Dział Głównego Inwentaryzatora informuje, że od dnia 10.10.2017 roku do odwołania, wstrzymane zostaje przyjmowanie i realizowanie wszelkich kwerend i wypożyczeń ze zbiorów Muzeum Książąt Czartoryskich.

Dział Zbiory Muzeum Książąt Czartoryskich obejmuje zabytki należące do powstałej w Puławach na przełomie XVIII i XIX wieku kolekcji księżnej Izabeli Czartoryskiej, w której zgromadzone zostały pamiątki narodowe oraz dzieła sztuki związane z kulturą, tradycją i historią Polski i Europy. Do znacznego wzbogacenia kolekcji przyczynił się wybitny kolekcjoner, książę Władysław Czartoryski, mieszkający w Paryżu (od czasu emigracji po Powstaniu Listopadowym 1830 miejscem pobytu rodziny Czartoryskich stał się Hôtel Lambert). Jemu to zawdzięczamy przywiezienie zbiorów do Polski i stworzenie w Krakowie Muzeum XX Czartoryskich, otwartego w roku 1876. Grabione przez nazistów, następnie odzyskane, zbiory Czartoryskich, z mocy prawa nie podlegające upaństwowieniu, w r. 1950 wcielone zostały jako depozyt do Muzeum Narodowego w Krakowie. W roku 1991 nieruchomości oraz zbiory muzealne i biblioteczne - z woli spadkobiercy, księcia Adama Karola Czartoryskiego de Borbón - Orleans, przeszły na własność Fundacji Książąt Czartoryskich. Zakupione w 2016 przez Państwo Polskie, na mocy umowy z dnia 21 VI 2017 są własnością Muzeum Narodowego w Krakowie.

Kolekcja Działu Zbiory Muzeum Książąt Czartoryskich ma charakter zamknięty i ujęta jest w zespoły: zabytków sztuki starożytnej, europejskiego malarstwa, rzeźby, rzemiosła artystycznego wraz ze zbrojownią oraz grafik przechowywanych w Gabinecie Rycin i Rysunków.
Poszczególne grupy obiektów można zaliczyć do najcenniejszych w polskich kolekcjach muzealnych.

Obiekty sztuki starożytnej reprezentują rozwój kultur egipskiej, greckiej, etruskiej i rzymskiej oraz pokazują ich wzajemne wpływy. Wśród licznych przedmiotów codziennego użytku uwagę zwracają sarkofagi egipskie i etruskie, fragmenty papirusów z tekstami Księgi Umarłych, greckie wazy czarno – i czerwonofigurowe, fragmenty fresków pompejańskich, rzeźba Wenus typu Medici oraz dwa portrety mumiowe - znakomite przykłady antycznego malarstwa na drewnie. Do rzadkości należy etruskie zwierciadło z brązu z reliefowym wyobrażeniem Prometeusza.

Najcenniejszymi zabytkami w kolekcji malarstwa i rzeźby są: dzieło Leonarda da Vinci Dama z gronostajem (ok. 1490) oraz Rembrandta van Rijn Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem (1638). Zbiory malarstwa dają możliwość zapoznania się obiektami powstałymi od okresu średniowiecza do XIX wieku a poszczególne przykłady układają się w zespoły ilustrujące działalność warsztatów zachodnioeuropejskich i polskich realizujących tematykę zarówno sakralną, jak i świecką. Wyjątkową wartość przedstawiają włoskie obrazy gotyckie i wczesnorenesansowe, wśród których znajduje się m.in. Madonna z Dzieciątkiem Mistrza Klarysek (Siena, koniec XIII w.). Ze względu na historyczny charakter kolekcji puławskiej znaczące miejsce zajmują portrety sławnych postaci jak np. miniatury rodziny Jagiellonów z warsztatu Łukasza Cranacha Młodszego (ok. 1490). Rodzinny aspekt kolekcji podkreślają natomiast portrety członków rodziny.

Zbiór rzemiosła artystycznego obejmuje zarówno obiekty o wysokiej randze artystycznej i historycznej związane z postaciami zasłużonymi dla historii Polski oraz historii powszechnej, jak również przedmioty o charakterze pamiątek i relikwii. Cenne zespoły tworzą wyroby z kości słoniowej - dzieła artystów bizantyjskich, francuskich, niemieckich i włoskich od wieku XI po XVIII, średniowieczne i renesansowe emalie głównie z warsztatów w Limoges, ale także wyroby lotaryńskie i katalońskie. Reprezentowana jest również renesansowa majolika włoska i hiszpańsko-mauretańska, porcelana miśnieńska, wczesne szkła weneckie, tkaniny i kobierce oraz sztuka orientalna, głównie perska i turecka. Wartościową grupą zabytków są medale polskie i zagraniczne oraz kolekcja monet polskich. Zbrojownia, pochodząca w większości z kolekcji puławskiej, obejmuje broń królów i hetmanów, trofea wojenne, symboliczne znaki wodzów, buławy i buzdygany, szable pozyskane od rodzin arystokratycznych Lubomirskich, Potockich, Radziwiłłów, Sapiehów, Zamoyskich. W zbiorze znalazły się także pamiątki po królach ze skarbca koronnego na Wawelu, trofea tureckie wzięte pod Wiedniem w 1683 r., ale też przedmioty związane z Tadeuszem Kościuszką czy księciem Józefem Poniatowskim. Wśród zabytków zachodnioeuropejskich wyróżnia się zespół pozyskany z arsenału cesarskiego w Wiedniu oraz z arsenału brukselskiego.

W zbiorach Gabinetu Rycin i Rysunków znajdują się zabytki przedstawiające portrety osobistości polskich i cudzoziemców, ryciny o tematyce historycznej oraz religijnej a także widoki miejscowości polskich i zagranicznych. W kolekcji przechowywane są dzieła takich artystów jak chociażby Jacques Callot, Stefano Della Bella, Jan Piotr Norblin.
Szczególną wartością odznaczają się przykłady grafiki włoskiej z XV i XVI w., zbiór rycin manierystów antwerpskich, a także ryciny Albrechta Dürera, 12 wielkich pejzaży według Petera Bruegela Starszego, Krajobraz z trzema drzewami Rembrandta. Osobną grupę stanowią rysunki zagraniczne jak np. Trzy głowy kobiece Gerarda Davida, czy prace Pietera Bruegela Starszego, Giandomenica Tiepola i innych. W kolekcji znajdują się również plany architektoniczne, m.in. związane z przebudową kamienic na rogu ulic św. Jana i Pijarskiej, dawnego klasztoru Pijarów oraz Arsenału na kompleks budynków Muzeum i Biblioteki Czartoryskich.

Dział sprawuje również opiekę nad dwoma zespołami zabytków z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie: zbiór sztuki starożytnej eksponowany jest aktualnie na wystawie Znajduję starożytności bardzo piękne. Antyk okiem kolekcjonera prezentowanej na Zamku Królewskim w Niepołomicach zaś europejskie malarstwo i rzeźba znajdują się na stałej wystawie w Ośrodku Kultury Europejskiej EUROPEUM.

Kierownik: dr Katarzyna Płonka-Bałus
Kurator Muzeum Książąt Czartoryskich

tel. 797 029 934
kbalus@mnk.pl