Nowoczesność reglamentowana. Modernizm w PRL

Wystawa Nowoczesność reglamentowana. Modernizm w PRL skupiona jest na determinantach i ograniczeniach procesów modernizacyjnych w Polsce po drugiej wojnie światowej. Miały one charakter zarówno ekonomiczny oraz organizacyjny, jak i polityczny - związany z funkcjonowaniem niedemokratycznej, narzucającej kulturze ograniczenia ideologiczne władzy.

Co ważne jednak zagadnienie ograniczeń modernizmu w czasach PRL nie jest w ramach wystawy ujęte w kategoriach walki pomiędzy artystami a władzą polityczną o wolność sztuki. Reglamentacja oznacza bowiem w metaforycznym skrócie ograniczenia różnej natury: zubożony wybór możliwości działania, wariantów aktywności, inspiracji, dróg realizacji. Wynikać może ona nie tylko z narzucanych z zewnątrz okoliczności i determinantów, ale także z samoograniczeń włączającego się w modernizacyjne procesy podmiotu. W tym sensie wystawa abstrahuje od rozpowszechnionego mitu, stawiającego znak równości pomiędzy funkcjonowaniem sztuki nowoczesnej w PRL a walką o duchową i polityczną wolność jednostki. Poddanie się temu mitowi odcina bowiem modernizm od jego historycznej podstawy i oddala nas od zrozumienia komplikacji peerelowskiej modernizacji i jej związków z artystyczną twórczością. Wystawa po pierwsze ukazuje zatem napięcie pomiędzy modernistycznymi językami wizualnymi a doświadczeniem wojennym; po drugie efekty wynikłe z presji ideologicznej na modernistyczny imperatyw społecznej funkcji sztuki; po trzecie fantomowy charakter peerelowskiej modernizacji i jej zależność od przejmowanych modernizacyjnych wzorców skontrastowane z deformacjami modernistycznych projektów charakteryzujących codzienne życie w czasach PRL.

Wszystko to czyni wystawę „Nowoczesność reglamentowana” jako trzeci pokaz z cyklu 4 x nowoczesność nie tle próbą encyklopedycznie pomyślanej prezentacji osiągnięć artystycznych danego okresu, ile wypowiedzią na temat kształtu i losów kolejnego  po dwudziestoleciu międzywojennym etapu  modernizmu w Polsce.

Zespół kuratorski pod kierownictwem Prof. dr hab. Andrzeja Szczerskiego i Prof. UAM dr hab. Piotra Juszkiewicza w składzie:
Anna Budzałek, Magdalena Czubińska, Alicja Kilijańska, dr Bożena Kostuch, Joanna Kowalska, dr hab. Mirosław Kruk, Agata Małodobry, Monika Paś, Sabina Serafin, Agnieszka Smołucha-Sładkowska, Magdalena Święch, dr Katarzyna Uchowicz

Koordynator: Katarzyna Szepieniec

Projekt aranżacji wystawy: dr Paulina Zwolak – Nowak