#: locale=pl
## Tour
### Description
### Title
tour.name = Muzeum Czartoryskich
## Skin
### Button
Button_0210B80A_60F5_E834_41C2_262A279EA500.label = Lorem Ipsum
Button_023318B5_60F5_E85C_41C2_C8C50D7C368E.label = Lorem Ipsum
Button_025CF94C_60F5_E8CC_41C7_4B0565CACC1A.label = Lorem Ipsum
Button_027E69DF_60F5_EBCC_41D0_DA549FE430A5.label = Lorem Ipsum
Button_02C35607_60F5_D83C_41D1_3F7BE5AB7368.label = Lorem Ipsum
Button_030C6B04_60CA_683C_419C_6C1F0B9EB051.label = Lorem Ipsum
Button_039B0A9C_60F5_E84C_41B4_85DA5003EEFE.label = Lorem Ipsum
Button_03AA7C9B_60F5_E854_41D1_C29772B2A455.label = Lorem Ipsum
Button_19640B96_60CA_685C_41D0_C3EFCA646A08.label = Lorem Ipsum
Button_307CB5CF_6057_FBCC_4181_83F08F76DF2A.label = AMENITIES
Button_307E25CE_6057_FBCC_41D1_E295E5C3528A.label = Main Entrance
Button_307E65CE_6057_FBCC_41D4_18C7A0A54239.label = RECEPTION
Button_307F05CE_6057_FBCC_41D6_C582E4F8D33B.label = Lorem Ipsum
Button_307F25D0_6057_FBD4_41B0_5E14C1D2FC22.label = RESTAURANTS
Button_307F45CE_6057_FBCC_41D5_FD32EE2D5A78.label = ROOMS
Button_307F65CF_6057_FBCC_41BB_13FA17E2C9AB.label = SPORTS AREA
Button_307F85CE_6057_FBCC_41D3_51C00DB92A20.label = Chill Out
Button_307F95CE_6057_FBCC_41C7_B333F07C8122.label = Bar
Button_307FB5CE_6057_FBCC_41AE_9BF529C6E6AF.label = Terrace
Button_307FC5CE_6057_FBCC_4190_85A741B8DCAC.label = Reception
Button_307FC5CE_6057_FBCC_4190_85A741B8DCAC.pressedLabel = Reception
Button_307FD5CE_6057_FBCC_41CC_536DDA444F00.label = Lobby
Button_307FD5CF_6057_FBCC_41D4_AEEBAD314687.label = SWIMMING POOL
Button_307FE5CE_6057_FBCC_41D1_2DA85B874499.label = Meeting Area 2
Button_307FF5CE_6057_FBCC_41D5_405F882ECED2.label = Meeting Area 1
Button_3AEC57F6_60D6_67DD_41D0_694A036298AF.label = Lorem Ipsum
Button_3B031B65_60CE_E8FC_41CF_18C07E2E58B8.label = Lorem Ipsum
Button_3B197998_60D6_6855_41C7_99A6C32E2384.label = Lorem Ipsum
Button_3B1F3FAF_60CE_684C_41A0_AD93990FC16F.label = Lorem Ipsum
Button_3B3673B8_60CF_B854_41B9_8AC7249D3A1B.label = Lorem Ipsum
Button_3B3C7B5C_60D6_68CD_41D1_FFB577C80ADA.label = Lorem Ipsum
Button_3B4F7E10_60CE_E854_41D3_4200495C04EB.label = Lorem Ipsum
Button_3B5DCD73_60CE_E8D4_41A0_A70D622FF822.label = Lorem Ipsum
Button_3B66CEDB_60CE_E9D4_41CA_2F3DAC235546.label = Lorem Ipsum
Button_3B92E10A_60D6_7834_41D1_4B446F9FB434.label = Lorem Ipsum
Button_3BBB129C_60D6_784C_41D3_B811E1E9E26B.label = Lorem Ipsum
Button_3BC5B42E_60D6_784D_41A3_6479FA21A1A9.label = Lorem Ipsum
Button_3BF9B800_60D6_6834_41B0_F6309500A250.label = Lorem Ipsum
Button_3C1F1344_60CE_583C_419A_D3E4ACDEA010.label = Lorem Ipsum
Button_3C2E84AF_60CE_584B_41C3_79FAE620CCE9.label = Lorem Ipsum
Button_3C35C0B9_60CD_F854_41CA_2F187FB8960F.label = Lorem Ipsum
Button_3C374402_60CE_5834_41C7_743903F3EAD1.label = Lorem Ipsum
Button_3C45F5D2_60CE_5BD4_41C0_CC1810D45E29.label = Lorem Ipsum
Button_3C58D2BC_60CD_F84C_41D7_7CB447A7D5BF.label = Lorem Ipsum
Button_3C69544A_60CD_F835_41CA_C7312C7B3578.label = Lorem Ipsum
Button_3C70C399_60CD_F854_41D6_488C924AD534.label = Lorem Ipsum
Button_3C85A007_60CE_F83B_41B9_7D30CC9CF6EC.label = Lorem Ipsum
Button_3C96EF55_60CE_E8DC_4180_0D3CE8FCB751.label = Lorem Ipsum
Button_3CA53F6D_60CE_68CC_41D0_97234605DBC6.label = Lorem Ipsum
Button_3CC3E3ED_60CE_FFCC_41C4_C48363B62A80.label = Lorem Ipsum
Button_3CE40290_60CE_5854_41D7_2608A956C59B.label = Lorem Ipsum
Button_3CF0E1E2_60CE_5BF4_4136_3FE02552AC94.label = Lorem Ipsum
Button_3D8024FE_60CD_F9CC_41D7_A101588235F6.label = Lorem Ipsum
Button_3DBB65DA_60CD_FBD4_41D0_4F3B5CD606A9.label = Lorem Ipsum
Button_3DF12A63_60CD_E8FB_41D0_83B1FB2CC56F.label = Lorem Ipsum
Button_41E382A5_60B9_0A08_41D5_3FD188EFFDD4.label = LOCATION
Button_41E392A5_60B9_0A08_41BF_F6AAFA87203B.label = FLOORPLAN
Button_41E3A2A5_60B9_0A08_41BE_55AB547304EE.label = PHOTOS
Button_41E3B2A5_60B9_0A08_41BC_3A36B4FAF7B8.label = REALTOR
Button_41E3D2A5_60B9_0A08_41B7_737D4607570D.label = INFO
Button_41E3F2A5_60B9_0A08_41C3_9FE9C5047659.label = PANORAMAS
Button_50D923F0_6061_057B_41C9_1D2D7358B7CE.label = MENU
Button_718FB1CD_60B6_E5E3_41D6_BCB4CCFDFBDC.label = LOREM IPSUM
Button_8EB3F93C_8115_0A2A_41A6_C4DD032C1430.label = Start
Button_F039E17A_EDF3_C6AB_41E8_61785A8E6E36.label = Dalej
### Dropdown
DropDown_0561BA16_3AA3_A1D2_41C7_FDA0B6E9EE29.label = RECEPTION
DropDown_05783A1F_3AA3_A1D2_41A6_E88282E5373B.label = AMENITIES
DropDown_05784A29_3AA3_A1FE_41B1_E2305F2F53BE.label = RESTAURANTS
DropDown_05789A1B_3AA3_A1D2_41CC_002739F0C312.label = ROOMS
DropDown_057B3A27_3AA3_A1F2_41C0_6BB995D79A09.label = SWIMMING POOL
DropDown_057BFA20_3AA3_A1EE_41A9_8EE569D894A7.label = SPORTS AREA
### Multiline Text
HTMLText_062AD830_1140_E215_41B0_321699661E7F.html = ___
Sztuka Średniowieczna
Niemal tysiącletnia (V–XV wiek) epoka średniowiecza pozostawiła po sobie niezwykle bogatą spuściznę religijną i świecką, lecz los zrządził, że w dziedzinie twórczości artystycznej do naszych czasów dochowały się głównie dzieła sztuki sakralnej. Ukształtował je – na równi z praktyką artystyczną – wspólny całej chrześcijańskiej Europie system dogmatów teologicznych powstałych wokół prawd wiary, a także – w nie mniejszym stopniu – popularne wierzenia i przesądy, religijne rytuały: pielgrzymki, krucjaty oraz potrzeby wynikające z indywidualnej dewocji, niekiedy wręcz doświadczenia mistyczne. W takim klimacie powstawały liczne fundacje artystyczne dla Kościoła – m.in. dla rozwijających się zakonów – ale również dla dworów królewskich czy książęcych. W okresie późnego średniowiecza do grona odbiorców sztuki dołączył patrycjat bogacących się wielkich miast Europy.
Kiedy zdegradowana przez renesans sztuka średniowieczna stała się w XIX wieku przedmiotem wzmożonego zainteresowania kolekcjonerów, pasja do niej nie ominęła księcia Władysława Czartoryskiego. Jej rezultatem jest m.in. zbiór wczesnego malarstwa włoskiego z XIV i XV wieku oraz kilka wybitnych okazów rzeźby średniowiecznej. W kolekcji Czartoryskich znajduje się również jedna z najbogatszych w Polsce kolekcji przedmiotów z kości słoniowej oraz wyrobów zdobionych emalią z Limoges.
Katarzyna Płonka-Bałus
Francisco Serra (czynny 1351–1396), Św. Jan Ewangelista – część retabulum, Katalonia, Barcelona [?], ok. 1360
MNK XII-192 - XII-193
W Muzeum Książąt Czartoryskich znajdują się dwa obrazy – Św. Jan Ewangelista i Św. Jakub Starszy – wiązane z twórczością jednego z ważniejszych warsztatów malarskich czynnych w 2. połowie XIV wieku w Królestwie Aragonii, czyli katalońskiej pracowni prowadzonej przez braci Francesca, Jaume, Pere i Joana Serra.
Prezentowane malowidła pochodzą z obecnie zdekompletowanego i rozproszonego poliptyku, który pierwotnie znajdował się w klasztorze Klarysek Santa María de Pedralbes w Barcelonie, ufundowanym w 1327 roku przez Elisendę de Montcada (zm. 1364), wdowę po królu Jaume II Sprawiedliwym (1267–1327). W inwentarzu dóbr klasztornych z 1376 roku znajduje się wzmianka dotycząca owego retabulum, ufundowanego przez siostrę Saurinę de Corbera (zm. 1385). W Muzeum Książąt Czartoryskich znajdowała się także środkowa kwatera poliptyku z wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem (zaginiona w 1940 roku). Do dziś zachowało się jedynie sześć tablic, rozproszonych między Muzeum Narodowym w Krakowie, Museu Nacional d’Art de Catalunya w Barcelonie i Musée des Beaux-Arts w Lille.
Najprężniejszymi ośrodkami artystycznymi w Koronie Aragonii były Barcelona i Walencja, gdzie wytwarzano obrazy religijne na potrzeby kościołów i klasztorów w całym królestwie. Twórczość rodziny Serra cechują jednolity styl i technika malarska, a także wspólny repertuar motywów dekoracyjnych, dlatego też jednoznaczne przypisanie autorstwa poszczególnych obrazów konkretnym mistrzom jedynie na podstawie analizy formalnej często jest niemożliwe. Styl kolejnych pokoleń malarzy z rodu Serra jest bardzo zbliżony, gdyż wywodzi się ze wspólnej tradycji malarstwa iberyjskiego, które do 1348 roku – kiedy to epidemia czarnej śmierci zahamowała swobodny przepływ inspiracji artystycznych – podlegało silnym wpływom sztuki włoskiej.
Justyna Łuczyńska-Bystrowska
Carlo Crivelli (ok. 1430/1435–1495), Św. Antoni Pustelnik i Św. Łucja – zwieńczenie skrzydła poliptyku z kościoła Św. Jerzego w Porto San Giorgio, ok. 1470
MNK XII-200
Prezentowany obraz, przedstawiający św. Antoniego i św. Łucję, należał dawniej do poliptyku wykonanego do kościoła św. Jerzego w Porto San Giorgio. Na niezachowanej ramie znajdowały się sygnatura Carla Crivelliego (ok. 1430/35–1495) oraz data 1470. Po zburzeniu świątyni w 1803 roku struktura ołtarzowa została rozdzielona i w częściach przewieziona do Rzymu, a następnie do Wielkiej Brytanii. W 1876 roku na aukcji w Londynie poliptyk nabył go Martin Henry Colnaghi (1821–1908), marszand prowadzący jedną z najstarszych komercyjnych galerii dzieł sztuki, założoną w 1760 roku. Poszczególne kwatery poliptyku trafiły do różnych nabywców, m.in. Władysława Czartoryskiego.
Malowidło w krakowskim muzeum było pierwotnie umieszczone w zwieńczeniu ołtarza w Porto San Giorgo, zaś poniżej znajdowało się przedstawienie św. Jerzego walczącego ze smokiem (obecnie w Isabella Stewart Gardner Museum w Bostonie). Pozostałe części poliptyku są obecnie przechowywane w National Gallery w Londynie (Św. Piotr i Św. Paweł oraz tronująca Madonna z Dzieciątkiem), w Philbrook Art Center w Tulsie (Św. Katarzyna Aleksandryjska i Św. Jan Ewangelista) oraz Institute of Fine Arts w Detroit (Pieta). Nie zachowała się jedynie predella.
Obraz w Muzeum Książąt Czartoryskich przedstawia św. Antoniego Pustelnika i św. Łucję, ukazanych w półpostaci na złotym tle, z atrybutami w dłoniach – św. Antoni, starzec z długą brodą i pociągłą twarzą, ubrany w habit i ciemny płaszcz, trzyma dzwonek, zaś św. Łucja prezentuje oczy leżące na ozdobnej tacy i palmę męczeńską. W XIX wieku dzieło zostało umieszczone w niepolichromowanej neorenesansowej ramie ozdobionej kolumienkami o spiralnych trzonach.
Justyna Łuczyńska-Bystrowska
Lippo d’Andrea di Lippo (1370/71 – przed 1451), Święty Hieronim (awers) oraz św. Mikołaj z Tolentino (rewers), Florencja, ok. 1410–1415
MNK XII-189
Dzieło jest przypisywane florenckiemu artyście Lippo d’Andrea di Lippo (1370/1371–przed 1451), wcześniej znanemu jako Pseudo-Ambrogio di Baldese, który oprócz obrazów na podłożu drewnianym wykonywał również freski i iluminacje w rękopisach (np. dla klasztoru Brygidek Santa Maria del Paradiso w Pian di Ripoli). Lippo pracował m.in. przy realizacji fresków na fasadzie Palazzo del Ceppo w Prato, mógł mieć również udział w cyklu pasyjnym w kaplicy Nerli w kościele Santa Maria del Carmine we Florencji. Na tle takich artystów jak Fra Angelico czy Lorenzo Monaco twórczość Lippa d’Andrea reprezentuje bardziej konserwatywne trendy w malarstwie florenckim pierwszej tercji XV wieku.
Dwustronny panel, pochodzący zapewne ze skrzydła tryptyku lub poliptyku, ukazuje św. Hieronima (ok. 331–420) na awersie i św. Mikołaja z Tolentino (1245–1305) na rewersie. Pierwotnie malowidło ukazywało figury stojące, jednakże deska została znacznie przycięta i obecnie jej dolna krawędź przebiega poniżej bioder postaci. Intensywna czerwień kardynalskich szat i kapelusza św. Hieronima, kontrastująca ze złotą powierzchnią tła, jest najsilniej oddziałującym wizualnie elementem obrazu. Sylwetka została oddana w sposób sumaryczny, monumentalny, fałdy szat są uproszczone, mało zróżnicowane i twardo modelowane.
Kanonizacja Mikołaja z Tolentino odbyła się w 1446 roku, jednak kult augustianina szerzył się znacznie wcześniej. W tradycji ikonograficznej do jego atrybutów należą kosz z chlebem – nawiązujący do cudownego uzdrawiania chorych przez rozdawanie posiłku – oraz gwiazda na piersi, widoczna na obrazie w kolekcji Czartoryskich. W porównaniu do przedstawienia św. Hieronima, wizerunek św. Mikołaja został namalowany z mniejszą dbałością o szczegóły i drobiazgowe wykończenie detali. Najważniejszym środkiem formalnym jest gruby, czarny kontur, poprowadzony jednak pewnie, z dużą swobodą artystyczną.
Justyna Łuczyńska-Bystrowska
Lippo d’Andrea di Lippo (1370/71 – przed 1451), Święty Hieronim (awers) oraz św. Mikołaj z Tolentino (rewers), Florencja, ok. 1410–1415
MNK XII-189
Dzieło jest przypisywane florenckiemu artyście Lippo d’Andrea di Lippo (1370/1371–przed 1451), wcześniej znanemu jako Pseudo-Ambrogio di Baldese, który oprócz obrazów na podłożu drewnianym wykonywał również freski i iluminacje w rękopisach (np. dla klasztoru Brygidek Santa Maria del Paradiso w Pian di Ripoli). Lippo pracował m.in. przy realizacji fresków na fasadzie Palazzo del Ceppo w Prato, mógł mieć również udział w cyklu pasyjnym w kaplicy Nerli w kościele Santa Maria del Carmine we Florencji. Na tle takich artystów jak Fra Angelico czy Lorenzo Monaco twórczość Lippa d’Andrea reprezentuje bardziej konserwatywne trendy w malarstwie florenckim pierwszej tercji XV wieku.
Dwustronny panel, pochodzący zapewne ze skrzydła tryptyku lub poliptyku, ukazuje św. Hieronima (ok. 331–420) na awersie i św. Mikołaja z Tolentino (1245–1305) na rewersie. Pierwotnie malowidło ukazywało figury stojące, jednakże deska została znacznie przycięta i obecnie jej dolna krawędź przebiega poniżej bioder postaci. Intensywna czerwień kardynalskich szat i kapelusza św. Hieronima, kontrastująca ze złotą powierzchnią tła, jest najsilniej oddziałującym wizualnie elementem obrazu. Sylwetka została oddana w sposób sumaryczny, monumentalny, fałdy szat są uproszczone, mało zróżnicowane i twardo modelowane.
Kanonizacja Mikołaja z Tolentino odbyła się w 1446 roku, jednak kult augustianina szerzył się znacznie wcześniej. W tradycji ikonograficznej do jego atrybutów należą kosz z chlebem – nawiązujący do cudownego uzdrawiania chorych przez rozdawanie posiłku – oraz gwiazda na piersi, widoczna na obrazie w kolekcji Czartoryskich. W porównaniu do przedstawienia św. Hieronima, wizerunek św. Mikołaja został namalowany z mniejszą dbałością o szczegóły i drobiazgowe wykończenie detali. Najważniejszym środkiem formalnym jest gruby, czarny kontur, poprowadzony jednak pewnie, z dużą swobodą artystyczną.
Justyna Łuczyńska-Bystrowska
Jacobello di Bonomo (czynny ok. 1370–1390) – przypisywany, Poliptyk – Koronacja Marii oraz święci: Antoni, Augustyn, Błażej, Filip, Jakub Starszy, Łucja, Maria Magdalena,Wawrzyniec, 1370–1380
MNK XII-181/A-I
Poliptyk to rozbudowany typ nastawy ołtarzowej, charakterystyczny dla późnego średniowiecza, złożony z kilku lub kilkunastu malowanych albo rzeźbionych kwater (gr. polyptychos; polu – wiele; ptyche – składać się).
Jacobello di Bonomo (ok. 1370–1390), któremu przypisywana jest ta monumentalna struktura ołtarzowa, był kierownikiem wędrownego warsztatu malarskiego, czynnego na południu Italii, gdzie w 2. połowie XIV wieku wciąż żywa była tradycja sztuki bizantyńskiej. Poliptyk w Muzeum Książąt Czartoryskich składa się z dziewięciu części – pola środkowego ze sceną Koronacji Marii oraz skrzydeł bocznych z wizerunkami świętych – św. Augustyna, św. Antoniego, św. Łucji i św. Wawrzyńca po lewej stronie oraz św. Marii Magdaleny, św. Filipa, św. Jakuba Starszego i św. Błażeja po prawej. Panele Tablice zostały wprawione w złoconą neogotycką konstrukcję, zdobioną półkolumienkami o skręconych spiralnie trzonach, wimpergami z motywem czołganek i kwiatonów oraz smukłymi sterczynami.
Pośrodku widzimy Chrystusa nakładającego koronę na głowę Marii, zasiadającej po jego prawicy na przestrzennym, architektonicznym tronie, którego siedzisko zostało wyłożone wielokolorowymi tkaninami i poduszkami. Powyżej znajduje się gwieździsta sfera niebiańska z muzykującymi aniołami. Święci zostali ukazani w pełnej postaci, frontalnie, z atrybutami w dłoniach. Pomimo silnego stypizowania przedstawień, wykonywanych według ujednoliconych wzorców, można zaobserwować różnice, np. w sposobie opracowania karnacji czy typów fizjonomicznych, co poświadcza, że poliptyk nie jest dziełem jednego artysty, lecz efektem pracy kilku mistrzów zatrudnionych w warsztacie Jacobella di Bonomo.
Justyna Łuczyńska-Bystrowska
Serwis – Czarka, paterka i łyżeczka
Maleńki serwis ze złota i półprzezroczystego jadeitu, inkrustowany turkusami, składający się z czarki, paterki i łyżeczki. W 1699 r. podpisano w Karłowicach traktat pokojowy, który zakończył kilkusetletnie zmagania Rzeczypospolitej z Osmańską Portą. Wówczas poseł przybyły od Augusta II Mocnego - Stanisław Małachowski – otrzymał ten kosztowny podarunek od tureckiego sułtana Mustafy II. Zestaw ten przetrwał w rodzinie Małachowskich, a następnie Tarnowskich jako jedna z najcennniejszych historycznych pamiątek, by w 1932 r. trafić do Skarbca Koronnego.
Stambuł, 2. połowa w. XVII
Madonna z Dzieciątkiem, Warsztat dyptyku z Kremsmünster, Dolna Nadrenia (Kolonia), ok. 1350
MNK XIII-928
Chociaż z najwyższej klasy wyrobów z kości słoniowej słynęły w średniowieczu warsztaty z Paryża, to jednym z najcenniejszych dzieł z tego materiału w zbiorach Muzeum Książąt Czartoryskich jest figurka Madonny z Dzieciątkiem wykonana najpewniej w warsztacie kolońskim, nazywanym warsztatem Mistrza Dyptyku z Kremsmünster. Jego nazwa pochodzi od pierwszego związanego z nim dzieła – dyptyku pasyjnego przechowywanego w skarbcu klasztoru Benedyktynów w Kremsmünster w Górnej Austrii. Figurkę Madonny z Dzieciątkiem cechują niezwykle obfite, płynne, miękko układające się szaty obu postaci, charakterystyczna, odchylona do tyłu poza, od czasów antycznych nazywana kontrapostem, pełne, wręcz pucołowate oblicza, wyraźnie zaznaczone, lekko skośne oczy i – co symptomatyczne dla dzieł tego warsztatu – wyraźnie odseparowana od oczodołu gałka oczna. Wszystkie te cechy dowodzą, że rzeźba powstała najpewniej około połowy XIV wieku, a wzorem dla niej była kolońska rzeźba monumentalna, przede wszystkim drewniana. Z warsztatem Mistrza Dyptyku z Kremsmünster związanych jest kilkadziesiąt dzieł, w tym kilkanaście wizerunków Marii z Dzieciątkiem siedzącym na jej na prawym przedramieniu. Jedna z nich, bardzo zbliżona stylistyczne do tej prezentowanej, także znajduje się w Krakowie – w zbiorach wawelskich. Figurkę do kolekcji Czartoryskich nabył najprawdopodobniej książę Władysław Czartoryski, wielki miłośnik średniowiecznego rzemiosła artystycznego.
Elżbieta Musialik
Misa „norymberska”, Niemcy, pocz. XVI w.
MNK XIII-1960
Jak wskazuje nazwa, tzw. misy norymberskie były dziełami wykonywanymi przede wszystkim w warsztatach działających na terenie Norymbergi, która w średniowieczu i w czasach nowożytnych miała status wyjątkowego miasta „wolnorynkowego”, nieobjętego regulacjami cechowymi. Prawdziwy rozkwit produkcji mis nastąpił w XV i XVI wieku – stały się one w tym czasie prawdziwym towarem eksportowym miasta. Przedstawienia wybijane na misach norymberskich nawiązywały najczęściej do mitologii oraz historii antycznej, Starego i Nowego Testamentu, ale zdarzały się także motywy heraldyczne oraz ornamentalne, takie jak wić roślinna czy charakterystyczne, wirujące, puklowane rozety. Często kompletem do misy był równie bogato dekorowany dzban. Pierwotnie misy norymberskie – jako przedmioty z drogiego wówczas mosiądzu – dekorowały ściany we wnętrzach domów mieszkalnych bogatszych mieszczan, podkreślając ich status społeczny; służyły także jako szyldy w warsztatach rzemieślniczych, ukazując kunszt wykonującego je rzemieślnika. Po ustąpieniu mody na misy jako ozdoby ścian, w wieku XVII masowo oddawano je do kościołów, gdzie zyskały swoją wtórną, ale bardziej znaną funkcję mis chrzcielnych, do obmywania rąk lub zbierania jałmużny. W Muzeum Książąt Czartoryskich znajdują się trzy misy norymberskie. Prezentowana jest najbardziej ozdobna z nich – dekoracja figuralna jej dna przedstawia scenę Zwiastowania Marii przez Archanioła Gabriela.
Elżbieta Musialik
Ołtarzyk pałacowy ze zbiorów Potockich w Peczarze
Wyjatkowej okazałości późnobarokowy mebel o konstrukcji z drewna cyprysowego, palisandrowego i dębu, gęsto dekorowany kamieniami jubilerskimi oraz srebrem, mosiądzem i miedzią, złotem, szylkretem, kością słoniową, koralem i macicą perłową, z miniaturami malowanymi na pergaminie. W XIX wieku uważano go za ołtarz polowy Jana III Sobieskiego, w rzeczywistości ów delikatny ołtarzyk zdobił pałacowe wnętrze służąc do prywatnej pobożności. Pochodzi ze zbiorów Potockich z Peczary na Wołyniu, w czasie I wojny światowej przewieziony do Krakowa, od ponad pół wieku jest chlubą naszych zbiorów. Część szufladek i innych skrytek ujawnia się dopiero po jego otwarciu. Wykonano go w kilku augsburskich warsztatach ok. 1725 r.
Johannes Mann, Johann Andreas Thelot, Jakob Jeremias Aberell, Joahan Valentin Gevers i inni, Augsburg, około 1725
Szkatuła ze scenami biblijnymi – Zuzanna i starcy, Warsztat Embriachi,Włochy, pocz. XV w.
MNK XIII-1585
Na przełomie XIV i XV wieku w całej Europie nastąpił nagły i symultaniczny rozkwit nowych motywów ikonograficznych, warsztatów czy technik artystycznych. Nabywcami dzieł sztuki byli już nie tylko najbogatsi i najbardziej wpływowi ludzie, ale też członkowie nowej, rozwijającej się warstwy społecznej – mieszczanie. Styl późnogotycki był powoli wypierany, zwłaszcza w Italii, przez nowy prąd, nazywany później renesansem. Jednym z warsztatów, które pojawiły się około 1400 roku, było atelier rodziny Embriachich, działające w północnej Italii, przede wszystkim w regionie Veneto, ale sprzedające swoje wyroby fundatorom w całej Europie. Wyroby tego warsztatu, chociaż luksusowe, były jednak dostępne znacznie powszechniej niż wcześniejsze dzieła francuskie czy niemieckie, Embriachi bowiem częściej niż kość słoniową wykorzystywali jej tańsze odpowiedniki, takie jak kość bydlęca lub końska. Wykonywali przede wszystkim monumentalne nastawy ołtarzowe, niewielkie dyptyki, ramy luster oraz szkatuły o różnych formatach. Jednym z imponujących dzieł warsztatu jest duża drewniana szkatuła w zbiorach Muzeum Książąt Czartoryskich, na której powierzchnię nałożono płytki rzeźbione w kości bydlęcej. Uważa się, że tego typu szkatuły służyły do przechowywania kosztowności i były najprawdopodobniej podarunkami małżeńskimi lub narzeczeńskimi, w których mieściła się część posagu. Sceny ukazane na ściankach oraz wieku skrzyni zostały zaczerpnięte ze starotestamentowej historii Zuzanny i starców. Szkatuła została pozyskana do kolekcji Czartoryskich jeszcze w czasach puławskich – była przechowywana w Domu Gotyckim jako rzekoma pamiątka po Alfonsie, władcy Portugalii, i datowana na 1536 rok.
Elżbieta Musialik
Krzywaśń pastorału, Limoges, ok. 1220–1230
MNK XIII-1118
Warsztaty złotnicze w Limoges we Francji już od wczesnego średniowiecza słynęły ze swoich wyrobów dekorowanych techniką emalii żłobkowej (fr. champlevé), polegającej na umieszczaniu barwnej emalii we wcześniej wyżłobionych rowkach. Zdobiono tak relikwiarze skrzynkowe, misy, figurki oraz pastorały, a przede wszystkim ich górny element, przez wzgląd na swój charakterystyczny kształt nazywany krzywaśnią lub wolutą. Pastorały już od VI wieku były jednymi z najważniejszych atrybutów władzy biskupiej i opackiej, charakteryzowały się więc niezwykłym bogactwem i erudycyjną ikonografią. Prezentowana na wystawie krzywaśń jest jednym z wyrobów warsztatu z Limoges, powstałym najpewniej w latach 20. lub 30. XIII wieku. Dzieło cechuje bogata symbolika – woluta została zakończona rozwartą paszczą węża lub smoka, którego ciało pokrywa łuska zdobiona niebieską emalią. Paszcza ta jest zaciśnięta na ogonie ukazanego wewnątrz woluty złotego lwa. Średniowieczne pastorały bardzo często nawiązywały swoją formą do węża, co wywodzi się ze starotestamentowej opowieści o lasce Mojżesza, która w obecności faraona zamieniła się w gada, z kolei motywy roślinne odnoszą się do kwitnącej laski Aarona, który został przez Jahwe wybrany na pierwszego arcykapłana, a więc protoplastę wszystkich późniejszych kościelnych hierarchów.
Elżbieta Musialik
LOREM IPSUM
DOLOR SIT AME
CONSECTETUR ADIPISCING ELIT. MORBI BIBENDUM PHARETRA LOREM, ACCUMSAN SAN NULLA.
Mauris aliquet neque quis libero consequat vestibulum. Donec lacinia consequat dolor viverra sagittis. Praesent consequat porttitor risus, eu condimentum nunc. Proin et velit ac sapien luctus efficitur egestas ac augue. Nunc dictum, augue eget eleifend interdum, quam libero imperdiet lectus, vel scelerisque turpis lectus vel ligula. Duis a porta sem. Maecenas sollicitudin nunc id risus fringilla, a pharetra orci iaculis. Aliquam turpis ligula, tincidunt sit amet consequat ac, imperdiet non dolor.
Integer gravida dui quis euismod placerat. Maecenas quis accumsan ipsum. Aliquam gravida velit at dolor mollis, quis luctus mauris vulputate. Proin condimentum id nunc sed sollicitudin.
DONEC FEUGIAT:
• Nisl nec mi sollicitudin facilisis
• Nam sed faucibus est.
• Ut eget lorem sed leo.
• Sollicitudin tempor sit amet non urna.
• Aliquam feugiat mauris sit amet.
LOREM IPSUM:
$150,000
JOHN DOE
Licensed Real Estate Salesperson
Tlf.: +11 111 111 111
jhondoe@realestate.com
www.loremipsum.com
Mauris aliquet neque quis libero consequat vestibulum. Donec lacinia consequat dolor viverra sagittis. Praesent consequat porttitor risus, eu condimentum nunc. Proin et velit ac sapien luctus efficitur egestas ac augue. Nunc dictum, augue eget eleifend interdum, quam libero imperdiet lectus, vel scelerisque turpis lectus vel ligula. Duis a porta sem. Maecenas sollicitudin nunc id risus fringilla, a pharetra orci iaculis. Aliquam turpis ligula, tincidunt sit amet consequat ac, imperdiet non dolor.
Sztuka Średniowieczna
Opracowanie merytoryczne:
Katarzyna Płonka-Bałus
Justyna Łuczyńska-Bystrowska
Elżbieta Musialik
Szkatuła
Szkatuła wykonana we Włoszech, około 1400 roku.
Wykonana została z kości oraz drewna.
Szkatułę wykonał Warsztat Embriach.
Historia sztuki w 15 wieku
W 15 wieku bardzo popularne w sztuce stały się motywy ikonograficzne.
W tamtym okresie sztuka stała się tańsza.
Przez co mniej bogaci mieszkańcy mogli pozwolić sobie na zakup sztuki.
Styl późnogotycki został zastąpiony stylem renesansu.
W 1400 roku został stworzony warsztat sztuki Embriachi.
Warsztat sprzedawał swoją sztukę ludziom z całej Europy.
Wyroby z tego warsztatu były luksusowe i jednocześnie tanie.
Embriachi zastąpili drogie materiały, tymi tańszymi.
Przez co ich produktu były o wiele tańsze.
Na przykład kość słoniowa została zastąpiona kością krowy.
Embriachi zajmowali się głównie tworzeniem ołtarzy, dyptyków oraz szkatuł.
Szkatuła, którą widzisz na wystawie w Muzeum Książąt Czartoryskich jest bardzo drogocennym dziełem.
Do wieka szkatuły przyczepione są dwie płytki z krowiej kości.
Szkatuły takie jak ta służyły do przechowywania drogocennych rzeczy.
Szkatuły służyły także do pakowania podarunków między małżonkami.
Opis szkatułki
Malunki na bokach szkatuły przedstawiają sceny z biblijnej historii o Zuzannie i starcach.
Szkatuła początkowo przebywała w świątyni w Puławach.
Jest ona pamiątką po Alfonsie.
Alfons był władcą Portugalii.
Ołtarzyk pod tytułem „Poliptyk z Koronacją Marii i świętymi”
Obraz namalowany w Veneto we Włoszech w 14 wieku.
Namalowany został techniką temperową na desce.
Czym jest Poliptyk?
Poliptyk to otwierany ołtarzyk, składający się z wielu części.
Poliptyki były bardzo popularne w średniowieczu.
Historia poliptyku
Jacobello di Bonomo był kierownikiem warsztatu malarskiego.
Jego warsztat malarski był wędrowny czyli przenosił się z miejsca do miejsca.
Na południu Włoch w 14 wieku nadal była popularna sztuka bizantyjska.
Poliptyk z Koronacją Marii i świętymi, składał się z 9 części.
Opis poliptyku
Pośrodku poliptyku znajdował się malunek ze sceną koronacji Matki Boskiej.
Boczne części poliptyku przedstawiają wizerunki świętych.
Św. Augustyna, św. Antoniego, św. Łucji i św. Wawrzyńca po lewej stronie oraz św. Marii Magdaleny, św. Filipa, św. Jakuba Starszego i św. Błażeja po prawej.
Poliptyk został ozdobiony złotymi ozdobami o kształcie kolumn.
Pośrodku poliptyku znajduje się Jezusa.
Jezus nakłada koronę Maryi.
Maria siedzi na wielokolorowym tronie.
Nad Jezusem i Maryją znajduje się niebo pełne gwiazd.
Wokół nich latają anioły.
Na bocznych częściach poliptyku, każdy ze świętych trzyma przedmiot.
Te przedmioty to ich atrybuty.
Atrybuty to znaki rozpoznawcze.
Każdy ze świętych był namalowany w innym stylu.
Przez różne style, można stwierdzić, że poliptyk był wykonany przez kilka osób.
Osoby te były zatrudnione przez mistrza Jacobello Di Bonomo.
Krzywaśń pastorału
Krzywaśń została wykonana we Francji w około 1220-1230 roku.
Jest wykonana z emalii żłobkowej, miedzi i złota.
Krzywaśń pastorału to ozdobne zakończenie laski biskupiej. To znaczy, że mógł używać biskup.
Historia warsztatu
Warsztat w którym została wykonana Krzywań, był bardzo popularny.
Warsztat znajdował się w Limoges we Francji.
Był bardzo popularny ze względu na unikalną technikę ozdabiania przedmiotów.
Technika polegała na wlewaniu płynnej emalii, czyli masy szklanej w wyżłobione elementy.
Warsztat zajmował się ozdabianiem rzeczy takich jak: relikwiarze, misy, figurki oraz pastorały.
Pastorały od 5 wieku były jednymi z najważniejszych atrybutów władzy biskupa.
Krzywaśń pastorału, prezentowana na wystawie pochodzi z warsztatu Limoges
Opis krzywaśni
Ozdoby na krzywaśni mają znaczenie symboliczne.
Jednym elementem krzywaśni jest głowa węża lub smoka.
Głowa trzyma w zębach ogon lwa.
Lew stoi pośrodku krzywaśni pastorału.
Pastorały, które powstawały w średniowieczu bardzo często przypominały węża.
Wąż jest symbolicznym zwierzęciem.
W starym testamencie, laska Mojżesza zamienia się w węża.
Na pastorale znajdują się również ozdoby w kształcie roślin.
Rośliny również mają znaczenie symboliczne.
Aaron w przypowieści biblijnej posiada laskę, ta laska cały czas kwitnie.
Obraz pod tytułem „św. Hieronim i św. Mikołaj z Tolentino”
Obraz namalowany we Florencji we Włoszech około roku 1410-1415.
Namalowany został techniką temperową na desce.
Czym zajmował się autor obrazu?
Artysta Lippo d’Andrea di Lippo wcześniej był nazywany Pseudo-Ambrogio di Baldese.
Artysta głównie zajmował się malowaniem fresków i iluminacji.
Freski to malunki na ścianach, a iluminacje to malowanie ilustracji w księgach.
Artysta brał udział przy tworzeniu fresków w pałacu del Ceppo w Prato.
Lippo prawdopodobnie pracował również przy malowaniu kaplicy Nerli w kościele we Florencji.
Opis obrazu
Obraz Św. Hieronima i Św. Mikołaja jest dwustronny.
Wcześniej był on częścią poliptyku.
Początkowo obrazy były dłuższe, lecz przez uszkodzenia musiały zostać przycięte.
Najbardziej zauważalnym elementem obrazu jest czerwona szata św. Hieronima.
Tło obrazu pięknie lśni. Zostało pokryte złotem płatkowym.
Historia świętych znajdujących się na obrazie
Kanonizacja Mikołaja odbyła się w 1446 roku.
Kanonizacja to uznanie za świętego przez kościół.
Atrybutem Mikołaja jest kosz z chlebem.
Jego atrybut jest symbolem opowieści o nim.
Mikołaj w opowieściach rozdaje ludziom jedzenie oraz uzdrawia chorych.
Na odwrocie obrazu znajduje się św. Hieronim.
Został on namalowany z mniejsza dbałością niż Mikołaj.
Obydwie postacie są namalowane z grubym, czarnym konturem.
___
SZTUKA ŚREDNIOWIECZNA
Epoka średniowiecza trwała ponad 1000 lat.
Z tego okresu pozostało dużo obrazów i rzeźb o tematyce religijnej.
Tematyką sztuki w tamtym okresie stała się Biblia, pielgrzymki, krucjaty lub przesądy religijne. Sztuka służyła modlitwie w kościołach i domach prywatnych..
W średniowieczu powstało mnóstwo pięknych dzieł sztuki: budynków przedmiotów i obrazów, które były wyposażeniem kościołów.
Mecenasem, czyli fundatorem tych dzieł był Kościół katolicki.
Rozwijające się zakony potrzebowały artystów. Również dwory książęce i królewskie ich zatrudniały.
Historia kolekcjonowania sztuki średniowiecznej
Pod koniec epoki średniowiecza, głównymi fundatorami sztuki byli bogaci mieszkańcy miast.
W 19 wieku sztuka średniowieczna była kolekcjonowana przez pasjonatów.
Jednym z kolekcjonerów sztuki średniowiecznej był książę Władysław Czartoryski.
Władysław zebrał kilkanaście obrazów i rzeźb sztuki średniowiecznej.
W muzeum książąt Czartoryskich znajduje się kolekcja zagranicznej sztuki średniowiecznej.
Dzieła są bardzo stare i cenne. Wykonano je 14 i 15 wieku.
W kolekcji możemy znaleźć przedmioty wykonane z kości słoniowej oraz emalii.
Obraz pod tytułem „św. Hieronim i św. Mikołaj z Tolentino”
Obraz namalowany we Florencji we Włoszech około roku 1410-1415.
Namalowany został techniką temperową na desce.
Czym zajmował się autor obrazu?
Artysta Lippo d’Andrea di Lippo wcześniej był nazywany Pseudo-Ambrogio di Baldese.
Artysta głównie zajmował się malowaniem fresków i iluminacji.
Freski to malunki na ścianach, a iluminacje to malowanie ilustracji w księgach.
Artysta brał udział przy tworzeniu fresków w pałacu del Ceppo w Prato.
Lippo prawdopodobnie pracował również przy malowaniu kaplicy Nerli w kościele we Florencji.
Opis obrazu
Obraz Św. Hieronima i Św. Mikołaja jest dwustronny.
Wcześniej był on częścią poliptyku.
Początkowo obrazy były dłuższe, lecz przez uszkodzenia musiały zostać przycięte.
Najbardziej zauważalnym elementem obrazu jest czerwona szata św. Hieronima.
Tło obrazu pięknie lśni. Zostało pokryte złotem płatkowym.
Historia świętych znajdujących się na obrazie
Kanonizacja Mikołaja odbyła się w 1446 roku.
Kanonizacja to uznanie za świętego przez kościół.
Atrybutem Mikołaja jest kosz z chlebem.
Jego atrybut jest symbolem opowieści o nim.
Mikołaj w opowieściach rozdaje ludziom jedzenie oraz uzdrawia chorych.
Na odwrocie obrazu znajduje się św. Hieronim.
Został on namalowany z mniejsza dbałością niż Mikołaj.
Obydwie postacie są namalowane z grubym, czarnym konturem.
Misa tzw. norymberska
Misa powstała w Niemczech w około 1500 roku.
Historia mis norymberskich
Norymbergia w średniowieczu była wolnym miastem.
Wolne miasto nie musiało przestrzegać reguł panujących w państwie.
Misy norymberskie stały się bardzo popularną ozdobą w 15 i 16 wieku.
Najczęściej na takich misach wykuwano wzory przedstawiające sceny biblijne lub z historii antycznej.
Często misy były kupowane w komplecie z dzbanami.
Dzbany były również bogato zdobione.
Do czego służyły takie misy?
Początkowo misy norymberskie były wykonywane z metalu o nazwie mosiądz.
Misy były głównie dekoracją w domach bogatych rodzin.
Misy były również używane jako szyldy przy warsztatach.
Szyld to tablica informacyjna z nazwą warsztatu, jaki się przy niej znajduje.
Co robiono z misami?
Kiedy misy norymberskie przestały być modne, ich właściciele oddawali je do kościołów.
W kościołach misy służyły głównie jako misy do chrztów.
Opis misy
Misa znajdująca się na wystawie, jest bardzo ozdobna.
Na misie wykuta jest scena biblijna.
Scena przedstawia zwiastowanie Marii przez Archanioła Gabriela.
Obrazy pod tytułem „Św. Jan Ewangelista i Św. Jakub Starszy”
Obrazy zostały namalowane w Barcelonie, w Hiszpanii, w 1360 roku.
Namalowano je techniką tempery na desce.
Historia obrazów
W Muzeum Książąt Czartoryskich znajdują się dwa obrazy Francisco Serry.
Te obrazy to „ Św. Jan Ewangelista” i „Św. Jakub Starszy”.
Obrazy zostały namalowane w 14 wieku w pracowni artystycznej.
Właścicielem pracowni byli bracia Francesco, Jaume, Pere i Joana Serra.
Pracownia znajdowała się w królestwie Katalonii.
Obrazy wcześniej znajdowały się w poliptyku.
Poliptyk to składany ołtarzyk z wielu części.
Poliptyk znajdował się wcześniej w klasztorze w Barcelonie.
Kiedyś w Muzeum Książąt Czartoryskich znajdowała się również środkowa część tego poliptyku.
Na środkowej części była namalowana Matka Boska z Dzieciątkiem.
Środkowa część poliptyku zaginęła około 1940 roku.
Do dziś przetrwało tylko 6 części poliptyku.
2 z nich możesz oglądać tutaj, w Krakowie.
Reszta znajduje się w Barcelonie oraz w Lille.
W 14 wieku Barcelona i Walencja były centrami sztuki.
W tych miastach malowano obrazy, które potem oddawano kościołom i klasztorom.
Historia rodziny artysty
Inni członkowie rodziny Francisco Serra również byli malarzami.
Posiadali oni bardzo podobny do siebie styl malowania.
Przez to bardzo ciężko określić kto namalował konkretny obraz.
Kolejne pokolenia w rodzinie Serra jest również bardzo podobny do stylu Francisco.
1348 roku nastąpiła epidemia dżumy.
Epidemia nie pozwoliła ludziom swobodnie podróżować.
Przez epidemię rodzina Serrów miała bardzo ograniczone możliwości poznawania nowych inspiracji.
Obraz pod tytułem „św. Antoni Pustelnik i św. Łucja”
Obraz namalowany we Włoszech około 1470 roku.
Namalowany został techniką temperową na desce.
Obraz namalował Carlo Crivelli.
Historia i opis obrazu
Na obrazie namalowani są święty Antoni i święta Łucja.
Obraz był częścią poliptyku.
Poliptyk znajdował się w kościele świętego Jerzego w Porto San Giorgio.
Na ramie obrazu zachował się podpis Cala Crivelliego.
Niestety rama uległa zniszczeniu.
W 1803 roku kościół świętego Jerzego został zniszczony.
Poliptyk z obrazami został podzielony na części, a następnie wywieziony do Wielkiej Brytanii.
W 1876 roku obraz został sprzedany na aukcji.
Obraz zakupił Martin Henry Colnaghi.
Martin był właścicielem najstarszej galerii sztuki.
Galeria została założona w 1760 roku.
Jedna z części poliptyku została zakupiona przez Władysława Czartoryskiego.
Pozostałe części poliptyku obecnie znajdują się w Narodowej Galerii w Londynie.
Opis obrazu
Obraz w Muzeum Książąt Czartoryskich przedstawia św. Antoniego Pustelnika i św. Łucję.
Obydwoje namalowani są na złotym tle.
Obydwoje posiadają w dłoniach swoje atrybuty.
Św. Antoni namalowany jest jako starzec z długą brodą.
Antoni ubrany jest w płacz, a w ręce trzyma dzwonek.
Święta Łucja trzyma tacę.
Na tacy leżą oczy oraz palma.
W 19 wieku, obraz przyozdobiony został w nową ramę.
Rzeźba Madonna z Dzieciątkiem
Rzeźba wykonana w Niemczech, około 1350 roku.
Wykonana została z kości słoniowej.
Rzeźba została wykonana przez Warsztat Mistrza Dyptyku z Kremsmünster.
Historia rzeźby
Figurka Madonny z dzieciątkiem jest najcenniejszą rzeźbą, wykonaną z kości słoniowej w muzeum.
Figurka została wykonana w warsztacie Mistrza Dyptyku.
Nazwa warsztatu pochodzi od pierwszego wykonanego dzieła przez mistrza.
Pierwszy dziełem był dyptyk pasyjny przechowywany w skarbcu klasztoru Benedyktynów. Dyptyk czyli ołtarz złożony z dwóch części.
Opis rzeźby
Figurka madonny jest delikatnie odchylona do tyłu.
Madonna ubrana jest w zwiewne ubrania.
Ma pucułowate policzki oraz lekko skośne oczy.
Takie rzeźby były popularne w 14 wieku.
Dalszy opis historii rzeźby
Mistrz Dyptyku wykonał kilkanaście dzieł przedstawiających Marię z Dzieciątkiem.
We wszystkich dziełach dzieciątko siedzi na prawym ramieniu Marii.
Figurkę zakupił książę Władysław Czartoryski.
Władysław umieścił ją w muzeum w Krakowie.
Zrealizowano w ramach Projektu: "Przeszłość przyszłości - remont i wyposażenie Muzeum Książąt Czartoryskich, Muzeum Narodowe w Krakowie w celu udostępnienia unikatowej kolekcji"
Muzeum Książąt Czartoryskich to niezwykle cenna kolekcja o profilu historyczno-artystycznym, stworzona przez przedstawicieli jednego z najznakomitszych rodów polskich – Czartoryskich herbu Pogoń litewska, a od roku 2017 należąca do Muzeum Narodowego w Krakowie. Początki tej instytucji, działającej w tym mieście od roku 1876, sięgają pierwszych lat XIX wieku i powstałych w Puławach pawilonów parkowych: Świątyni Sybilli (1801) i Domu Gotyckiego (1809), w których księżna Izabela Czartoryska udostępniła zwiedzającym gromadzone przez siebie patriotyczne pamiątki historyczne oraz dzieła sztuki, miedzy innymi obrazy Leonarda da Vinci, Rafaela (zaginiony podczas II wojny światowej) i Rembrandta. Losy kolekcji – ściśle związane z losami właścicieli uwikłanych w tragiczne dzieje Ojczyzny – po powstaniu listopadowym i emigracji powróciły do Krakowa. Wzbogacona o nowe zakupy kolekcja stała się nowoczesnym – na swoje czasy – muzeum, które przetrwało do naszych czasów. Od ponad dwustu lat jego ideę wyrażają słowa „Przeszłość Przyszłości”, motto puławskiej Świątyni Sybilli, umieszczone w nadprożu na początku ekspozycji.
KPB
Sale z zabytkami, należącymi do książęcej rodziny Czartoryskich.
Początek zwiedzania
Zwiedzanie rozpoczynasz tutaj.
W tej sali znajdują się pamiątki, należące do rodziny Czartoryskich.
Rodzina zebrała bardzo dużo pamiątek, które możesz oglądać w tej sali.
Rodzina, która zbudowała galerię.
Czartoryscy to nieżyjąca już rodzina, która była częścią rodziny królewskiej w Polsce.
Historia rodziny Czartoryskich jest ważna dla kultury polskiej. Czartoryscy byli bogatą, rodziną. Należeli do arystokracji. Członkowie rodziny Czartoryskich byli wybitnymi politykami i kolekcjonerami. Odnosili sukcesy.
Zwróć uwagę na portrety rodziny, które widać w tej sali.
Portrety to obrazy, które ukazują różne osoby należące do rodziny. Możesz zobaczyć jak one wyglądały i jak się ubierały.
Arystokracja - ludzie, urodzeni w arystokratycznej rodzinie.
Arystokraci często byli bardzo dobrze wykształceni i bogaci. Dawniej zajmowali najwyższe pozycje w społeczeństwie.
Ważną osobą, która zapoczątkowała Muzeum była Izabela z Flemmingów Czartoryska. Księżna Izabela była żoną księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego.
Izabela bardzo lubiła zbierać obrazy oraz pamiątki.
Pamiątki, stały się pierwszymi eksponatami w jej prywatnym muzeum.
Kto opiekował się muzeum?
Pierwszymi opiekunami muzeum byli synowie Izabeli i Adama Kazimierza.
Synowie nazywają się Adam Jerzy i Konstanty. Żyli oni na przełomie 18 i 19 wieku.
Obydwoje byli żonaci i doczekali się potomków.
Po ich śmierci, kolejnymi opiekunami muzeum byli ich potomkowie.
Rodzina Czartoryskich z pokolenia na pokolenie opiekowała się muzeum.
Co jest w galerii?
W tej galerii pokazywane są klucze do Świątyni Sybilli i Domu Gotyckiego. Świątynia i Dom Gotycki to budynki, które do dzisiaj znajdują się w Puławach.
Na półkach w Muzeum widzisz pamiątki po rodzinie Czartoryskich, na przykład: medale, ubrania, naczynia oraz książki.
Wszystkie pamiątki są pięknie ozdobione.
Pamiątki są zrobione z bardzo drogich materiałów.
Wykonali je zdolni artyści.