: nieczynne
  • piątek - niedziela: 10.00-17.00
/ fot. Bartosz Cygan - Pracownia Fotograficzna MNK
Płonąca Żyrafa w EUROPEUM
/ fot. Bartosz Cygan - Pracownia Fotograficzna MNK
Płonąca Żyrafa w EUROPEUM
/ fot. Bartosz Cygan - Pracownia Fotograficzna MNK
Płonąca Żyrafa w EUROPEUM
/ fot. Bartosz Cygan - Pracownia Fotograficzna MNK
Płonąca Żyrafa w EUROPEUM
/ fot. Bartosz Cygan - Pracownia Fotograficzna MNK
Płonąca Żyrafa w EUROPEUM
/ fot. Bartosz Cygan - Pracownia Fotograficzna MNK
Płonąca Żyrafa w EUROPEUM
/ fot. Bartosz Cygan - Pracownia Fotograficzna MNK
Płonąca Żyrafa w EUROPEUM
/ fot. Bartosz Cygan - Pracownia Fotograficzna MNK
Płonąca Żyrafa w EUROPEUM
/ fot. Bartosz Cygan - Pracownia Fotograficzna MNK
Płonąca Żyrafa w EUROPEUM

Na blogu

Dofinansowanie zakupu nowych nabytków ze środków MKiDN

Mecenas MNK

Sponsor Ośrodka Kultury Europejskiej EUROPEUM

Partner Ośrodka Kultury Europejskiej EUROPEUM

Kontynuując przeglądanie tej strony, akceptujesz pliki cookies. Więcej na ten temat możesz dowiedzieć się w naszej Polityce Prywatności
Akceptuję