Ursula von Rydingsvard (ur. 1942) to artystka polskiego pochodzenia, która żyje i tworzy w Nowym Jorku. Tworzy monumentalne kompozycje przestrzenne z modułów o niezmiennych parametrach: części o przekroju 4 x 4 cale, łączonych warstwowo w wielometrowe rzeźby. Drobne, rytmiczne detale kontrastują z masywnością formy.  Podstawowym tworzywem jej sztuki jest drewno cedrowe: lekkie, odporne i silnie aromatyczne. Proces powstawania jej dzieł jest żmudny i długi, przez co ma swoiście medytacyjny charakter. Ursulę von Rydingsvard charakteryzuje prawdziwie benedyktyński etos pracy.

Moc, jaką niosą ze sobą jej rzeźby wynika z ich ścisłych powiązań z naturą i tradycją przy równoczesnym braku dosłowności przedstawień. Są to poetyckie, wieloznaczne  impresje, a ich monumentalna skala wzbudza podziw odbiorców.

Rzeźby Ursuli von Rydingsvard wymykają się konwencjonalnej definicji piękna - sama rzeźbiarka twierdzi, że nie lubi tego słowa, gdyż właściwie nikt nie wie, co ono oznacza.

„MOCNY” to wisząca kompozycja przestrzenna, której nieregularna, skręcona forma przywołuje skojarzenia z naturalną fakturą pni starych drzew. Umieszczona na ścianie, rzeźba wydaje się gwałtownie wzlatywać w przestrzeń. Emanuje surową energią wynikającą z jej intensywnej ekspresji.

O ile samo dzieło jest na tle kolekcji rzeźby MNK wyjątkowe - nasze muzeum nie posiada wielu przykładów współczesnej rzeźby drewnianej w monumentalnej skali - równie istotna jest osoba artystki i jej szczególna droga twórcza. Ursula von Rydingsvard urodziła się w ubogiej chłopskiej rodzinie, a jej dzieciństwo naznaczone zostało ciągłymi przemieszczeniami między obozami dla uchodźców: artystka zapamiętała surową, drewnianą architekturę tych miejsc, a wspomnienie drewna powróciło, gdy po raz pierwszy, w roku 1985, odwiedziła Polskę. Milada Ślizińska, kuratorka pierwszej polskiej wystawy Ursuli von Rydingsvard (CSW Zamek Ujazdowski, 1992), tak pisała o jej nieoczywistym dziedzictwie polskości:

Piąta z siedmiorga dzieci, urodzona w Niemczech, wychowana w obozach dla uchodźców, wykształcona w Stanach Zjednoczonych, posiada w swojej pamięci liczne wyrwane z kontekstu kulturowego słowa, skojarzenia, obrazy, sytuacje, mające swe źródło w kraju, którego nigdy nie znała. Nadawanie przez Urszulę polskich tytułów swoim pracom (…) [to] budowanie tzw. ‘pamięci z drugiej ręki”.

Ważną częścią tożsamości von Rydingsvard jest doświadczenie imigracyjne - fakt, że w Stanach Zjednoczonych początkowo czuła się obca, sprawił, że była zmuszona bardziej się starać, aby udowodnić swoją wartość jako artystka.

W roku 1980 zwróciła na siebie uwagę krytyki artystycznej ogromną kompozycją w otwartej, piaszczystej przestrzeni Battery Park City „Sen świętego Marcina”. Praca ta organicznie wpisywała się w naturalne ukształtowanie terenu, podobnie jak jej wcześniejsze dzieła z nurtu land art.

Prace artystki znajdują się w licznych amerykańskich kolekcjach, w tym w zbiorach nowojorskiego muzeum Sztuki Nowoczesnej (MoMA), Albright-Knox Art Gallery, The Brooklyn Museum i National Museum of Women in the Arts w Waszyngtonie . Wystawa w Yorkshire Sculpture Park (1997) przypieczętowała światową renomę Ursuli von Rydingsvard.  

W kolekcji rzeźby XX wieku praca Ursuli von Rydingsvard będzie nawiązywać dialog z dziełami innych rzeźbiarzy, którzy jako tworzywo swojej sztuki wybrali drewno – najciekawsze wydaje się zestawienie artystki z wybitnym krakowskim artystą Jerzym Beresiem, nie tylko z uwagi na podobieństwo materiału, lecz też dlatego, że u obojga artystów wybór drewna ma głęboko symboliczne znaczenie i wiąże się z reminiscencjami kultury górskich obszarów Polski południowej (Bereś pochodził z Beskidu Sądeckiego, matka Ursuli von Rydingsvard mieszkała w Koszarawie w Beskidzie Żywieckim).

Włączenie do kolekcji naszego Muzeum dzieł Ursuli von Rydingsvard akcentuje ważny wątek manifestacji polskości przez artystów emigracyjnych, a także polskich inspiracji u artystów światowych.

Opracowanie: Agata Małodobry

Wykup rzeźby „MOCNY” Ursuli von Rydingsvärd.
Zadanie zrealizowane ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Całkowita wartość dofinansowania: 1 319 630 złotych

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego