Idź do treści strony
Dostępny dla niepełnosprawnych wzrokowo Przewijak Kawiarnia Dostępny dla niepełnosprawnych słuchowo facebook flickr googleplus instagram pinterest searchsearch twitterwifi Zakaz fotografowania youtube wheelchair Listgridheart LOGO kir Calendar Calendar Calendar Logo

Kolejny karton do witraża Józefa Mehoffera w zbiorach MNK

Kolejny karton do witraża Józefa Mehoffera w zbiorach MNK

W 2018 roku, dzięki finansowemu wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Funduszu Promocji Kultury, własnością Muzeum Narodowego w Krakowie stał się karton Józefa Mehoffera do fryburskiego witraża Św. Katarzyna i św. Barbara z 1899 roku. Wraz z kartonem Św. Sebastian i św. Maurycy współtworzy on projekt witraża Męczennicy, należącego do grupy ośmiu realizacji witrażowych Józefa Mehoffera z lat 1895-1919 w nawach bocznych katedry św. Mikołaja we Fryburgu.
Święci wyobrażeni na witrażu Męczennicy – Katarzyna Aleksandryjska i Barbara w prawym oknie witrażowym oraz Sebastian i Maurycy w oknie lewym – to chrześcijańscy męczennicy z III oraz z przełomu III i IV wieku n.e., z czasu panowania cesarzy Dioklecjana i Maksymiana. Święci ci ponieśli dobrowolną śmierć po odmowie wyrzeczenia się wiary. Mehoffer przedstawił ich w momencie podjęcia tej heroicznej decyzji. Wstrząsające epizody ich męczeństwa ujął niezwykle syntetycznie. Cała dramaturgia scen kumuluje się w wizerunkach świętych, wyrazie ich twarzy i oszczędnych gestach.

Św. Katarzyna Aleksandryjska, której męczeństwu Mehoffer poświęcił lewą część kompozycji prawego okna witrażowego, za głoszenie chrześcijaństwa i krytykę cesarza została skazana, po słynnej dyspucie religijnej, na tortury łamania kołem, od których ostatecznie odstąpiono, a wyrok śmierci wykonano przez ścięcie mieczem. Mehoffer wyobraził Katarzynę z jej atrybutami – męczeńską palmą oraz ogromnym kołem tortur, które łączy scenę środkową z dolną strefą kompozycji kartonu.

Św. Barbara (Barbara z Nikomedii), wyobrażona w prawej części kompozycji, była córką poganina Dioskurosa, przez którego za odmowę wyparcia się wiary została uwięziona w wieży, gdzie przed śmiercią objawił się jej anioł z kielichem i hostią. Śmierć poniosła również ścięta mieczem. W poświęconej jej kwaterze artysta nieco szerzej niż w pozostałych rozbudował narrację, zintensyfikował też ekspresję mimiki i gestów postaci uczestniczących w scenie. Wieżę więzienną Barbary przedstawił jako krakowską Basztę Stolarzy – wraz z przylegającym do niej Arsenałem, fragmentami murów obronnych i Plant.

Dolna partia Męczenników, z ekspresyjnymi wyobrażeniami świętych w momencie agonii, czy też wyobrażeniami ich ciał pośród wyolbrzymionych, wielobarwnych kwiatów orchidei, jest ściśle zespolona ze scenami strefy środkowej. Z gąszcza splątanych roślin wyłaniają się tu ponadto pojedyncze postacie kobiet niejako asystujących umierającym, będących zapewne upostaciowieniem tak ważnej dla sztuki symbolizmu idei Thanatosa-śmierci.

Bujne, ekspansywne formy roślinne oplatające ciała męczenników wyrażają idee gloryfikacji życia, sił natury i ich dominacji nad śmiercią, obecne w sztuce około 1900 roku. Kompozycje w dolnej partii kartonów wyróżniają się niezwykłym, właściwym symbolizmowi klimatem i szczególną dekoracyjnością; ważnym środkiem ekspresji jest tu dynamiczna, wijąca się niespokojnie linia.

Witraż Męczennicy został nagrodzony złotym medalem na Powszechnej Wystawie Światowej w Paryżu w roku 1900. W oknie drugiej kaplicy lewej nawy bocznej katedry fryburskiej osadzony został nie później niż z początkiem maja 1901 roku.

Jest on jednym z najbardziej znaczących osiągnięć europejskiego modernizmu około 1900 roku. Prawe okno witraża i jego projekt Św. Katarzyna i św. Barbara zyskały uznanie szczególne, stały się jedną z ikon sztuki polskiej przełomu XIX i XX wieku

Beata Studziżba-Kubalska

  Karton z wizerunkami św. Sebastiana i św. Maurycego  Karton z wizerunkami św. Katarzyny i św. Barbary


Zakup dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu "Kolekcje Muzealne".

Dofinansowanie zakupu nowych nabytków ze środków MKiDN

Kontynuując przeglądanie tej strony, akceptujesz pliki cookies. Więcej na ten temat możesz dowiedzieć się w naszej Polityce Prywatności
Akceptuję